Ferisiler - Ferisi Yahudileri

**Zeze** · 12 Kasım 2023, 22:12

Ferisi Yahudileri veya Ferisiler İkinci Tapınak Dönemi'nde (y.MÖ 515 - MS 70) İsrailoğulları içinde doğan bir Yahudi toplumsal hareketi, düşünce okulu ve siyasi grubudur. MS 70'te İkinci Tapınak'ın yıkılması ile birlikte Ferisilerin inançları Rabbani Yahudiliğin akîdelerinin, ibadetlerinin ve ibadetlerde okunan metinlerinin kökenini oluşturdu.

Ferisiler ve Sadukiler arasındaki ayrılığın kökeni İsrailoğullarının Mısır'daki ikameti kadar eskiye giden temellere dayanan ve İsrailoğulları toplumu içinde süregelen toplumsal ve dinî çatışmaların bir parçasıydı, bu çatışma ve uyuşmazlık Romalıların Filistin'i fethetmesiyle daha da alevlendi. Başka bir çatışma Yunanlaşmayı savunan Yahudilerle, Yunanlaşma karşıtı olan İsrailoğulları arasında yaşanıyordu. Başka bir uyumsuzluk, İkinci Tapınak ve onunla ilgili ibâdetlere ağırlık verilmesini savunanlarla, Musevî dinî hukukuna ağırlık verilmesini savunanlar arasında yaşanıyordu. Diğer bir sorun ise Sadukilerin sadece yazılı Tanah'ın Tevrat bölümünün geçerliliğini savunmalarına karşılık, Ferisi Yahudilerinin Tevrat ile birlikte Ketuvim, Nevi'im ve -bugün Talmud, Mişna ve Gemara olarak bilinen- Yahudi sözlü hukukunun da dinî hukukun geçerli bir parçası olmasını savunmalarından kaynaklanıyordu. Sadukilerle, Ferisilerin ayrıldıkları hususlardan birisi de diriliş inancıydı. Sadukiler, mevcut kaynaklara göre, ölülerin dirileceğine inanmıyordu.

Kendisi de bir Ferisi Yahudisi olan Josephus (y. MS 37-100), Ferisilerin -Sadukilere nazaran- bütün halkın desteğini ve hayır duasını alan bir topluluk olduğunu ve daha seçkin bir topluluk olan Sadukilerin ise o kadar popüler olmadığını savunur. Ferisi Yahudileri, kutsal metinleri tevil etme işinde kendilerini Musevî dinî hukukunun yetkilendirdiğini savunurken, Sadukiler ise Süleyman zamanında ilk kez başrahiplik makamına atanan ataları Sadok zamanından beri geçerli olan başrahiplik geleneğine dair kuralları kendi savlarının dayanağı olarak öne sürüyorlardı.

Yahudilerin tarihsel kaynakları ve kendi metinleri dışında, ataları olan Ferisi Yahudilerine başlıca atıflar Yeni Ahit'te geçer. Yeni Ahit'e göre Ferisiler, Zekeriya oğlu Yahya ve Meryem oğlu İsa ile çatışma hâlindeydiler. Bâzı araştırmacılar tarafından Hristiyanlığın ikinci kurucusu olarak kabûl edilen Tarsuslu Pavlus da bir Ferisi Yahudisi idi.

