Ateizmin Çeşitleri

ATEİZMİN ÇEŞİTLERİ
Ateizmi genel olarak teorik ve pratik olmak üzere ikiye ayırıyor bilim adamları. Bunları da kendi içinde; Teorik ateizmi: Pozitif ateizm ve negatif ateizm, Pratik ateizmi ise aktif ve pasif ateizm olmak üzere ikiye ayırmışlardır.[20]



TEORİK ATEİZM
Teorik ateizm, zihni bir çaba ile Tanrı’nın varlığını reddetmek ve Tanrı’nın varlığı lehinde ileri sürülen kanıtları çürütmek için yapılan entelektüel çaba ve zihin işlemleridir. Ateizm tanımlanırken sınırlarının dar veya geniş tutulması Teorik ateizmin kollara ayrılmasına neden olmuştur. Ama sonuçta ikisinin de vardığı nokta aynıdır. Her ne olursa olsun Tanrı fikrine veya kavramına sahip olmamak, Tanrı düşüncesine sahip olmamanın ateizm olarak değerlendirilmesi bazen amacı aşmıştır. Hiçbir zaman Tanrı düşüncesine sahip olmayan insanların varlığı net olarak ispatlanamamıştır. Kaldı ki böyle bir şey olsa bile bu kişilerin ateist olarak adlandırılamayacağı da tartışma konusu olmuştur.

Teorik ateizm bütün gücünü teizmin ve teistik Tanrı kavramının üzerinde yoğunlaştırmaktadır. Evrensel olmayan sınırlı din ve Tanrı anlayışları teizmin olmadığı gibi teorik seviyede bunlar ateizmin de problemi değildir. Mesela, Budizm, Hinduizm ve Afrika kabilelerinin inanışları ne teistler için ne de ateistler için fazla gündem oluşturmamışlardır. Teizmin kendisine özgü kurmuş olduğu köklü bir sistemi ve metafizik iddiaları vardır. Yeni dünya görüşleri, farklı bakış açıları sunar teizm. İşte ateizmin teorik seviyede problem edindiği konu; teizmin ilkeleri, kabulleri ve inançlarıdır. Bu da ateizmin teizmden beslenmekte olduğunu gösterir.



PRATİK ATEİZM
Pratik ateizm, “Bir insanın yaşamını sanki Tanrı yokmuşçasına sürdürmesi, dini inançlara, değerlere ve tapınmalara karşı duyarsız kalması” olarak tanımlanmıştır.[21] Bu tarz ateistler Tanrı’nın varlığını kendilerine problem edinmezler.

Pratik ateizmin çalışmaları daha çok etik değerler üzerinde olmuştur. Bu tarz tutuma daha çok Ortaçağ Avrupa’sının din anlayışı ve yaşayışı neden olmuştur. Çünkü o devirde farklı yaşam biçimi olan insanlara “ahlaksız” tabirinin kullanılması ateizmin kendine güçlü bir silah sağlamıştır. Ve çoğu zaman kullanılan bu argümanlar yeni etik değerlerle Tanrı’nın varlığı arasında kurulan ilgi ve ilişki pratik ateizmin polemik konusu olmuştur.

“Ahlaksızlığın inançsızlıkla bir tutulduğu dönemlerde, gelenek ve göreneklerine aykırı yaşayanlara da ateist denmiş. Hatta 20. yüzyılın başlarına kadar Amerika’nın bazı eyaletlerinde ateistlerin mahkemelerde şahitlik yapmasına izin verilmemiştir.[22]

Bununla birlikte entelektüel açıdan dini ve Tanrı inancını sorgulayan düşünürler pratikte ateizm adına yapılan ve moral değerlere ters düşebilecek hareketleri de hoş karşılamamışlardır. Özellikle bir kısım insanlar ateizmin materyalizme ve nihilizme indirgenmesine karşı çıkmışlardır. Etik değerler açısından ortaya çıkan sıkıntıların aşılmasında teorik ateizmin rolü büyüktür.