Torah'yı gözeten Hristiyanlar (Torah Observant Christians & Hebrew Roots Movement)

Torah'taki (Tevrat) buyrukları/emirleri (mitsvot) yerine getirmekle yükümlü olduklarına inanan Hristiyanlardır. Bunlar her Hristiyan gibi, Tevrat, Zebur ve İncil olarak da bilinen Kitab-ı Mukaddes'e/Kutsal Kitap'a (Protestan kanonu/66 kitaba) inanırlar.

Öteki Hristiyanlardan farklı olarak, Torah'ta bahsedilen Şabat günü, koşer/kaşer yiyecekler, Kutsal Kitap'ta bahsedilen bayramlardan, tzitzit gibi tüm emirlerden (nam-ı diğer, 613 emir) sorumlu olduklarına inanır ve bunları uygularlar. Buna karşılık, Noel, Paskalya gibi bayramlar ya da Pazar günü kilise uygulaması bulunmaz. Aslında sayılan 613 emir, Talmud'da özetlenmiş bir listedir. 613 emir içerisinden bazı emirlerin uygulanması hakkında, günümüz Ortodoks Yahudilerinden farklı yorumladıkları konular vardır (süt ve süt ürünlerinin et ile birlikte tüketip tüketmemek, saç kenarlarının kesilip kesilmemesi konuları vb. gibi).

Genellikle Mesihçi Yahudilik ile karıştırılır. Ancak Mesihçi Yahudilik, ilk olarak bir misyoner hareketi olarak doğmuş ve sonrasında ise günümüze kadar Yahudilik-Hristiyanlık içerisinde özerk/bağımsız bir gerçeklik olarak varlığını sürdürmüştür. Mesihçi Yahudiler de, Torah'taki emirlerden de sorumlu olduklarına ancak yalnızca Yahudi halkının sorumlu olduğuna ve Yahudi olmayan Hristiyanların bu emirlerden sorumlu olmadıklarına inanırlar. Mesihçi Yahudiler, genel olarak Üçlü Birlikçidirler, yani Y'şuah (İsa) Mesih'in tanrılığına da inanırlar. Sinagoglardaki kimi ritüelleri gelenek olarak sürdürdükleri görülür.

Bununla beraber, Torah'yı uygulayan bazı Hristiyanlar arasında da, zorunlu olmamakla birlikte, Yahudi ibadet geleneğinde gördüğümüz tefilin giymeyi tercih eden ve mezuzah bulunduranları da vardır.

Mesihçi Yahudilikten (Messianic Judaism) farklı olarak Hebrew Roots hareketi ise, Mesihçi Yahudilikten yaklaşık bir nesil önce, 1920'ler dolaylarında kendisini açıkça göstermeye başlamış, kişi Yahudi olsun ya da olmasın, tüm Hristiyanların yani İncil/Yeni Antlaşma'ya inananlarının, Torah'tan sorumlu olduğuna inanırlar. Kimi zaman, "Whole Bible Believer" (Bütün Kutsal Kitap'a inanan) olarak da kendilerini tanıtırlar. Vaftiz olan her Hristiyan'ın, İsrail halkına aşılandığına inanırlar. Yani Torah'yı gözeten bu Hristiyanlar etnik Yahudi değiller, etnik olarak da Yahudi kökenli olmak zorunda değiller.

Sosyal Medya'da tespit edilebildiği üzere, kurumsal organizasyonların kahir ekseriyeti, üniteryendir yani Y'şuah Mesih'in tanrılığına inanmazlar. Aralarında Üçlü Birlikçi olanları da vardır. Bazen, Üçlü Birlikçi olanları ile Mesihçi Yahudiler arasında bir geçişkenlik ve kavram kargaşası bulunabiliyor.

RAB Tanrı'nın/YHVH Elohim'in ismini Yahve(h), Yehova(h), Yahuah gibi isimlerle çağıranlar olduğu gibi, Y'şuah (İsa) Mesih'in ismini Yeşua(h), Yah(u)şuah, Yehouşuah gibi seslendirenler de vardır.