Kökenbilim
Ferisi isminin kökeni Antik Yunanca Fariseos’tur [ Φαρισαῖος ]. Yunanca kelimenin kökeni olarak uzmanların baskın görüşü Aramice Parişa (çoğ. Parişayya) kelimesidir, "ayrılanlar" anlamına gelir. Aramice kelime, İbranice’deki Paruş (çoğ. paruşim ile aynı kökenden gelir. Paruş, paraş fiilinin edilgen isim fiil hâlidir. Yunanca Fariseos’un Aramice Parişa'dan geldiği kesin olarak bilinmemekle birlikte, bilinen tek etimolojik açıklama olduğundan kabûl edilen baskın görüştür.
forumadasi.com
Kayıp İsa kitabının yazarı S. Koray Er, Ferisi ismi ile ilgili başka bir köken önermektedir. Ferisilerin ve Sadukilerin tam olarak ne zaman ortaya çıktığı bilinmemektedir. Er'in teorisine göre, Ferisilerin ortaya çıkışı Farsların (Perslerin) ülkeyi işgâli (Ahameniş İmparatorluğu) döneminde, onların âhiret inancından etkilenmeleriyle meydana geldi. Sadukiler ise (Yunan) Helen kültürünün etkisi altındaydılar ve ölümden sonra dirilişe inanmıyorlardı. Farsların etkisi altında oldukları için Ferisiler bu adla anılır oldular.

Kaynaklar
Ferisiler ve inançları hakkındaki en eski tarihsel kayıtlar dört kanonik incil ve Elçilerin İşleri kitabıdır. Bu kitaplarda, onların Tevrat'ı yorumlama şekilleri ve eskatolojik görüşleri tasvir edilmektedir. Ferisilerin, daha sonraki bir döneme ait tarih kaydında zikredilişleri, Josephus'un (MS 37-100) eserinde görülmektedir. Josephus, kendi devrindeki İsrailoğullarını dört düşünce okulu ya da dört mezhep olarak kategorize etmektedir. Mezheplerden birisi Essenilerdir. Esseniler, politika ile uğraşmayan bir topluluktur. Diğer bir mezhep olan Saddukiler, Ferisilerin baş muhalifi olan bir topluluktur. Josephus dördüncü bir düşünce okulunun daha var olduğunu belirtmektedir. Bu devirde İsrailoğulları içinde zuhur etmiş olan diğer topluluklar, Erken Hristiyanlar ve Mısır'da Terapevte'dir.

Bir ikinci kanon kitabı olan 2. Makkabiler, İsrailoğullarının, Seleukos imparatoru IV. Antiokhos Epifanis'e karşı ayaklanmalarını ve MÖ 161'de Seleukos generali Nikanor'u mağlup etmelerini anlatmaktadır. Kitabın Ferisiler tarafından kaleme alındığına dair bir kayıt yoktur. Bununla birlikte, kitapta anlatılan bazı ameller ve inançlar, Ferisilerin mezhebinde ve inançlarında yer almaktadır. Bunlar ölüler için dua etmek, Hesap Günü inancı, azizlerin aracı olabildikleri inancı, şehitlerin faziletleridir.

Yehuda haNasi, MS 200 civarında, Ferisi tevillerinin dînî otorite niteliğindeki kanunlaştırması olan Mişna’yı derledi. Mişna’da geçen dînî otoritelerin çoğu MS 70’deki İkinci Süleyman Mabedi’nin yıkılışından sonra yaşamışlardır. Bu yüzden, Mişna, Ferisi Yahudiliğin Rabbani Yahudiliğe dönüşümü dönemini yansıtır. Mişna, Yahudiler için çok önemlidir. Zira, İkinci Mabed’in yıkılışı üzerine yok olma tehlikesi altına giren Ferisi sözlü geleneğinin, tek bir kanunî metin içinde derlenmiş ve gelecek kuşaklara aktarılmış hâlidir. Louis Jacobs'a göre, Rabbani Yahudilik kaynaklarında, ayırt edilebilir şekilde, Tapınak’ın MS 70’te yıkılışından önceki döneme ait Ferisilere ve öğretilerine dair doğrudan tanıklık içeren bir anlatı yer almamaktadır.

Benzer Konular:

Adolf Hitler Yahudileri Neden Sevmezdi?

