Sahte Astronot Olayı

Son birkaç yıldır, İstanbul Teknik Üniversitesi’ndeki (İTÜ) bir lisans öğrencisi, Halil Kayıkcı, kendisini astronot olarak tanıtıp çeşitli okullarda, programlarda konuşmalar vermekte, bazı televizyon programlarında NASA ismini kullanmaktadır. İlaveten, bu kişiyle ilgili, İTÜ’nin internet sayfasında ve sosyal medya hesabında “En Genç Türk Astronot İTÜ’den” konulu haberler ve videolar halen yer almaktadır. Bu bildirinin amacı, Halil Kayıkcı hakkında basında çıkan haberlerdeki bazı yanlışları düzeltmek ve kamuoyunu bilgilendirmektir.

Öncelikle, astronotluk, ABD uzay programı kapsamındaki görevlerde yer almak üzere yetiştirilen, NASA’ya veya ABD ile müşterek ülkelerin (Kanada, Japonya, Avrupa ülkeleri gibi) uzay programlarını yöneten kurumlara üye olan, uzun süreli eğitimleri başarıyla tamamlayan kişilere sadece NASA tarafından verilen bir unvandır. NASA Astronot Yetiştirme Programı, çok nitelikli ve fiziki açıdan zorlu bir eğitim süreci ile beraber yaklaşık 2 sene sürmektedir. Örneğin, NASA’ya 2013 yılında 6000’den fazla kişi astronot olabilmek için başvuru yapmış ve sadece 8 kişi seçilmiştir. Seçildikten sonra ilk görev, yani gökyüzüyle ilk buluşma için ise genellikle 10 yıla ihtiyaç duyulmaktadır. Aynı şekilde, benzer eğitimleri gören Rusya uzay programına bağlı kişilere kozmonot, Çin Uzay Programı’na bağlı kişilere de taykonot denilmektedir. Uzaya keyfi ve gezi amaçlı yolculuk yapan kişilere, daha doğru bir ifade olan ‘uzay turisti’ denilmektedir. Örneğin, Dennis Tito dünyanın yörüngesinde 7 gün 22 saat 4 dakika zaman geçirmiş ilk uzay turistidir.

Halil Kayıkçı’nın, 2014’ten beri sürekli farklı tarihler vererek ‘seneye astronot oluyorum’ dediği etkinlik, ticari bir firma tarafından düzenlenen bir yarışmadan ibarettir ve günümüz itibariyle, kendisinin NASA personel listesinde herhangi bir kaydı yoktur.

Özetle, 2013 yılında Unilever grubuna ait olan deodorant markası Axe, Türkiye’den bir genci uzaya götürecek olan yeni serisi Apollo’nun reklam filmini yayınladı. Bu reklam kampanyası, internet üzerinden isteyen herkesin başvuru yapabileceği bir çekilişle, Türkiye’den 3 ve bütün dünyada toplam 107 kişiye, Axe Apollo Uzay Akademisi (AASA) adlı bir kurumda 4 günlük bir eğitim vermeyi ve akabinde ki elemeleri geçen 23 finaliste yörünge altı uçuşta yer alma imkanı vaat etmektedir.

Halil Kayıkçı, ön elemelerde Axe tanıtım videosu en çok izlenen kişilerden biri olarak, Axe Apollo Uzay Akademisi’ne gidecek olan 3 Türk’ten biri olmuştur. Daha sonra, kendisi bu akademide gerçekleşen 4 günlük eğitim ve elemeler sonunda, 23 finalist yarışmacının arasına girmiştir. Bir “reality show” formatında çekilen bu yarışmaya internet üzerinden erişmek mümkündür.

İlgili videolarda görüldüğü üzere, bu eğitimler için NASA’da daha önce çalışmış veya halen çalışmakta olan deneyimli kişilerden bazı destekler alınmış ve NASA Kennedy Uzay Merkezi’ndeki simülatörlerde uçuşlar yapılmış olabilir. Fakat, genel olarak bu yarışmanın, NASA Astronot Yetiştirme Programı ile herhangi bir ilgisi yoktur.

Ek olarak, 2013 yılında yapılan kampanyanın ardından, uzay uçuşlarının, NASA tarafından değil, yerine ticari bir kurum olan XCOR Aerospace şirketi tarafından 2014 yılında başlaması ön görülmektedir. Ancak bir çok ertelemenin ardından, son olarak 31 Mayıs 2016 tarihinde XCOR Aerospace tarafından yapılan açıklamada, şirket uzay mekiği Ar-Ge çalışmalarını durduğunu ve uçuşları süresiz olarak ertelediğini bildirmiştir.



Halil Kayıkcı’nın başarılı olduğu takdirde ‘sadece bir uzay turisti’ olarak gerçekleştireceği seyahatinden, İTÜ internet sayfasında ve üniversite tanıtım videolarında “En Genç Türk Astronot İTÜ’den” olarak bahsedilmesi, ülkemizde çıktığı TV programlarında kendisini astronot olarak tanıtması ve sürekli NASA ismini kullanması, ülkemiz kamuoyunda bu kişinin NASA’ya bağlı çalıştığı ve NASA astronotu olduğu intibasını uyandırmaktadır. Bu son derece yanlış bir durumdur ve İTÜ, NASA ve Türk kamuoyu -kendisi hariç- açısından büyük sıkıntılar yaratmaktadır.

Özellikle, Halil Kayıkcı, turuncu tulumuyla ülkemizdeki çeşitli televizyon kanallarındaki canlı yayınlara çıkarak ve eksik (kısmen yanlış) bilgiler ile kendisini astronot olarak tanıtarak Türk kamuoyunu yanlış bilgilendirmektedir.İşin medya boyutunun yanında, kendisi çeşitli firmaların reklam filmlerinde oynatılmakta ve sürekli olarak kendisinin astronot olduğu/olacağına vurgu yapmaktadır.

ütün bunlara ek olarak, kendisi bir takım konferanslarda davetli konuşmacı olarak katılıp ilkokul öğrencilerine örnek kişi ve ilk Türk astronot olarak takdim edilmektedir.

NASA personel listesinde bir kaydı bulunmayan ve NASA Astronot Yetiştirme Programı kapsamında herhangi bir eğitim görmeyen, Halil Kayıkcı’nın kendisini astronot olarak tanıtması gerçek dışıdır ve sahte bir ifadedir.

Bu bildiri hazırlanırken geçen sürede, sosyal medyada çıkan haberler neticesinde İTÜ, Halil Kayıkcı hakkında yayınlandığı eski haberleri yeniden düzenledi ve astronot ibaresi bulunan paylaşımlarını, tanıtım videolarını tümünü yayından kaldırdı.

Ülkemizde basın kuruluşları ve firmaları bilgilendirmek amacıyla yazmış olduğumuzsd yazının dikkate alınması ve bu tür dolandırıcılık faaliyeti gösteren kişilere ilgi gösterilmemesini temenni ederiz.