119 Ministries, Yahweh's Restoration Ministry (yrm.org), EliYah.com gibi kurumsal hale gelmiş organizasyon & cemaatler de vardır.

119 Ministries, teolojide ana omurgayı oluşturan, kendisine ait doğrudan bir cemaati bulunmayan, internet ortamındaki en aktif gruptur (Youtube kanalı):

[Foruma üye olmadığınız sürece forum içeriğindeki bağlantıları görüntüleyemezsiniz. Foruma üye olmak için TIKLAYIN!]

Her ne kadar Yeni Ay'ın başlangıcı gibi zamanları ortak takip ediyor olsalar da, Kutsal Kitap'ın belirttiği takvim konusunda bir anlaşmazlık bulunuyor. Kimileri günümüz Yahudiliğin resmi-sabit takvimini esas almayı tercih edip yeterli bulurken, kimileri Kutsal Kitap'a ve geleneğe daha uygun olarak, İsrail'deki buğday başaklarının hasat edilebilme zamanını gözleyerek Yeni Yıl'ı başlamış sayanlar ve takvimdeki bayramları farklı zamanlarda kutlayanları da vardır.

Torah'yı uygulayan Hristiyanlar, tam kurtuluşun sadece Y'şuah Mesih'e iman ile geldiğine inanırlar. Fakat Kutsal Yasa'dan muaf olmadıklarına ve antlaşmanın ebedi olduğuna inanırlar, Hristiyanlar da bu emirleri yerine getirmek ve bereket ya da lanet almaları da olmak üzere, antlaşmaya dahil olmuş, İsrail halkına aşılanmışlardır. Onlara göre, Y'şuah (İsa) Mesih'te samimi ve hakiki imana sahip olan, din adına elinden geleni yapan ama dinen gözüken kusurları olanlar, Y'şuah Mesih'in çarmıhta/direkte gerçekleştirdiği eylem ile bedeli ödenerek aklanmıştır/aklanacaktır ve yine Y'şuah Mesih, Başkahinimiz olarak, Baba Tanrı karşısında bizlere aracılık edip, savunacaktır. İman etmeyen, Kutsal Yasa'ya aykırı davrananlar yargılanıp, cezalandırılacaklardır.

Torah'yı gözeten Hristiyanlar arasında, Kutsal Yazılar uyarınca Tapınağın yeniden kurulacağına, (binyılda doğanlar için) kurbanların, sunuların sunulacağına ve bu binyıllık süreçte de şabat, bayramlar ve koşer/kaşer/kaşrut yasasının yürürlükte olacağına inanılır.

Yaygın olarak, ruhun (ruah) varlığına ve ölümsüzlüğüne inanılmaz, bunun yerine yalnızca bedenin/canın (nefeş) dirilişe inanılır. Cehennem (gehinnom) öğretisi farklılık gösterir.

Aralarında apolitik ve pasifist (askerlik yapmayı/silah altına girmeyi reddeden) olanlar olduğu gibi, politikayla ilgilenenleri de mevcuttur.

Etnik İsrail halkı ve İsrail halkının, vaat edilen İsrail topraklarında yaşama hakkı ve onların kutsal topraklarla olan ruhsal bağı ile İsrail halkına aşılanmış/dahil olduklarına inanan Torah'yı gözeten Hristiyanların İsrail halkı (ve günümüz devleti) ve kutsal topraklarla ilişkisi çeşitli pozisyonlarda görülebilmektedir.

Torah'taki emirlerin yerine getirilmesi hakkında, bazılarının doğrudan İsrail sınırları içerisinde, ancak Levililerin ve din kurulunun varlığıyla alakalı olduğu için, aslında birtakım emirlerin yerine getirilemeyeceği ve bağlı olunan hükümetlerle, yaşanılan ülkelerin kanunları ile çelişkiye gerek olmadığı mesajları verilmektedir.

