ForumAdasi.Com - 5 Nisan Kararlarının Maddeleri

[Foruma üye olmadığınız sürece forum içeriğindeki bağlantıları görüntüleyemezsiniz. Foruma üye olmak için TIKLAYIN!]

Yapısal Kararlar
Ekonomik kalkınmaları orta- uzun vadede sağlıklı kılabilmek yalnızca ekonomik programlar içerisinde değil, kanun üzerinde de değişikliği amaçlayan yapısal kararları mecburi hale getirmiştir. Bu amaç doğrultusunda özelleştirme, Kamu İktisadi Teşebbüsleri, vergi yenilemeleri ve kamusal alanda istihdam konularında ciddi değişiklikler yapılmıştır.

1986 yılından itibaren Türkiye’de uygulamaya koyulması için çaba gösterilen özelleştirme, 5 Nisan Kararları içerisinde de kendine yer bulmuştur. Özelleştirme amacıyla kanun üzerinde ve kurumsal alanlarda yeni düzenlemeler getirilmiş, bu düzenlemeler aracılığıyla özelleştirmeye hız ve faaliyet katmak hedeflenmiştir. Bu süreçte kamu bankalarına ağırlık verilmiş, Sümerbank ve Etibank özelleştirilken, Emlakbank halka açılmıştır.

Kamu İktisadi Teşebbüsü (KİT) ifadesi Türkiye’ ilk olarak 1961 Anayasası içerisinde kullanılmıştır. İktisadi Devlet Teşekkülü (İDT) ve Kamu İktisadi Kuruluşu (KİK)’in ortak adıdır ve kamuya ait alanların kullanımında çalışma yürüten devlet kuruluşlarını tanımlar. 5 Nisan Kararları içerisinde Kamu İktisadi Teşebbüslerinin düzenlenmesi ile ilgili birçok karar alınmıştır. Çalışmalarına devam etmekte olan Kamu İktisadi Teşebbüsleri’nin özel kurumlar gibi iflas ve hacze açık olmalarına ilişkin hukuki düzenlemeler yapılmış ve özelleştirilmesine imkan olmayan kuruluşların (Sümer Holding’in yedi işletmesi, Alaybey tersaneleri vb.) kapatılması kararına varılmıştır. Özelleştirilen kuruluşlardaki rasyonalizasyon kaynaklı istihdam kaybı tazminatlarının rasyonalize edilecek Kamu İktisadi Teşebbüslerinde de ödemesi yapılmıştır.

5 Nisan Kararları akabinde kamu kesimi içerisinde de yapılanmaya gidilmiştir. Yapılanma amacıyla ilk olarak istihdam yükünü azaltmaya yönelik çalışmalar yapılmış ve istihdam yüküne sahip kuruluşlar içerisindeki çalışan sayısı azaltılmıştır. Emeklilik politikaları konusunda köklü değişikliklerin yaşandığı bu dönemde yeni düzenlemeler gelen bir diğer öge ise yurtdışı kadroları olmuştur. Dışişleri Bakanlığı bünyesinde idari memur ve işçi kadrolarında %5, geri kalan kurumlarda %20 olmak üzere toplam %25 oranında azaltma yapılması kararı alınmıştır. Bunun yanı sıra Kamu İktisadi Teşebbüsleri içerisindeki yurtdışı temsilcilikleri sayısında da düşüş yapılmıştır.

Kararların alındığı dönemde yapılan her işlemin kayıt altında tutulmasına özen gösterilmiş, emanet yöntemi ile yapılan yatırımlar ihaleye dökülmüştür.

Konjonktürel Kararlar
Uluslararası pazarda güven ortamı oluşturmak, ülke birikimlerine güç kazandırmak ve yerleşik ekonomik alanların dış ortam ile dengesini sağlamak alınan kararların bir bütün olarak hayata geçirilmesine bağlıdır. 5 Nisan Kararları’na göre usulüne uygun uygulanan konjonktürel kararlar ile Nisan-Mayıs 1994 itibariyle ücret dengesi sağlanacak ve Mayıs ayı sonrası Türkiye için gelişim dönemi olacaktır.

Gelirde artış sağlamak, konjonktürel kararların başlıca hedeflerinden biri olmuştur. Bu hedef doğrultusunda;

1. Devletin başlıca gelir kaynaklarından olan vergiler ön planda tutulmuş, vergi denetimlerinde artışa gidilmiş ve denetimler halka açık hale getirilmiştir.

2. Çay ve şeker ücretlerinde zam uygulaması 1994 senesi sonuna kadar yapılmamıştır. Ücretlendirme yapılırken geleceğe yönelik politikalar benimsenmiş, özel sektör içerisinde de belirlenen politikaların uygulanması kararlaştırılmıştır.

3. Bütçe içerisindeki açıklarını gidermek hedefiyle Akaryakıt Tüketim Vergisi içerisinden bütçeye geçen oran %50’den %70’ yükseltilmiş, akaryakıt ücretleri ücreti istikrar fonu kredi oranı %10’dan %25’e yükseltilmiştir.

4. Kamu İktisadi Teşebbüsleri ücretleri 6 aylık bir süre zarfında dondurulmuş, Hazine’ye olan borçlarını ödemelerini hızlandırmak için gerekli işlemler tamamlanmış ve Kamu İktisadi Teşebbüsü ücret düzenlemeleri sonucu elde edilmiş ek gelirlerin bir kısmının Hazine’ye aktarılması uygulamalarına başvurulmuştur.

Ekonomik dengeyi sağlamak için yalnızca gelirleri artırmak yetersiz kalacaktır. Bu nedenle 5 Nisan politikalarının bir diğer hedefi de giderleri azaltmak yönünde olmuştur. Bu hedef doğrultusunda;

1. 1994 senesi memur maaşları kurumun belirlenen bütçe kullanma yetkisi sınırları içerisinde kalmış, personel ödemeleri kapsamındaki bütçe ödeneklerinden ek bir kesinti yapılmamıştır.

2. 1994 yılı içerisinde tamamlanacak olanlar dışında tüm kamu projeleri üzerinde %20 oranında kesinti yapılmış, ekonomi ve güvenlik dalında yüksek önem arz etmeyen projeler dışındaki projelerin ihalesi durdurulmuş, henüz ihalesi tamamlanmamış olan projeler ise tamamen iptal edilmiştir.

3. Savunma ve güvenlik harcamalarında kısıtlama olmamış, geri kalan mevcut harcamalarda %30 oranında kısıtlamaya gidilmiştir. Kamu alanındaki dışa dönük harcamalar azaltılarak Hazine üzerindeki yük hafif bir duruma getirilmiştir.

4. Kamu kurumları kullanımında olan araçların büyük bir kısmının trafiğe çıkışı yasaklanarak satışı yapılmıştır. Bu karar doğrultusunda 10 yaşından büyük 5500 araç kullanım dışı bırakılmıştır.

5. Kamu alanında işe alımlar durdurulmuş, çalışan gereksinimleri kuruluşlar arası nakil yoluyla giderilmiştir. Boş kadrolara memuriyet dışı personel alımı veya yeni kadro oluşturulması kabul edilmemiştir.