Ekonomik Kriz Nedir? Türkiye'de Yaşanan Ekonomik Krizler ve 1994 Krizi

**Zeze** · 25 Ekim 2023, 11:57

Dış ya da iç sebeplerden kaynaklanan ani şart ve olayların firmalar, sektörler ve ülke ekonomisi üzerinde olumsuz etki bıraktığı süreçlere ekonomik kriz denir. Ekonomik krizler temelde reel sektör krizleri ve finansal ekonomik krizler olmak üzere iki başlıkta incelenirken bu başlıkların kendi içlerinde alt başlıklara ayrıldığı görülür. Bu alt başlıklar reel sektör krizlerinde iş gücü piyasasında işsizlik krizi ve mal ve hizmet piyasalarında krizler, enflasyon krizi ve durgunluk krizi olmak üzere ikiye ayrılır, iken finansal krizler bankacılık krizi, borsa krizi ve döviz krizi, ödemeler dengesi krizi ve döviz kuru krizi olarak ikiye ayrılır, olarak belirlenmiştir.

Türkiye’nin yaşadığı ilk ekonomik kriz 1929 Dünya Bunalımı sebebiyle ortaya çıkmış ve krizle devlet politikası üzerinden mücadele edilmeye çaba gösterilmiştir. İlerleyen dönemlerde 1946 Krizi ile Türkiye ilk defa devalüasyon uygulamış, 1 dolar 130 kuruştan 280 kuruşa yükselmiştir. 1946 Krizinden yaklaşık bir sene sonra, 1 Mart 1947 tarihinde International Money Fund (Uluslararası Para Fonu) kurulmuş, Türkiye de bu tarihte fona üye olmuştur. 1970’li yıllara gelindiğinde ise International Money Fund etkisini belirgin bir biçimde göstermiş, 1974 ve 1980 Petrol Krizleri sonucunda International Money Fund’un patentli istikrar politikası uygulanmaya başlanmıştır.

1980’li yıllardan itibaren ise ekonomide devlet desteği olmayan politikaların uygulanmaya başlanması Türkiye ekonomisi için yeni bir sürecin başlangıcı olmuştur. Bu süreç içerisinde odak noktası olan en önemli konulardan biri ise özellikle kamu alanında baş gösteren açıkların ciddi boyutlara ulaşması ve bu açıkların giderek katlanan bir iç borçlanma ile finanse edilmesi durumudur. Bu durum ise ekonomik açıdan güncel sorunların üzerinin geçici olarak kapatılması sonucunu da beraberinde getirmiştir.

1990’lı yıllara gelindiğinde ise belirtilen ekonomik sorunlar artış göstermiş ve Türkiye, kendi bankaları üzerine borç yüklemeye başlamıştır. Bu dönem içerisinde Türkiye ekonomisinin ayırıcı niteliğini ortaya koyan önemli gelişmeler, kamu maliyesi dengesinin bozulması, ekonomik siyasi yapının iktidarsızlığı ve yüksek reel faiz oranları olarak gösterilebilir. Belirtilen gelişmeler sonucu, 1993 yılı sonlarında iş adamları ve sanayi sektörünün şikayetleri dikkate alınarak faiz oranları düşürülmek istendi.

Bunun sonucunda nakit yatırımlar ve mevduatlardan elde edilen tasarruflar ile finansal ürünlerin nakde çevrilmesi kolaylaşmış, ekonomide likidite bolluğunu sağlamıştır. Fazla likiditenin dövize çevrilmesi ile döviz kurlarının değerlenmesi hızlanmıştır. Bu likidite yalnız döviz kurlarında değil, faiz oranlarında da ciddi bir artışa sebep olduğundan faiz oranlarının düşürülme çabası başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Portföylerini Türk Lirası cinsinden tutanlar ise aşırı devalüasyon beklentisi ile faiz oranlarının, aldıkları riski dengelemesini istediği için faiz oranları üzerinde yukarı yönlü bir baskıya sebebiyet vermiştir. Artan faiz baskısına rağmen 1994 yılının Ocak ayında faizler tekrardan düşürüldü. Bu durum Nisan 1994 krizini başlattı.

