Thales Kimdir? | Antik Yunan Filozofu

**Zeze** · 25 Kasım 2022, 13:36

Thales Kimdir? | Antik Yunan Filozofu

Thales, Sokrates öncesi dönemde yaşamış olan ve ilk filozof ya da ilk bilge olarak bilinen Antik Yunan düşünürüdür. Thales Miletos ya da İyonya Okulu’nun kurucusu, düşünce tarihinin ilk filozofudur.

“Yedi Bilge” olarak bilinen ve Antik Yunan uygarlığının altın çağı olan M.Ö. 7. ve 6. yüzyıllara damgasını vurmuş yedi filozof arasında da adı geçen Thales’in M.Ö. 6. yüzyılın ilk yarısında yaşamış olduğu sanılmaktadır.

Thales, bu döneme özgü bilim adamı – filozof tipinin seçkin bir temsilcisidir. Onun özellikle matematik ve astronomi alanında önemli çalışmalar yaptığı kabul edilir. Bilimsel faaliyetleri bir yana, Thales’in felsefi anlamda esas önem taşıyan yanı, onun “Neyin gerçekten var olduğu” sorusu üzerinde düşünmüş olmasından kaynaklanır.

THALES KİMDİR?
Doğada var olan şeylerin bir listesini yapmayı amaçlamayıp şeylerin varlığa gelmeleri ve daha sonra da yok olup gitmeleri olgusundan etkilendiği için kalıcı bir gerçekliği bulmaya çalışan Thales, görünüş-gerçeklik, çokluk-birlik ayrımı yaparak varlığa önce gelip sonra giden, sürekli değişme halindeki şeylerin ya da fenomenlerin gerçek olamayacağı sonucuna varmıştır.

Başka bir deyişle, “neyin gerçekten var olduğu” sorusunu yanıtlamanın yegâne yolu, onun gözünde birlik ile çokluk ya da görünüş ile gerçeklik arasındaki ilişkiyi doyurucu bir biçimde ifade edebilmekten geçmiştir.

O, buna göre, gözle görünen bireysel varlıkların ve değişmelerin oluşturduğu kaosun, çokluğun gerisinde akılla anlaşılabilir, kalıcı ve sürekli bir gerçekliğin var olduğuna inanmıştır. Thales, çokluğun kendisinden türediği, çeşitliliğin gerisindeki bu birliğin “su” olduğunu öne sürmekteydi.

THALES’İN HAYATI ve FELSEFESİ
Thales’in, günümüz Türkiye’sinin kıyılarındaki Miletos’ta doğduğunu ve yaşadığını biliyoruz, ancak yaşamı hakkında çok az bilgiye sahibiz. Kendisinden geriye hiçbir yazılı belge kalmamıştır, ama ilk Yunan düşünürlerinin en önemlilerinden biri olduğuna dair ününün haksız olmadığı anlaşılmaktadır.

Adı bazı ayrıntılarla birlikte hem Aristoteles hem de antik Yunan filozoflarının 3. yüzyılda yaşamış biyografi yazarı Diogenes Laertios’a ait kaynaklarda geçmektedir.

Anekdotlardan oluşan kanıtlara göre Thales bir filozof olmanın dışında politikayla da yakından ilgiliydi ve aynı zamanda çok başarılı bir iş adamıydı. Doğu Akdeniz’de sık sık seyahatlere çıktığı ve Mısır’ı ziyaret ettiği sırada çıkarımsal akıl yürütme sisteminin temelini oluşturan pratik geometriyi öğrendiği sanılmaktadır.

Ancak Thales bütün bunlardan önce bir öğretmendir; Miletos Felsefe Okulu’nun ilk hocalarındandır. Öğrencisi Anaksimandros onun bilimsel teorilerini ilerletmiş ve sonradan genç matematikçi Pisagor’a hocalık yaptığı sanılan Anaksimenes’in öğretmeni olmuştur.

Thales’in hayatı, kişiliği ve felsefe görüşleri hakkındaki bilgilerimiz doğrudan değil, dolaylı kaynaklardaki aktarımlara dayanır. Bu dolaylı aktarımların her birinde Thales’in hayatı, kişiliği ve felsefesi hakkında birçok rivayet vardır. Fenikeli olan Thales’in MÖ 624 ile MÖ 548-545 yılları arasında Miletos tiranı Thrasybulos zamanında yaşadığı ve yaşadığı şehrin iyi bir ailesine mensup olduğu belirtilir (Diogenes Laertius, 2004: I. 38).

