Bilimsel Yöntemin Aşamaları (Basamakları)

**Zeze** · 27 Mart 2023, 22:32

Bilimsel yöntem, yeni bir bilgiyi bulabilmek için izlenen yöntem olarak tanımlabilir. Bilim insanları bilimsel yöntem ile bir dizi sistematik bilgiye ulaşmak ve bu bilgi birikimi ile bilimin karanlık dünyasını doğru ve güvenilir bir betimleme ile gerçekleştirmeyi amaç edinirler.
Bilimsel yöntemin temeli deney ve gözlemlere dayalı bilimsel sorular sorarak yanıtlarını aramaktır. Bu bilimsel sorunun yanıtı daha önceki araştırma, gözlem ve deneylerle sınanabilecek bilimsel yanıtlar olmalıdır.

Maddeler halinde Bilimsel Yöntemin Aşamaları

Problemin belirlenmesi,
Problem ile ilgili gözlem yapma ve veriler toplama,
Hipotezler kurma,
Deneyler tasarlayıp, hipoteze dayalı tahminlerde bulunma,
Kontrollü deneyler yapma,
Verilerden sonuç çıkartma,
Teori ve Yasa

Problemin Belirlenmesi
Bilimsel bir yöntemin belirlenebilmesi için bilim insanları deneyler ve gözlemler yaparlar ve daha önceden yapılmış araştırmaların verilerini kullanırlar. Bu aşama bilim insanlarının daha sonraki aşamalarda kuracağı hipotez yani geçici çözüm için büyük önem arz etmektedir.

Gözlem Yapmak
Bilimsel yöntemin bu aşaması 2 ana grupta toplanmaktadır. Problemin belirlenmesinden sonra elde edilen verilerin analizi sonucu nitel veya nicel gözlem yapılır.

a. Nitel gözlem: Bu gözlem türü beş duyu organımızla yapabildiğimiz gözlem türüdür. Nitel gözlem sonucu elde edilen verileri kişisel olabilir. Yani gözlem sonucu elde edilen veriler kişiye göre değişir ve yanılma payı oldukça yüksektir. Bunun için bilim insanları genellikle bu yöntem pek tercih etmezler.
Örneğin, bugün hava çok sıcaktır. Mehmet kısa boyludur.

b. Nicel gözlem: Bu gözlem türü beş duyu organı ile birlikte bilimsel laboratuvar ölçü aletlerinin kullanılması ile yapılır. Nicel gözlem nitel gözlem gibi kişiye göre değişkenlik göstermez. Bilim insanlarının en çok tercih ettiği gözlem türüdür.
Örneğin, Bugün hava sıcaklığı 25 derecedir. Mehmet’in boyu 1.78 cm’dir.

Verilerin Toplanması
Bilimsel yöntemin en temel ilkelerinden biri, bilim insanlarının gün yüzüne çıkardıkları problemlerin geçici çözümü yani hipotezlerini somut delillerle desleklemeleridir. Biyologlar yani bilim insanları bu iş için genellikle deney ve gözlemlere baş vururlar.

Hipotez Kurma
Latince “önermek” anlamını taşıyan “hipotithenai” kelimesinden köken almış geçici çözümlere yada varsayımlara hipotez denilmektedir. Bilimsel yöntemin aşamları doğrultusun elde edilen verilerin deney ve gözlemlerle test edilebilmesi için hipotez büyük önem teşkil etmektedir. Bir hipotez mantıksal, rasyonel, sınabilir, litaretüre uyumlu açık ve net olmalıdır.

İyi bir hipotezin özellikleri
a. Elde edilmiş veri ve analizleri açıklayarak desteklemelidir.
b. Yeni gerçeklerin gün yüzüne çıkmasına olanak sağlamalıdır.
c. Varolan problemlere çözüm önermelidir.
d. Kontrollü deney ve gözlemlere açık olmalıdır.
e. Daha sonra yapılacak yeni deney ve gözlemlerle sınanabilir olmalıdır.
f. Gerektiğin Hipotezi değiştirile bilmelidir.

Tahminde Bulunma
Bilimsel yöntemin bu aşaması problemin belirlenmesi ve ortaya atılan hipotezden mantıklı sonuçlar çıkarılmasıdır. Veriler doğrultusunda elde edilen hipotez hakkında tahminlerde bulunurken ‘eğer…ise…dır’ şeklinde bir sonuç elde edilir.
Örneğin, ‘x bakterisi y hastalığına neden olmaktadır’ şeklinde bir hipotezimiz olsun. Bu hipotez doğrutusunda tahminimiz ‘EĞER bu hipotez doğru İSE y hastalığına yakalanan kişilerde x bakterisi VARDIR’ diyebiliriz.

Kontrollü Deney
Bilimsel deney ve gözlemlerde faktörlerden bir tanesini değiştirerek yapılan deneylerdir. Bilimsel yöntemin en önemli aşamalarından biridir. Kontrollü deneyi deney grubu ve kontrol grubu olarak iki başlık olarak nitelendirebiliriz. Kontrol grubu, deney grubunda yapılan uygulamaların karşılaştırılmasını sağlar.
Kontrollü deneylerde ortam şartlarından yalnızda bir tanesi değiştirilir. Değiştiğinde deneyin sonucunu etki edem değişkene, bağımsız değişken denilmektedir. Bağımsız değişkene bağlı olarak değişen değişkene ise bağımlı değişken denilmektedir.