12 Kasım 2023, 22:12	#1
Çevrimdışı Zeze Kullanıcıların profil bilgileri ziyaretçilere gizlidir.	Ferisiler - Ferisi Yahudileri Ferisiler - Ferisi Yahudileri Ferisi Yahudileri veya Ferisiler İkinci Tapınak Dönemi'nde (y.MÖ 515 - MS 70) İsrailoğulları içinde doğan bir Yahudi toplumsal hareketi, düşünce okulu ve siyasi grubudur. MS 70'te İkinci Tapınak'ın yıkılması ile birlikte Ferisilerin inançları Rabbani Yahudiliğin akîdelerinin, ibadetlerinin ve ibadetlerde okunan metinlerinin kökenini oluşturdu. Ferisiler ve Sadukiler arasındaki ayrılığın kökeni İsrailoğullarının Mısır'daki ikameti kadar eskiye giden temellere dayanan ve İsrailoğulları toplumu içinde süregelen toplumsal ve dinî çatışmaların bir parçasıydı, bu çatışma ve uyuşmazlık Romalıların Filistin'i fethetmesiyle daha da alevlendi. Başka bir çatışma Yunanlaşmayı savunan Yahudilerle, Yunanlaşma karşıtı olan İsrailoğulları arasında yaşanıyordu. Başka bir uyumsuzluk, İkinci Tapınak ve onunla ilgili ibâdetlere ağırlık verilmesini savunanlarla, Musevî dinî hukukuna ağırlık verilmesini savunanlar arasında yaşanıyordu. Diğer bir sorun ise Sadukilerin sadece yazılı Tanah'ın Tevrat bölümünün geçerliliğini savunmalarına karşılık, Ferisi Yahudilerinin Tevrat ile birlikte Ketuvim, Nevi'im ve -bugün Talmud, Mişna ve Gemara olarak bilinen- Yahudi sözlü hukukunun da dinî hukukun geçerli bir parçası olmasını savunmalarından kaynaklanıyordu. Sadukilerle, Ferisilerin ayrıldıkları hususlardan birisi de diriliş inancıydı. Sadukiler, mevcut kaynaklara göre, ölülerin dirileceğine inanmıyordu. Kendisi de bir Ferisi Yahudisi olan Josephus (y. MS 37-100), Ferisilerin -Sadukilere nazaran- bütün halkın desteğini ve hayır duasını alan bir topluluk olduğunu ve daha seçkin bir topluluk olan Sadukilerin ise o kadar popüler olmadığını savunur. Ferisi Yahudileri, kutsal metinleri tevil etme işinde kendilerini Musevî dinî hukukunun yetkilendirdiğini savunurken, Sadukiler ise Süleyman zamanında ilk kez başrahiplik makamına atanan ataları Sadok zamanından beri geçerli olan başrahiplik geleneğine dair kuralları kendi savlarının dayanağı olarak öne sürüyorlardı. Yahudilerin tarihsel kaynakları ve kendi metinleri dışında, ataları olan Ferisi Yahudilerine başlıca atıflar Yeni Ahit'te geçer. Yeni Ahit'e göre Ferisiler, Zekeriya oğlu Yahya ve Meryem oğlu İsa ile çatışma hâlindeydiler. Bâzı araştırmacılar tarafından Hristiyanlığın ikinci kurucusu olarak kabûl edilen Tarsuslu Pavlus da bir Ferisi Yahudisi idi. Kökenbilim Ferisi isminin kökeni Antik Yunanca Fariseos’tur [ Φαρισαῖος ]. Yunanca kelimenin kökeni olarak uzmanların baskın görüşü Aramice Parişa (çoğ. Parişayya) kelimesidir, "ayrılanlar" anlamına gelir. Aramice kelime, İbranice’deki Paruş (çoğ. paruşim ile aynı kökenden gelir. Paruş, paraş fiilinin edilgen isim fiil hâlidir. Yunanca Fariseos’un Aramice Parişa'dan geldiği kesin olarak bilinmemekle birlikte, bilinen tek etimolojik açıklama olduğundan