-C , Ç-

CAPUT MUNDI: Latince'de dünyanın başkenti anlamına gelen sözcük.

CARDO: Roma şehirciliğinde, kentin orta yerinde decumanus ile kesişen kuzey-güney caddesine verilen ad.

CARTULARIUS: Kamuyu ilgilendiren anlaşma sözleşme benzeri belgeleri koruyan kilise görevlilerine verilen ad. Sonraları Papalık sarayında ve Bizans'ta yüksek bir memurluk konumuna gelmiştir.

CAVEA: Bir tiyatroda izleyicilerin oturduğu kademeli bölüme verilen ad. Genellikle yamaçlara yaslanan cavea'ların biçimi, ilke olarak yarım yuvarlaktı. Ancak M.Ö. IV. yüzyıldan sonra, kimi tiyatrolarda cavea, tepeden analemma'ya doğru genişletilerek elip biçimini almıştır. Cavea, topografik özelliklere göre değişen, ancak genelde 26-27 derece olan bir açı yapardı. Düzlük alanlarda ise bu açı 10 dereceye inerdi. Cavea eğiminin araziye oranı 1 / 2:26.6'dır.

CELLA: Tapınağın içinde tanrı heykelinin korunduğu kutsal bölüme verilen ad.

CENOTAPHE: Ünlü kişilerin anısına dikilmiş fakat içine gömü yapılmamış boş mezar-anıtlara verilen ad.

CENSOR: Roma'nın cumhuriyet olduğu dönemde, önceleri yurttaşların daha sonraları ise senatörlerin listelerini düzenleyen devlet memurlarına verilen ad.

CENTURIA: 'Patrici' ya da 'Pleb', her sınıftan insanın servet dilimlerinin ölçüt olarak alınarak beş sınıfa ayrıldığı toplumsal ve askeri örgütlenme birimlerine verilen ad.

CENTURION: Bir centuria'ya, yani 100 kişilk bölüğe komuta eden subaylara verilen ad.

CIVITAS: Roma İmparatorluğu'nda duruma göre şehir ya da devlet anlamlarında kullanılmıştır.

CIVITAS SENATUS: Roma İmparatorluğu'nda, kent sınırları içinde hukuken örgütlenmiş özgür insanlar kuruluna verilen ad.

CLIENT: Bir yurttaşın koruması altında bulunup ona hizmet etme yükümlülüğüyle bağlanmış, sığıntı ya da yanaşma konumundaki insanlara verilen ad.

COLON: Roma İmparatorluğu'nda kuramsal olarak özgür ama fiilen işlediği toprağın kiracısı durumundaki köylü sınıfına verilen ad. Roma İmparatorluğu'nda ve daha sonraları Bizans'ta (=Doğu Roma İmparatorluğu) çiftçiler, 'bağımsız küçük mülk sahipleri', 'özgür kolonlar' ve 'sicilli kolonlar' (=coloni adscriptii) olmak üzere üçe ayılmıştı.

COMES: Roma İmparatorluğu'nun son dönemlerinde imparatorun maiyetinden bazı kişilere verilen ad. Daha sonraları bu ünvan 'Kontluk'a dönüşmüştür.

COMITATENSES: Roma İmparatorluğu'nda bir savaş alanından diğerine kolaylıkla aktarılabilen seyyar birliklere verilen ad.

COMITIA CENTURIATA: Roma'nın cumhuriyet olduğu dönemde, savaş ve barışa karar vermek ve 'Imperium' yetkisine sahip konsülleri seçmek de dahil olmak üzere 'Comitia Curiata'nın tüm yetkilerini elinde toplayan seçici meclise verilen ad.

COMITIA CURIATA: Roma'nın krallık olduğu dönemde, yurttaşların curia'lar olarak katıldıkları, her curia'nın tek bir oy kullandığı, yasama yetkisiyle donatılmış ve kralı seçmekle görevli olan meclis.

COMITIA TRIBUTA: Patrici ve Pleb yurttaşlardan oluşan ve 'Consillium Plebis'in yerini alan meclis. Bu mecliste oylama, diğer 'Comitia'larda olduğu gibi gruplar halinde yapılıyordu. 4'ü kentli 31'i köylü kökenli olan 35 kavmin her birinin tek bir oy hakkı vardı. Kırsal kavimlere yalnızca toprak sahiplerinin kaydolabilmesinden ötürü, bu mecliste de ağırlık zengin sınıfların elindeydi. M.Ö. 287 yılında 'Comitia Tribunata'nın kararlarının senatörler tarafından onaylanma zorunluluğu kaldırılarak senatoyla eşit bir konuma ve yasama erkine sahip olmasına karar verildi.

CONCILLIUM PLEBIS: Roma'nın cumhuriyet olduğu dönemde Pleb (=Halk) kurulu yada halk konseyine verilen ad. M.Ö. 451 yılında yasa çıkarma yetkisini elde etmiştir.

CONSUL: Roma'nın cumhuriyet olduğu dönemde, 'Comitiata Ceturiata' tarafından bir yıllığına seçilen ve 'Imperium' yetkisiyle donatılmış iki magistratus'tan herbirine verilen ad. Bizans döneminde görevleriyle yetkisi son derece sınırlı bir hale gelmiş, daha sonra önemini yitirerek yalnızca onursal bir ünvan olarak kalmıştır.

CUNEUS: Bir tiyatroda cavea'nın merdivenlerle bölünmesi sonucu ortaya çıkan üçgen biçimli alanlardan herbirine verilen ad.

CURIA: Latince kelime anlamı 'kardeşler topluluğu'dur. Roma İmparatorluğu'nda yerel meclis anlamında kullanıldığı gibi, Roma'nın krallık döneminde de 'Populus Romanus'u oluşturan kabilelerin bölündüğü birliklere(=fratri) bu ad verilmiştir.

CURIALES: Civitas Senatus'ta, yaklaşık 100 dönüm araziye sahip ve o civitas'ın soylularını oluşturan curia üyelerine verilen ad. (Tekili, Curio)

CURIATA: Roma'nın krallık olduğu dönemde yurttaşların curia'lar olarak katıldıkları meclise verilen ad. Örneğin, Comitia Curiata Kralı seçmekle yükümlü olan meclisti.

ÇEKİMLİ DİLLER: Yunanca, Latince ve Almanca gibi, anlamı aktarmak için büyük ölçüde çekimlere ya da sözcük biçiminin (morfoloji) değişimine dayanan dillere verilen ad.

ÇİVİ YAZISI (İng.Cuneiform): Mezopotamya'da geliştirilen ve ıslak kile, çiviye benzer uçla bastırarak yazılan yazı sistemine verilen ad.

ÇOKKÖKTENCİLİK (İng. Poligenesis): Özellikle insanları ve dillerin bir çok kökene bağlı olduğunu savunan inanca verilen ad. Tekköktencilik inancının tersi.