Platon’un Theaitetos adlı diyalogundaki anlatıma bakarsak yıldızları incelerken önünü göremeyerek bir kuyuya düşmesi ve bu yüzden bir hizmetçiye alay konusu olmasıyla Thales, varolanların gerçek özünü araştırırken yaşama çevresinden kopan filozof örneğinin bir temsilcisi olarak karşımıza çıkar (Theaitetos, 174a-174b).

Öte yandan, Aristoteles’in bir anlatımına göre Thales, gök olaylarını takip ederek bundan zeytincilik alanında ticari kârlar elde edebilen bir kişilik olarak betimlenmektedir (Aristoteles, 1990: 25).

Yine, Herodotos’un aktardı klarına göre Thales; denizcilik astronomisiyle ilgilenen, gök olaylarını yakından takip eden ve güneş tutulmasını önceden hesaplayabilen iyi bir gök bilimcidir (Herodotos, 1991: I. 74).

Savaş zamanında bir nehrin aşılması konusunda nehrin kanallarla ikiye bölünerek su seviyesinin düşürülmesini önermek gibi pratik çözümler üretebilen bir mühendis, (Herodotos: 1991. I. 75) denizdeki gemilerin arasındaki mesafeyi ölçmek için matematiksel yöntem geliştiren bir matematikçi, (Barnes, 1982: 13) aynı zamanda da İyonyalılara siyasi sorunlarını çözmeleri konusunda ortak meclis kurmalarını öneren bir siyaset adamı kimliğinin yanı sıra, Platon’un deyişiyle; sanatlarda usta biri olarak karşımıza çıkmaktadır (Devlet, 600-600b).

Eski Çağ Ege dünyasında geometrinin kurucusu olduğu, Mısır’dan geometri ve matematikle ilgili bilgileri alarak işlediği ve bunlara yeni katkılarda bulunduğu, piramitlerin yüksekliklerini onların gölge boylarından hareketle ölçme yolunu bulduğu da bildirilmektedir. Tüm bunların yanı sıra Thales, Yedi Bilge arasında anılır ve kendini tanı sözünün ona ait olduğu belirtilir.

Benzer Konular:

25 Kasım 2022, 13:36	#1
Çevrimiçi Zeze Kullanıcıların profil bilgileri ziyaretçilere gizlidir.	Thales Kimdir? \| Antik Yunan Filozofu Thales Kimdir? \| Antik Yunan Filozofu Thales Kimdir? \| Antik Yunan Filozofu Thales, Sokrates öncesi dönemde yaşamış olan ve ilk filozof ya da ilk bilge olarak bilinen Antik Yunan düşünürüdür. Thales Miletos ya da İyonya Okulu’nun kurucusu, düşünce tarihinin ilk filozofudur. “Yedi Bilge” olarak bilinen ve Antik Yunan uygarlığının altın çağı olan M.Ö. 7. ve 6. yüzyıllara damgasını vurmuş yedi filozof arasında da adı geçen Thales’in M.Ö. 6. yüzyılın ilk yarısında yaşamış olduğu sanılmaktadır. Thales, bu döneme özgü bilim adamı – filozof tipinin seçkin bir temsilcisidir. Onun özellikle matematik ve astronomi alanında önemli çalışmalar yaptığı kabul edilir. Bilimsel faaliyetleri bir yana, Thales’in felsefi anlamda esas önem taşıyan yanı, onun “Neyin gerçekten var olduğu” sorusu üzerinde düşünmüş olmasından kaynaklanır. THALES KİMDİR? Doğada var olan şeylerin bir listesini yapmayı amaçlamayıp şeylerin varlığa gelmeleri ve daha sonra da yok olup gitmeleri olgusundan etkilendiği için kalıcı bir gerçekliği bulmaya çalışan Thales, görünüş-gerçeklik, çokluk-birlik ayrımı yaparak varlığa önce gelip sonra giden, sürekli değişme halindeki şeylerin ya da fenomenlerin gerçek olamayacağı sonucuna varmıştır. Başka bir deyişle, “neyin gerçekten var olduğu” sorusunu yanıtlamanın yegâne yolu, onun gözünde birlik ile çokluk ya da görünüş ile gerçeklik arasındaki ilişkiyi doyurucu bir biçimde ifade edebilmekten geçmiştir. O, buna göre, gözle görünen bireysel varlıkların ve değişmelerin oluşturduğu kaosun, çokluğun gerisinde akılla anlaşılabilir, kalıcı ve sürekli bir gerçekliğin var olduğuna inanmıştır. Thales, çokluğun kendisinden türediği, çeşitliliğin gerisindeki bu birliğin “su” olduğunu öne sürmekteydi. THALES’İN HAYATI ve FELSEFESİ Thales’in, günümüz Türkiye’sinin kıyılarındaki Miletos’ta doğduğunu ve yaşadığını biliyoruz, ancak yaşamı hakkında çok az bilgiye sahibiz. Kendisinden geriye hiçbir yazılı belge kalmamıştır, ama ilk Yunan düşünürlerinin en önemlilerinden biri olduğuna dair ününün haksız olmadığı anlaşılmaktadır. Adı bazı ayrıntılarla birlikte hem Aristoteles hem de antik Yunan filozoflarının 3. yüzyılda yaşamış biyografi yazarı Diogenes Laertios’a ait kaynaklarda geçmektedir. Anekdotlardan oluşan kanıtlara göre Thales bir filozof olmanın dışında politikayla da yakından ilgiliydi ve aynı zamanda çok başarılı bir iş adamıydı. Doğu Akdeniz’de sık sık seyahatlere çıktığı ve Mısır’ı ziyaret ettiği sırada çıkarımsal akıl yürütme sisteminin temelini oluşturan pratik geometriyi öğrendiği sanılmaktadır. Ancak Thales bütün bunlardan önce bir öğretmendir; Miletos Felsefe Okulu’nun ilk hocalarındandır. Öğrencisi Anaksimandros onun bilimsel teorilerini ilerletmiş ve sonradan genç matematikçi Pisagor’a hocalık yaptığı sanılan Anaksimenes’in öğretmeni olmuştur. Thales’in hayatı, kişiliği ve felsefe görüşleri hakkındaki bilgilerimiz doğrudan değil, dolaylı kaynaklardaki aktarımlara dayanır. Bu dolaylı aktarımların her birinde Thales’in hayatı, kişiliği ve felsefesi hakkında birçok rivayet vardır. Fenikeli olan Thales’in MÖ 624 ile MÖ 548-545 yılları arasında Miletos tiranı Thrasybulos zamanında yaşadığı ve yaşadığı şehrin iyi bir ailesine mensup olduğu belirtilir (Diogenes Laertius, 2004: I. 38). Platon’un Theaitetos adlı diyalogundaki anlatıma bakarsak yıldızları incelerken önünü göremeyerek bir kuyuya düşmesi ve bu yüzden bir hizmetçiye alay konusu olmasıyla Thales, varolanların gerçek özünü araştırırken yaşama çevresinden kopan filozof örneğinin bir temsilcisi olarak karşımıza çıkar (Theaitetos, 174a-174b). Öte yandan, Aristoteles’in bir anlatımına göre Thales, gök olaylarını takip ederek bundan zeytincilik alanında ticari kârlar elde edebilen bir kişilik olarak betimlenmektedir (Aristoteles, 1990: 25). Yine, Herodotos’un aktardı klarına göre Thales; denizcilik astronomisiyle ilgilenen, gök olaylarını yakından takip eden ve güneş tutulmasını önceden hesaplayabilen iyi bir gök bilimcidir (Herodotos, 1991: I. 74). Savaş zamanında bir nehrin aşılması konusunda nehrin kanallarla ikiye bölünerek su seviyesinin düşürülmesini önermek gibi pratik çözümler üretebilen bir mühendis, (Herodotos: 1991. I. 75) denizdeki gemilerin arasındaki mesafeyi ölçmek için matematiksel yöntem geliştiren bir matematikçi, (Barnes, 1982: 13) aynı zamanda da İyonyalılara siyasi sorunlarını çözmeleri konusunda ortak meclis kurmalarını öneren bir siyaset adamı kimliğinin yanı sıra, Platon’un deyişiyle; sanatlarda usta biri olarak karşımıza çıkmaktadır (Devlet, 600-600b). Eski Çağ Ege dünyasında geometrinin kurucusu olduğu, Mısır’dan geometri ve matematikle ilgili bilgileri alarak işlediği ve bunlara yeni katkılarda bulunduğu, piramitlerin yüksekliklerini onların gölge boylarından hareketle ölçme yolunu bulduğu da bildirilmektedir. Tüm bunların yanı sıra Thales, Yedi Bilge arasında anılır ve kendini tanı sözünün ona ait olduğu belirtilir. Benzer Konular: Farabi Kimdir? \| Türk İslam Filozofu Evridiki Kimdir? \| Yunan Mitolojisi Demeter Kimdir? \| Yunan Mitolojisi Askalaphos Kimdir? \| Yunan Mitolojisi Antigone Kimdir? \| Yunan Mitolojisi Paylaş Share this post on Digg Del.icio.us Technorati Twitter
	Alıntı

Şu anda bu konuyu görüntüleyen etkin kullanıcılar: 1 (0 üye ve 1 konuk)

Thales Kimdir? | Antik Yunan Filozofu

Farklı dallarda felsefe yapan, hayatı sorgulayan kişilerin ve ünlü bilginlerin yaşamlarının yer aldığı bölüm.