Katolik, Ortodoks ve Protestanlar tarafından ise Galatyalıların ruhuna ve mesajına sahip oldukları, müjdeyi çarpıttıkları ve anlamadıkları yorumları yapılmaktadır.

Torah'yı uygulayan Hristiyanlar Yehova'nın Şahidi, Mesihte Kardeşler (Christadelphians), Mormon, Yedinci Günün Adventisti ya da Armstrongçu (Armstrongism) değildirler.

Siz bu satırları okurken ben ölmüş olabilirim. İmandan düşmüş ya da sapkın bir öğretinin peşinden giden birisine dönüşebilirim. Belki de bir birey olarak veya topluluk olarak ilk kez buradasınızdır ve ne yapacağınızı bilmiyorsunuz. Göklerdeki Babamız YHVH Elohimimiz, oğlu Y’şua(h) Mesih’in mübarek ismi ile Kutsal Ruh’u aracılığıyla bizlere yol göstersin, amin.

Tavsiyelerim şunlardır:

1. Kimliğinizi, kendinizi açıklayın, asla gizlemeyin ve gizlenmeyin. Kim olduğunuz, neye inandığınız hakkında ne kullandığınız kelimelerle, ne yaşam tarzınız ve ne de kılık kıyafetiniz ile insanların aklında şüphe oluşturmayın. Kendinizi deşifre edin, kendinizi ifşalayın, fişletin. Din hanenizi/kimliğinizde yer alan din bilginizi değiştirin.

2. Kurumsallaşın. Kendiniz ve topluluğunuz olarak daima ve her yönden hesapverebilir, şeffaf ve denetlenebilir olun. Dernekleşin, vakıf olun ya da sosyal bir grup olarak dahi hiyerarşisi, rolleri ve görev dağılımı malum, gelir-giderleri, ondalıkları ve harcamaları belli, halka ilan edilen halde bulunun. Herhangi bir nedenden dolayı topluluğunuzun bölünmesine karşın, bölünme/ayrılma protokolünü/prosüdürlerinizi kurumsal malvarlıklarınızın ve bütçenizin ayrılması konusu dahil hazırda bulundurun. (United Methodist Church ve Global Methodist Church’ün ayrılması örneğinde olduğu gibi)

3. Akidesi/amentüsü/inanç açıklaması & iman ikrarı görünür ve belirgin olmayan, reddiyeleri belirgin olmayan, bazı pozisyonlar hakkında açıklaması bulunmayıp net olmayan (mesela Üçlü Birlik, İsrail devleti, Orta Doğu hakkında peygamberlikler, kimi mistvaların/emirlerin yorumunun nasıl olduğu gibi) herkesten ve her şeyden uzak durun.

4. Evlenin, çok çocuk yapın (bekarlık armağanını ve çağrısını göz ardı etmeyin, bekarlığı ve bekarları küçümsemeyin) ve çocuklarınızı dini bütün, YHVH Elohim'i, Y'şua(h) Mesih'ini iyi ve doğru biçimde bilenler, YHVH Elohim'in sevgisini ve izzetini bilenler olarak yetiştirin. Birbirinize bakın, imanlılar olarak siz tek bir bedensiniz ve birbirinizden sorumlusunuz. İhtiyaçlarınızı tespit ve giderin. Yapmak için sorumluluk alın, bunları ödev edinin, hangi durumda olursanız olun, hangi işi yapıyor olursanız olun, bu sizin çağrınızdır, siz bir ihtiyacın giderilmesindeki araçlardan birisiniz, şükredici olun. Her yönden (iş, yetenek, çocuk ya da büyük olarak sorumluluklarınızı yerine getirme ve benzeri şeyler hakkında) verimli, kutsal ve bilgelik sahibi olun. Varlığınızdan, mensubiyetinizden ve hatta aciziyetinizden zevk alın. İyi şeylere dönüştürün. Çalışın, çalışmak istemeyen ekmek de yemesin.

