-H-

HARAPPA: Harappa ya da 'Mohenjo Daro' adı, Kuzey Hindistan'da yaklaşık olarak M.Ö. 2500 yılından, büyük bir olasılıkla kuzeyden gelen istilacı Ariler tarafından yıkıldığı M.Ö. 1700 yılına kadar gelişen Eskiçağ uygarlığı için kullanılmaktadır. Bu uygarlığın yazısı henüz deşifre edilememiştir. Fakat, bugün Güney Hindistan'da egemen olan ve Batı Pakistan'da tecrit edilmiş küçük alanlarda hâlâ konuşulan Dravid dil ailesine bağlı olması kuvvetle muhtemeldir.

HASİDİM: İbranice 'hasid' (=dindar) kelimesinden türetilmiş olan bu sözcük, iki Yahudi hareketini nitelemek için kullanılmaktadır: Bunlardan birincisi, M.Ö. 300 ile 175 yılları arasında Selevkoslar tarafından yürütülen Yahudileri Helenleştirme girişimlerine direniş hareketi; ikincisi ise, M.S. XVIII. yüzyılda Talmudcu Yahudiliğe karşı ortaya çıkan Mesihçi tepkicilik akımıdır.

HEILOT (Helot): Sparta'da toprağa bağlı bir tür yarı-köle (devlet kölesi) sınıfını oluşturan insanlara verilen ad. Heilot'lar M.Ö. VIII. yüzyıl ortalarında, Sparta'nın genişleme döneminde Peloponnessos'un güneyinden Lakonia ve Messenia bölgelerinden getirilen köle halklardı ve Sparta nüfusunun önemli bir kısmını oluşturuyorlardı.

HELLADİK: Yunanistan anakarasında üç seramik dönemine verilen ad. Kabaca Girit'teki Minoa Seramik Dönemi ile aynıdır.

HELLENİK: Yunanlı ya da Yunanca konuşan anlamında, fakat özellikle Kuzey Yunanistan'da yeralan Teselya ile ilgili olarak kullanılan sözcük.

HELLENİSTİK DÖNEM: Doğu Akdeniz'in M.Ö. IV. yüzyılda Makedonyalı kral Büyük İskender tarafından fethedilmesinden, M.Ö. I. yüzyılda Roma İmparatoru Augustus'un eline geçmesine dek süren döneme verilen ad. (M.Ö. 330-M.Ö. 30 yılları arasındaki dönem)

HELLESPONT: Akdeniz ile Karadeniz'i birleştiren ve Asya'yı Avrupa'dan ayıran Çanakkale Boğazı'na verilen ad.

HELIAIA: Solon'un Eski Yunan siyasal yaşamına kazandırdığı Halk Mahkemesi kurumu.

HELMET: Eski Yunanistan'da askerlerin başlarına giydikleri kaska verilen ad.

HERMESÇİLİK: Hermetik Metinlerin büyü, gizem ve felsefe gücüne sahip olduğuna duyulan inanç. Hermesçi hareket Geç Antikçağ'da ve daha sonra Rönesans'ta mevcut olmuştur.

HERMETİK METİNLER: Gizem, büyü ve felsefe ile ilgilibelgelerden oluşan külliyata verilen isim. İlk kez büyük bir olasılıkla Demotik lehçede M.Ö. I. binyılın ikinci yarısında yazılmış olan bu metinler Tanrı Toth-Hermes'e mal edilmektedir. Daha sonra Hermesçilik için çok önemli olmuştur.

HEROON: Tanrılaştırılarak bir kahraman (heros) olarak kabul edilmiş kişilerin öldüklerinde onurlarına inşa edilen yapılara verilen ad.

HIERON: İnsanlarca kutsal kabul edilen alan, tapınak ya da kutsal yerlere verilen ad.

HIPPEIS: Solan zamanında Atina kent devletinde süvari sınıfına dahil yurttaşlara verilen ad.

HİNT-AVRUPA: Baskça, Fince ve Macarca hariç, bütün Avrupa, İran ve Kuzey Hindistan dillerinin dahil olduğu dil ailesine verilen ad.

HİYERATİK: M.Ö. 2500 yılı civarında, hiyerogliften aşamalı olarak doğan Mısır yazısına verilen ad. Hiyeroglifteki formel resim yazısını, aynı ilkelere dayanan yuvarlak hatlı bir yazıya dönüştürmüştür.

HİYEROGLİF: İlk kez M.Ö. 4 bin yılının sonunda yazıldığı belgelenen Mısır yazısına verilen ad. Harfler, çift harfler, üçlü harfler ile sözcüğün anlamının dahil olduğu kategoriyi işaret eden 'belirteç'lerden oluşmaktaydı.

HOPLIT: Eski Yunan ve Makedon ordusunda ağır piyade sınıfına verilen ad.

HÖYÜK (İng. Mound): Düzlük ovalar ve platolarda görülen, tepe biçiminde ancak insan eliyle yapılmış, kültürel katmanlardan oluşan yerleşim alanlarına verilen ad. İnsanların aynı bölgede yüzyıllar hatta binyıllar boyunca yerleşmeleri ve yaşamaları sonucunda, yukarıda bahsettiğimiz coğrafi alanlarda kolayca farkedilebilecek yüksekliklere ulaşırlar. Örneğin Anadolu'da bulunan Gavurtepe, Asartepe, Hisartepe, Çatalhöyük, Kültepe bu höyüklerden sadece bir kaçıdır.

HYMNOS: Eski Yunanistan'da dinsel içerikli şiirlere verilen ad.