Benzer Konular:

25 Ekim 2023, 11:57	#1
Çevrimiçi Zeze Kullanıcıların profil bilgileri ziyaretçilere gizlidir.	Ekonomik Kriz Nedir? Türkiye'de Yaşanan Ekonomik Krizler ve 1994 Krizi Ekonomik Kriz Nedir? Türkiye'de Yaşanan Ekonomik Krizler ve 1994 Krizi Dış ya da iç sebeplerden kaynaklanan ani şart ve olayların firmalar, sektörler ve ülke ekonomisi üzerinde olumsuz etki bıraktığı süreçlere ekonomik kriz denir. Ekonomik krizler temelde reel sektör krizleri ve finansal ekonomik krizler olmak üzere iki başlıkta incelenirken bu başlıkların kendi içlerinde alt başlıklara ayrıldığı görülür. Bu alt başlıklar reel sektör krizlerinde iş gücü piyasasında işsizlik krizi ve mal ve hizmet piyasalarında krizler, enflasyon krizi ve durgunluk krizi olmak üzere ikiye ayrılır, iken finansal krizler bankacılık krizi, borsa krizi ve döviz krizi, ödemeler dengesi krizi ve döviz kuru krizi olarak ikiye ayrılır, olarak belirlenmiştir. *Türkiye’nin yaşadığı ilk ekonomik kriz 1929 Dünya Bunalımı sebebiyle ortaya çıkmış ve krizle devlet politikası üzerinden mücadele edilmeye çaba gösterilmiştir.* İlerleyen dönemlerde 1946 Krizi ile Türkiye ilk defa devalüasyon uygulamış, 1 dolar 130 kuruştan 280 kuruşa yükselmiştir. 1946 Krizinden yaklaşık bir sene sonra, 1 Mart 1947 tarihinde International Money Fund (Uluslararası Para Fonu) kurulmuş, Türkiye de bu tarihte fona üye olmuştur. 1970’li yıllara gelindiğinde ise International Money Fund etkisini belirgin bir biçimde göstermiş, *1974 ve 1980 Petrol Krizleri sonucunda International Money Fund’un patentli istikrar politikası uygulanmaya başlanmıştır.* 1980’li yıllardan itibaren ise ekonomide devlet desteği olmayan politikaların uygulanmaya başlanması Türkiye ekonomisi için yeni bir sürecin başlangıcı olmuştur. Bu süreç içerisinde odak noktası olan en önemli konulardan biri ise özellikle kamu alanında baş gösteren açıkların ciddi boyutlara ulaşması ve bu açıkların giderek katlanan bir iç borçlanma ile finanse edilmesi durumudur. Bu durum ise ekonomik açıdan güncel sorunların üzerinin geçici olarak kapatılması sonucunu da beraberinde getirmiştir. 1990’lı yıllara gelindiğinde ise belirtilen ekonomik sorunlar artış göstermiş ve Türkiye, kendi bankaları üzerine borç yüklemeye başlamıştır. Bu dönem içerisinde Türkiye ekonomisinin ayırıcı niteliğini ortaya koyan önemli gelişmeler, kamu maliyesi dengesinin bozulması, ekonomik siyasi yapının iktidarsızlığı ve yüksek reel faiz oranları olarak gösterilebilir. Belirtilen gelişmeler sonucu, 1993 yılı sonlarında iş adamları ve sanayi sektörünün şikayetleri dikkate alınarak faiz oranları düşürülmek istendi. Bunun sonucunda nakit yatırımlar ve mevduatlardan elde edilen tasarruflar ile finansal ürünlerin nakde çevrilmesi kolaylaşmış, ekonomide likidite bolluğunu sağlamıştır. Fazla likiditenin dövize çevrilmesi ile döviz kurlarının değerlenmesi hızlanmıştır. Bu likidite yalnız döviz kurlarında değil, faiz oranlarında da ciddi bir artışa sebep olduğundan faiz oranlarının düşürülme çabası başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Portföylerini Türk Lirası cinsinden tutanlar ise aşırı devalüasyon beklentisi ile faiz oranlarının, aldıkları riski dengelemesini istediği için faiz oranları üzerinde yukarı yönlü bir baskıya sebebiyet vermiştir. Artan faiz baskısına rağmen 1994 yılının Ocak ayında faizler tekrardan düşürüldü. Bu durum Nisan 1994 krizini başlattı. Benzer Konular: Orta Çağ İmparatorluklarında Ekonomik Durum Müziğin Ekonomik İşlevleri Beşeri ve Ekonomik Coğrafya Seçim Öncesi Ekonomik Af 1929 Dünya Ekonomik Krizinin Türkiye'ye Etkisi Paylaş Share this post on Digg Del.icio.us Technorati Twitter
	Alıntı

Şu anda bu konuyu görüntüleyen etkin kullanıcılar: 1 (0 üye ve 1 konuk)