5. Bir istisna olarak, devlet memurlarına, yine belirli coğrafyalarda yaşayan meslek mensuplarına ya da bazı ilçe, şehir, bölge ve coğrafyalarda belirli bir süre ve birkaç nesil geçinceye kadar hizmet vermemeyi tercih edebilir, hizmet vermemeyi düşünebilirsiniz. Eğer bu işin altından kalkabileceğinizi düşünmüyorsanız, eğer kişinin mesleği veya bulunduğu yeri, bağlantıya geçme ve bağlantıda kalma biçiminiz (doğal haliyle, aile içi iletişim kanalı dışında) kendisi ve topluluğunuz için gelecekte tehlike oluşturacaksa, topluluğunuz, dini hizmet sunma açısından oturana kadar devlet memurlarına/bazı meslek mensuplarına ya da belirli coğrafya/sahalarda dini hizmet vermeyebilirsiniz.

Eğer devlet memuru olan Hristiyanlara bireysel ya da topluluk olarak erişmek ve hizmet vermek niyetindeyseniz, yukarıdaki maddeler gibi aşağıdaki protokolleri de uygulayın. Kamu kurum ve kuruluşlarda çalışanlar ve hizmet vereceklere, kamu güvenliği için bu yüzden ayrı bir parantez açmak istiyorum.

Bu konu hakkında,

6. Devlet, kamu kurum ve kuruluşlar başta olmak üzere, kamu yararına çalışan kurum & organizasyonlar (okul, hastane gibi) içerisinde asla yayılmaya çalışmayın ama onlar içerisinde açıkça yerleşik ve görünür olmaya ve kurum içerisinde resmi chaplain yani resmi olarak manevi danışmanlık ve rehberlik hizmeti verecek şekilde kendinizi ve topluluğunuzu hazırlayın.

7. İlk önce, sanki devletle ya da o kamu kuruluşu ile antlaşma, sözleşme yapmışsınız gibi, adresi belli, en azından a takımı isim isim belli olan dernek veya vakıflarınızı hazırlayın. Resmi olarak manevi danışmanlık ve rehberlik hizmetinizi devredinceye ya da sizin varlığınız resmen onaylandıktan sonra da, “yazı”nın dışına çıkmayın.

8. Mesela herhangi bir devlet memuru sizin aracılığınızla ilk kez Hristiyanlığı öğreniyorsa, sabit bir ders kitapçığı hazırlayın. Kiminle nerede, ne zaman, ne sıklıkla, nasıl buluşacağı, hangi materyallerden faydalandığına kadar, çalıştığı kurumu, daha doğrusu ilgili devlet otoritesini bilgilendirin. Kişinin, en az bir üst kıdemlisine sözlü ve/veya resmi olarak derneğinizin/vakfınızın eğitiminden geçtiğini belirtin ve belirtmesini sağlayın. Bunlar, “Bireysel Öğreti & Kişisel Gelişim Kursu” minvalinde de olsa, o kişi ile çalıştığınız sayfanın yazım hatası içeren kopyasını dahi numaralandırın, arşivleyin. Çalıştığı kuruma göre, bu kursun kaçıncı aşamasında olduğuna, haftanın okuma listesi, çalışma konusu veya vaazına kadar erişebilir olmalarını sağlayın. (kurumlarla sözleşme yapmanız işleri daha kolay ve yasal hale getirebilir)

9. Dini eğitim için bireysel ya da toplu buluşmaların dışında da, kamu ve kamu yararına çalışan tüm organizasyonlarda hiçbir zaman “yazının dışına çıkmayın”. Vaazların veya teşvik konusunda söylenecek şeylerin her zaman yazılı olmasını sağlayın, metni veya gerekirse, konuşmacının konuşmasını arşivleyin, kaydedin.