Bu Konuyu bir örnek ile açıklamak gerekirse…
Elimizde 2 adet 10 litrelik su kabı ve 1 kg tuz olduğunu düşünelim. Birinci su kabındaki 10 litre suya hiç dokunmayalım ikinci kaptaki 10 litre suyun içerisine 1 kg tuz dökelim ve suyun içerisindeki değişimleri inceleyelim. Yapılan bu deneyde değişken faktör tuzdur ve değişken tuz faktörü sayesinde kontrollü deney yapılmıştır.
Yapılan kontrollü deney sonucunda ortaya çıkan veriler hipotezi desteklemiyorsa hipotez değiştirilir.Yapılan kontrollü deney sonucunda veriler hipotezi destekliyorsa bilimsel yöntemin bir sonraki aşamasına geçirilir.

Verilerin Analizi ve Sonuç Elde Etme
Bilimsel yöntem aşamaları esnasında ortaya çıkan verilerin yorumlanmasına çıkarım denilmektedir. Bilimsel yöntemin bu aşamasında elde edilen verilerin hipotezi destekleyip desteklenmediğine bakılır. Eğer elde edilen veriler hipotezi desteklemiyorsa hipotez değiştirilir. Elde edilen verilerin yeterliliğine dair şüphe varsa yeni deney ve gözlemlerle hipotez desteklenmelidir. Eğer elde edilen veriler açık ve net bir şekilde hipotezi destekliyor ise bu veriler bilim dünyasına açıklanır.

Raporlama
Bilimsel yöntemin tüm aşamaları gerçekleştikten sonra elde edilen verilerin gerçekliği kontrollü deney ve gözlemlerle sağlandıktan sonra bilim insanları bu verileri bilimsel dergi ve konferanslarla bilim dünyasına sunar. Elde edilen verilerin başka bilim insanları ile paylaşılması elde edilen veriler üzerinde yeniden araştırma yapılması ve doğruluğunun tekrar ispatlanması açısından oldukça önemlidir.

Benzer Konular:

27 Mart 2023, 22:32	#1
Çevrimiçi Zeze Kullanıcıların profil bilgileri ziyaretçilere gizlidir.	Bilimsel Yöntemin Aşamaları (Basamakları) Bilimsel Yöntemin Aşamaları (Basamakları) Bilimsel yöntem, yeni bir bilgiyi bulabilmek için izlenen yöntem olarak tanımlabilir. Bilim insanları bilimsel yöntem ile bir dizi sistematik bilgiye ulaşmak ve bu bilgi birikimi ile bilimin karanlık dünyasını doğru ve güvenilir bir betimleme ile gerçekleştirmeyi amaç edinirler. Bilimsel yöntemin temeli deney ve gözlemlere dayalı bilimsel sorular sorarak yanıtlarını aramaktır. Bu bilimsel sorunun yanıtı daha önceki araştırma, gözlem ve deneylerle sınanabilecek bilimsel yanıtlar olmalıdır. Maddeler halinde Bilimsel Yöntemin Aşamaları Problemin belirlenmesi, Problem ile ilgili gözlem yapma ve veriler toplama, Hipotezler kurma, Deneyler tasarlayıp, hipoteze dayalı tahminlerde bulunma, Kontrollü deneyler yapma, Verilerden sonuç çıkartma, Teori ve Yasa Problemin Belirlenmesi Bilimsel bir yöntemin belirlenebilmesi için bilim insanları deneyler ve gözlemler yaparlar ve daha önceden yapılmış araştırmaların verilerini kullanırlar. Bu aşama bilim insanlarının daha sonraki aşamalarda kuracağı hipotez yani geçici çözüm için büyük önem arz etmektedir. Gözlem Yapmak Bilimsel yöntemin bu aşaması 2 ana grupta toplanmaktadır. Problemin belirlenmesinden sonra elde edilen verilerin analizi sonucu nitel veya nicel gözlem yapılır. a. Nitel gözlem: Bu gözlem türü beş duyu organımızla yapabildiğimiz gözlem türüdür. Nitel gözlem sonucu elde edilen verileri kişisel olabilir. Yani gözlem sonucu elde edilen veriler kişiye göre değişir ve yanılma payı oldukça yüksektir. Bunun için bilim insanları genellikle bu yöntem pek tercih etmezler. Örneğin, bugün hava çok sıcaktır. Mehmet kısa boyludur. b. Nicel gözlem: Bu gözlem türü beş duyu organı ile birlikte bilimsel laboratuvar ölçü aletlerinin kullanılması ile yapılır. Nicel gözlem nitel gözlem gibi kişiye göre değişkenlik göstermez. Bilim insanlarının en çok tercih ettiği gözlem türüdür. Örneğin, Bugün hava sıcaklığı 25 derecedir. Mehmet’in boyu 1.78 cm’dir. Verilerin Toplanması Bilimsel yöntemin en temel ilkelerinden biri, bilim insanlarının gün yüzüne çıkardıkları problemlerin geçici çözümü yani hipotezlerini somut delillerle desleklemeleridir. Biyologlar yani bilim insanları bu iş için genellikle deney ve gözlemlere baş vururlar. Hipotez Kurma Latince “önermek” anlamını taşıyan “hipotithenai” kelimesinden köken almış geçici çözümlere yada varsayımlara hipotez denilmektedir. Bilimsel yöntemin aşamları doğrultusun elde edilen verilerin deney ve gözlemlerle test edilebilmesi için hipotez büyük önem teşkil etmektedir. Bir hipotez mantıksal, rasyonel, sınabilir, litaretüre uyumlu açık ve net olmalıdır. İyi bir hipotezin özellikleri a. Elde edilmiş veri ve analizleri açıklayarak desteklemelidir. b. Yeni gerçeklerin gün yüzüne çıkmasına olanak sağlamalıdır. c. Varolan problemlere çözüm önermelidir. d. Kontrollü deney ve gözlemlere açık olmalıdır. e. Daha sonra yapılacak yeni deney ve gözlemlerle sınanabilir olmalıdır. f. Gerektiğin Hipotezi değiştirile bilmelidir. Tahminde Bulunma Bilimsel yöntemin bu aşaması problemin belirlenmesi ve ortaya atılan hipotezden mantıklı sonuçlar çıkarılmasıdır. Veriler doğrultusunda elde edilen hipotez hakkında tahminlerde bulunurken ‘eğer…ise…dır’ şeklinde bir sonuç elde edilir. Örneğin, ‘x bakterisi y hastalığına neden olmaktadır’ şeklinde bir hipotezimiz olsun. Bu hipotez doğrutusunda tahminimiz ‘EĞER bu hipotez doğru İSE y hastalığına yakalanan kişilerde x bakterisi VARDIR’ diyebiliriz. Kontrollü Deney Bilimsel deney ve gözlemlerde faktörlerden bir tanesini değiştirerek yapılan deneylerdir. Bilimsel yöntemin en önemli aşamalarından biridir. Kontrollü deneyi deney grubu ve kontrol grubu olarak iki başlık olarak nitelendirebiliriz. Kontrol grubu, deney grubunda yapılan uygulamaların karşılaştırılmasını sağlar. Kontrollü deneylerde ortam şartlarından yalnızda bir tanesi değiştirilir. Değiştiğinde deneyin sonucunu etki edem değişkene, bağımsız değişken denilmektedir. Bağımsız değişkene bağlı olarak değişen değişkene ise bağımlı değişken denilmektedir. Bu Konuyu bir örnek ile açıklamak gerekirse… Elimizde 2 adet 10 litrelik su kabı ve 1 kg tuz olduğunu düşünelim. Birinci su kabındaki 10 litre suya hiç dokunmayalım ikinci kaptaki 10 litre suyun içerisine 1 kg tuz dökelim ve suyun içerisindeki değişimleri inceleyelim. Yapılan bu deneyde değişken faktör tuzdur ve değişken tuz faktörü sayesinde kontrollü deney yapılmıştır. Yapılan kontrollü deney sonucunda ortaya çıkan veriler hipotezi desteklemiyorsa hipotez değiştirilir.Yapılan kontrollü deney sonucunda veriler hipotezi destekliyorsa bilimsel yöntemin bir sonraki aşamasına geçirilir. Verilerin Analizi ve Sonuç Elde Etme Bilimsel yöntem aşamaları esnasında ortaya çıkan verilerin yorumlanmasına çıkarım denilmektedir. Bilimsel yöntemin bu aşamasında elde edilen verilerin hipotezi destekleyip desteklenmediğine bakılır. Eğer elde edilen veriler hipotezi desteklemiyorsa hipotez değiştirilir. Elde edilen verilerin yeterliliğine dair şüphe varsa yeni deney ve gözlemlerle hipotez desteklenmelidir. Eğer elde edilen veriler açık ve net bir şekilde hipotezi destekliyor ise bu veriler bilim dünyasına açıklanır. Raporlama Bilimsel yöntemin tüm aşamaları gerçekleştikten sonra elde edilen verilerin gerçekliği kontrollü deney ve gözlemlerle sağlandıktan sonra bilim insanları bu verileri bilimsel dergi ve konferanslarla bilim dünyasına sunar. Elde edilen verilerin başka bilim insanları ile paylaşılması elde edilen veriler üzerinde yeniden araştırma yapılması ve doğruluğunun tekrar ispatlanması açısından oldukça önemlidir. Benzer Konular: Sanatın Anlamı Nedir? Basamakları Nelerdir? Fide Dikim Aşamaları Doğal Sayıların Basamakları Mülakatın Aşamaları Nelerdir? Bilimsel Ateizm Paylaş Share this post on Digg Del.icio.us Technorati Twitter
	Alıntı

Şu anda bu konuyu görüntüleyen etkin kullanıcılar: 1 (0 üye ve 1 konuk)