İlk Türk Astronot: Çuvaş Türkü Andriyan Nikolayev Kimdir?

Andriyan Grigoryeviç Nikolayev (5 Eylül 1929 – 3 Temmuz 2004) Çuvaş kökenli Sovyet kozmonotu. Nikolayev, uzaya giden üçüncü insan ve Türk kökenli ilk kozmonottur.
genel forum sitesi forumadasi.com
Doğumu ve Kozmonot Olmadan Önceki Yaşamı
Çuvaş Türkü olan Andriyan Grigoryeviç Nikolayev 5 Eylül 1929 tarihinde İdil nehrinin yakınlarındaki Şurşala köyünde (Çuvaşça Şua şu yani batak su) kolektif bir çiftlikte çalışan bir işçinin oğlu olarak dünyaya geldi.

Nikolayev ortaokulu bitirdikten sonra 1944 yılında Mariinsko-Posad'daki Ormancılık lisesini kazandı ve 1947 yılında Orman teknisyeni olarak mezun oldu. Mezun olduktan sonra 1950 yılına kadar Finlandiya'nın Prionezhsky bölgesindeki Derevyansky kereste tesislerinde ustabaşı olarak çalıştı.

Nikolayev 1950 yılında ormancılığı bırakarak Sovyet ordusuna katıldı ve uçmaya olan ilgisinden dolayı hava kuvvetlerinde görev aldı. Nikolayev azmi ve çalışkanlığı sayesinde kısa sürede yükselerek 1954 yılında pilot oldu.1957 yılında ise Komünist Partiye katıldı.



Nikolayev'in Kozmonot Olmaya Karar vermesi ve İlk Dünya Rekoru
Nikolayev astronot olmaya Mart 1960 da karar verdi ve astronotluk eğitimine başladı. 1960 lı yıllar ABD ve SSCB arasında uzay rekabetinin yaşandığı yıllardı. İki ülke adeta birbirini geçmek için yarışıyordu.

Uzaya ilk insan yollamayı Sovyetler başardı. 12 Nisan 1961 tarihinde Yuri Gagarin 108 dakikalık uzay uçuşuyla uzaya çıkan ilk insan oldu. Ardından German Stepanoviç Titov 6 Ağustos 1961 tarihinde 1 gün 1 saatlik uçuşuyla Gagarin'i geçti.

Ancak Sovyetler bu başarılarla yetinmiyordu. Daha büyük hedefleri vardı: ''Uzayda tek astronotun olduğu bir uzay aracıyla en uzun sürecek uzay yolculuğunu yapmak''

Sovyetler bu büyük göreve gidecek kozmonotu seçmek için bugün Kazakistan sınırları içinde yer alan Baykonur uzay üstünde bir test uyguladı.

Test kısaca şuydu: ''Ses yalıtımı olan bir odada tek başına en uzun süre kalmak''

Bu testle uzaya gidecek olan kozmonotun sessiz uzay boşluğunda kalmaya ne kadar dayanabileceği test ediliyordu. Test odasında ise sadece bir yatak ve birkaç kitap vardı.

Test ilk bakışta basit gibi görünse de aslında insanın sınırlarını zorlayan bir testti. Yatak ve birkaç kitap dışında hiçbir şey yok. Gece mi gündüz mü bilmiyorsunuz. Kaç dakika kaldığınızı öğrenebileceğiniz bir saat bile yok.

Teste giren birçok kişi 1 gün bile dayanamadan delirecek gibi olup odadan kaçtı. Sovyetlerin umudu azalmak üzereydi ki test odasına Nikolayev girdi.

Nikolayev hiçbir anormal durum yokmuş gibi odada rutin hayatına devam etti. Uyudu,uyandı, kitap okudu, yemek yedi, tekrar uyudu ve sonra tekrar aynı şeyleri yaptı.

Nikolayev odadan çıkmak istediğini söylediğinde 4 gün geçmişti. Sovyetler artık rekor uzay yolculuğu için kozmonotunu bulmuştu: Andriyan Grigoryeviç Nikolayev

Sovyetler Nikolayev'e dayanıklılığı yüzünden bir lakap da buldular: Demir adam

Nikolayev'in Dünya Tarihine Geçtiği Gün
Tarih 11 Ağustos 1962 saat: 08.30

Baykonur uzay üssünde insanlık tarihinin o güne kadar en uzun sürecek insanlı uzay uçuşu başladı. Uçuşun çağrı işareti Çuvaşların sembolü olan Şahindi.

Nikolayev'in bulunduğu Vostok 3 uzay aracı 1 saat içinde yörüngeye yerleşip yol arkadaşı olacak Vostok 4 uzay aracını bekledi. Çünkü bu uçuş insanlık tarihinin ilk iki uzay araçlı uçuşu olacaktı.

Ukraynalı Pavel Romanoviç Popoviç'in kullandığı Vostok 4 isimli uzay aracı ertesi gün fırlatılarak Vostok 3 ile yörüngede buluştu.

İki uzay aracının uzay uçuşundaki telsiz konuşmaları tarihte iki uzay aracı arasındaki ilk haberleşme olarak tarihe geçti. Ayrıca uzaydan ilk televizyon yayınının gerçekleştiği ve ilk renkli uzay fotoğrafının çekildiği uzay uçuşu olarak da tarihe geçti.