10. Kişisel verilerin toplanması ve işlenmesi konusunda, kanun ve etiği ihlal etmediğinizden de emin olun. Ülke içerisinde ya da uluslararası alanda hukuka aykırı ve insan haklarını ihlal edecek bir işlem yapmayın. Topluluğunuz içerisinden gelse bile bu tür talimatlara uymayı reddedin. Size hangi dini veya psikolojik telkin ile gelirlerse gelsinler, böyle görevlerde yer almayın, topluluğunuzu ve kamuoyunu bilgilendirmek amacıyla, bu tür eylemlerde içerisinde bulunanları, bu tür çalışmalar yapan kişileri ve yaptıkları işleri afişe edin, bahsedin.

11. Eğer kurumunda din işlerinden sorumlu resmi bir personel varsa (Ordu & askerlikte olduğu gibi), din işlerinden sorumlu resmi personeli, o sahadaki organizasyonuzun bir parçası olarak kabul edin ve onun sizinle eşit düzeyde her bilgiye erişmesine olanak sağlayın, onu bilgilendirin ve haberdar edin.

12. Topluluğunuzu “embassy chapel” düzeyinde, yurtdışındaki Türk Dışişleri temsilcilikleri için de fayda sağlayabilecek ve T.C. Dışişleri Bakanlığı ile işbirliği halinde çalışabilecek hale getirin.

13. Din öğretmenlerinizin/eğitimcilerinizin yeterliliğini belgeleyin. Bunun için üniversitelerde enstitü, yüksek okul, seminerlik eğitimi gibi şeyleri sağlayın ya da yurt dışında var olan ve YÖK veya MEB onaylı bir eğitim kurumuyla denk/geçerli hale getirin, okul-fakülte kurun, kurs açın. Dışarıdan topluluğunuzun ve yetkili görevlilerinizin taklit edilebilmesinin önüne geçin.

14. Memurlara has olarak hizmet veren eğitimcilerinizin, memur kişinin/grubunun meslek grubundan birisi olmasa bile, buna yakın ya da doğrudan devlet memurlarından seçmeyi düşünebilirsiniz. Eğer ihtiyaçtan dolayı eğitimci bir sivil dahi olsa, bir devlet memuru hassasiyetinde, kuracağı iletişimin ve yaşam tarzının sınırlarını bilecek şekilde o kişiyi yetiştirin ve görevlendirin.

15. Kamu düzenini sarsacak her şeyden, gizlilikten ve sırlardan sakının. Eğer kişi, topluluğunuza katılmaya karar vermişse, kendisi gibi çalıştığı yerde, kendisinden en az iki veya üç üst amiri, kıdemlisi olan üyelerinizin bilgisini kendisiyle paylaşın. Bunu, eğer bir gün bu kişi, sizin topluluğunuzdan özgür iradesiyle ayrılmaya karar verirse, sonrasında mobinge uğramaması için önlem olarak yapın.

16. Bir üyeniz artık kamuya mal olmuşsa, bir yerde terfi almışsa, (artık) üyeniz olmasa bile, eğitimlerinizden geçmiş dahi olsa, o kişiyi ifşalayın, kamu yararı için bir vesileyle, üstü kapalı dahi olsa, kurumsal ilişkinize değinin. Bunu da kişiye karşı asla mahalle baskısı için bir araç haline getirmeyin. Belki o kişiyi kaybedebilirsiniz ama Rab dilerse, bir sonraki neslini tümden kazanabilirsiniz, şahsileştirmeyin, kin beslemeyin, manevi olarak kurtulmasına vesile olun ama haddinizi aşmayın.

17. Topluluğunuzun ideolojik ya da sosyolojik bağlamda savunduğu, tercih ettiği bir görüşü ve davranışı, kimliği varsa, yolun başında bunun üzerinde durun ve pozisyonunu netleştirmesini sağlayın. Örneğin topluluğunuza göre, belirli bölgelerde Türkçe dışında da vaaz da olabilir mi, Türkçe dışındaki dillerdeki Kutsal Kitap çevirileri ibadet sırasında kullanılabilir mi?