kabûl edilen baskın görüştür. forumadasi.com Kayıp İsa kitabının yazarı S. Koray Er, Ferisi ismi ile ilgili başka bir köken önermektedir. Ferisilerin ve Sadukilerin tam olarak ne zaman ortaya çıktığı bilinmemektedir. Er'in teorisine göre, Ferisilerin ortaya çıkışı Farsların (Perslerin) ülkeyi işgâli (Ahameniş İmparatorluğu) döneminde, onların âhiret inancından etkilenmeleriyle meydana geldi. Sadukiler ise (Yunan) Helen kültürünün etkisi altındaydılar ve ölümden sonra dirilişe inanmıyorlardı. Farsların etkisi altında oldukları için Ferisiler bu adla anılır oldular. Kaynaklar Ferisiler ve inançları hakkındaki en eski tarihsel kayıtlar dört kanonik incil ve Elçilerin İşleri kitabıdır. Bu kitaplarda, onların Tevrat'ı yorumlama şekilleri ve eskatolojik görüşleri tasvir edilmektedir. Ferisilerin, daha sonraki bir döneme ait tarih kaydında zikredilişleri, Josephus'un (MS 37-100) eserinde görülmektedir. Josephus, kendi devrindeki İsrailoğullarını dört düşünce okulu ya da dört mezhep olarak kategorize etmektedir. Mezheplerden birisi Essenilerdir. Esseniler, politika ile uğraşmayan bir topluluktur. Diğer bir mezhep olan Saddukiler, Ferisilerin baş muhalifi olan bir topluluktur. Josephus dördüncü bir düşünce okulunun daha var olduğunu belirtmektedir. Bu devirde İsrailoğulları içinde zuhur etmiş olan diğer topluluklar, Erken Hristiyanlar ve Mısır'da Terapevte'dir. Bir ikinci kanon kitabı olan 2. Makkabiler, İsrailoğullarının, Seleukos imparatoru IV. Antiokhos Epifanis'e karşı ayaklanmalarını ve MÖ 161'de Seleukos generali Nikanor'u mağlup etmelerini anlatmaktadır. Kitabın Ferisiler tarafından kaleme alındığına dair bir kayıt yoktur. Bununla birlikte, kitapta anlatılan bazı ameller ve inançlar, Ferisilerin mezhebinde ve inançlarında yer almaktadır. Bunlar ölüler için dua etmek, Hesap Günü inancı, azizlerin aracı olabildikleri inancı, şehitlerin faziletleridir. Yehuda haNasi, MS 200 civarında, Ferisi tevillerinin dînî otorite niteliğindeki kanunlaştırması olan Mişna’yı derledi. Mişna’da geçen dînî otoritelerin çoğu MS 70’deki İkinci Süleyman Mabedi’nin yıkılışından sonra yaşamışlardır. Bu yüzden, Mişna, Ferisi Yahudiliğin Rabbani Yahudiliğe dönüşümü dönemini yansıtır. Mişna, Yahudiler için çok önemlidir. Zira, İkinci Mabed’in yıkılışı üzerine yok olma tehlikesi altına giren Ferisi sözlü geleneğinin, tek bir kanunî metin içinde derlenmiş ve gelecek kuşaklara aktarılmış hâlidir. Louis Jacobs'a göre, Rabbani Yahudilik kaynaklarında, ayırt edilebilir şekilde, Tapınak’ın MS 70’te yıkılışından önceki döneme ait Ferisilere ve öğretilerine dair doğrudan tanıklık içeren bir anlatı yer almamaktadır. Benzer Konular: Adolf Hitler Yahudileri Neden Sevmezdi? Paylaş Share this post on Digg Del.icio.us Technorati Twitter
	Alıntı

Şu anda bu konuyu görüntüleyen etkin kullanıcılar: 1 (0 üye ve 1 konuk)

Ferisiler - Ferisi Yahudileri

İslamiyet dışındaki dinler hakkında paylaşımların yapılabileceği bölüm.