Tarihi uzay uçuşu 15 Ağustos 1962 tarihinde sona erdiğinde dünya tarihinde en uzun uzay uçuşunu gerçekleştiren kişi artık Andriyan Grigoryeviç Nikolayevdi. 3 gün 22 saat 22 dakika süren yolculuğunda dünya çevresini tam 64 kez turlamıştı. Nikolayev SSCB nin uzaya yolladığı 3. Kozmonottur.

Nikolayev uzaycılık tarihinde kırdığı rekordan dolayı 18 Ağustos 1962 tarihinde Lenin nişanıyla ödüllendirildi. Artık o dünya tarihine geçmiş büyük bir kozmonottu.

Nikolayev'in Özel Hayatı ve Kariyeri
Nikolayev bu büyük başarısından 1 yıl sonra 3 Kasım 1963 tarihinde Valentina Tereşkova ile evlendi. Düğünlerine dönemin SSCB başkanı Nikita Kruşçev de katıldı.

Nikolayev'in eşi Valentina Tereşkova da sıradan bir insan değildi. 16 Ağustos 1963 tarihinde Vostok 6 uzay aracıyla uzaya çıkan ilk kadın kozmonottu.

Tereşkova aslında amatör bir paraşütçüydü. 1962'de gönüllü olarak diğer dört kadınla birlikte kozmonot programına kabul edildi . 16 Ağustos 1963 tarihinde Vostok 5 uzay aracındaki Valery F. Bykovsky ile beraber uzaya çıkan Tereskova'nın uçuşu 71 saat sürdü ve bu süre içinde dünya çevresini 48 kez turladı. 19 Haziran 1963 tarihinde tamamlanan uzay uçuşunda iki uzay aracı birbirine 4,5 km yaklaşmayı başardı.

İki büyük kozmonotun evliliğinden 1 yıl sonra kızları Elena Andriyanovna Nikolayeva dünyaya geldi. Elena dünyada hem annesi hem babası kozmonot olan ilk çocuktur.

SSCB nin ''Altın dörtlüsü'' arasında yer alan Nikolayev 22 Ocak 1969 tarihinde Sovyet Ordusundan kaçan Viktor Ilyin'in Leonid Brejnev'e yönelik suikast girişiminden sağ kurtuldu. Bu olay Nikolayev'in hayatının dönüm noktalarından biriydi.

Nikolayev üçüncü uzay yolculuğunu 13 Ekim 1969 tarihinde Soyuz 8 uzay aracıyla gerçekleştirdi. ( İlk uzay yolculuğu 6 Ağustos 1961 tarihindeki Vostok 2 uzay aracında yardımcı astronot)

Soyuz 8 uzay aracıyla yardımcı kozmonot olarak uzaya çıkan Nikolayev kendine ait olan uzayda en uzun süre kalma rekorunu 4 gün 22 saate çıkartarak ikinci kez rekor kırdı.

Ancak Nikolayev en uzun uzay yolculuğunu henüz gerçekleştirmemişti. Hedefi çok daha büyüktü.

1 Haziran 1970 tarihinde Soyuz 9 uzay aracıyla Vitaly Sevastyanov ile beraber gerçekleştirdiği uzay uçuşu tam 17 gün 17 saat sürerek 19 Haziran 1970 tarihinde tamamlandı. Uçuşun amacı uzun süreli yer çekimsiz ortamın mürettebat üzerindeki etkilerini araştırmaktı. Soyuz 9 un uzay uçuşu tek uzay aracıyla gerçekleştirilen en uzun süreli mürettebatlı uçuş oldu. Günümüzde bu rekor hala kırılamamıştır.

Nikolayev ve Sevastyanov Soyuz 9 uzay aracında yer çekimsiz ortamda dünyadaki sosyal yaşamın ne kadar gerçekleşebileceğini araştırmak için bazı aktiviteler yaptılar. Örneğin dünya kupası maçı izlediler, satranç oynadılar, çift yönlü televizyon bağlantısıyla aileleriyle görüştüler hatta seçimlerde oy bile kullandılar. Soyuz 9 uzay uçuşunun da çağrı kodu Çuvaşların sembolü olan şahindi.

Uzayda kaldığı süre içinde kas kaybı olmaması için antrenman programı yazılmıştı ancak Nikolayev ve Sevastyanov araştırmalarıyla ilgilendikleri için programı uygulayamadılar ve 18 gün sonra dünyaya döndüklerinde ayakta duramayacak durumdalardı. Bu yüzden bir süre tedavi gördüler.

Nikolayev 1982 yılında kozmonotluktan emekli olana kadar SSCB de üst düzey makamlarda görev aldı. Ayrıca emekli olduğu yıl eşi Valentina Tereşkova'dan boşandı.



Nikolayev'in Kazandığı Ödüller
Andriyan Nikolayev; Lenin Nişanı, Kızıl Yıldız Nişanı, çeşitli madalyalar ve yabancı ülkelerin nişanlarıyla taltif edilmiştir. Ayrıca Bulgaristan Sosyalist İşçi Kahramanı, Vietnam İşçi Kahramanı ve Moğolistan Kahramanı ilan edilmiştir. Aydaki Nikolayev kraterine adı verilmiştir.

Vefatı
Nikolayev, 2004'te kalp krizi sonucu Çuvaşistan'ın başkenti Şupaşkar'da hayatını kaybetti. Ölümünün ardından Moskova'da yaşayan kızı Yıldızkent'e defnedilmesini talep etti. Oysa Çuvaşistan başkanı, Nikolayev'in ülkesinde defnedilmesini istiyordu. Sonunda Nikolayev, Şupaşkar'da yapılan bir törenin ardından doğduğu köy olan Sorseli'de defnedildi.