18. Yukarıda bahsedilen diğer prosedürleri aynen uygulayın ve savunun. Yine de, ideolojik ya da sosyolojik bağlamda uyumsuzluk yaşayabilirsiniz, olası krizleri topluluğunuzu tanıyarak şimdiden önleyebilir ya da yönlendirebilirsiniz, belki o topluluğa hiç girmeyebilir ve aynı teolojik/ilahiyatsal görüşlere sahip olsanız bile bu yüzden oradan ayrılabilirsiniz.

19. Bunları sadece Torah’yı uygulayan Hristiyanlar olarak değil, tüm Hristiyanlar olarak uygulayabilir ve tavsiye olarak ele alabilirsiniz.

20. Unutmayın, biriniz günah işlerse, biriniz hata yapıyorsa, hepiniz günah işliyor demektir ve hepiniz hatalı sayılırsınız. Bireyler olarak topluluğunuzu rencide etmeyin. Birinizin tembelliği ve ertelemesi, işini savsaklaması yüzünden hepimiz etkilenebiliriz. Kutsal olun ve birbirinizden kaynaklı kutsamaları alın, bunları ilerletin. Teşuva (tevbe) kapısı açıktır, YHVH Elohimimiz, kötü kişinin ölümünden sevinç duymaz, ancak kötü kişinin kötü yollarından dönüp yaşamasından sevinç duyar. Kendisi böyle diyor.

21. "Güçlü ve yürekli olun! Onlardan korkmayın, yılmayın. Çünkü sizinle birlikte giden YHVH Elohiminizdir. O sizi terk etmeyecek, sizi yüzüstü bırakmayacaktır." (Yasa'nın Tekrarı & Devarim 31:6)

"Onların tartışmalarını dinleyen ve Y'şua(h)'ın (İsa’nın) onlara güzel yanıt verdiğini gören bir din bilgini yaklaşıp O’na, “Buyrukların en önemlisi hangisidir?” diye sordu.

Y'şua(h) (İsa) şöyle karşılık verdi: “En önemlisi şudur: ‘Dinle, ey İsrail! Elohimimiz (Tanrımız) YHVH (Rab) tek YHVH'dir (Rab’dir). Elohimin (Tanrın) YHVH'yi (Rab’bi) bütün yüreğinle, bütün canınla, bütün aklınla ve bütün gücünle seveceksin.’

İkincisi de şudur: ‘Komşunu kendin gibi seveceksin.’ Bunlardan daha büyük buyruk yoktur.”

Din bilgini Y'şua(h)'ya (İsa’ya), “İyi söyledin, öğretmenim” dedi. “ ‘Elohim (Tanrı) tektir ve O’ndan başkası yoktur’ demekle doğruyu söyledin. İnsanın Elohim'i (Tanrı’yı) bütün yüreğiyle, bütün anlayışıyla ve bütün gücüyle sevmesi, komşusunu da kendi gibi sevmesi, bütün yakmalık sunulardan ve kurbanlardan daha önemlidir.” (Markos 12:28-33)

“Dünyanın ışığı sizsiniz. Tepeye kurulan kent gizlenemez. Kimse kandil yakıp tahıl ölçeğinin altına koymaz. Tersine, kandilliğe koyar; evdekilerin hepsine ışık sağlar. Sizin ışığınız insanların önünde öyle parlasın ki, iyi işlerinizi görerek göklerdeki Babanız’ı yüceltsinler!” “Kutsal Yasa’yı ya da peygamberlerin sözlerini geçersiz kılmak için geldiğimi sanmayın. Ben geçersiz kılmaya değil, tamamlamaya geldim. Size doğrusunu söyleyeyim, yer ve gök ortadan kalkmadan, her şey gerçekleşmeden, Kutsal Yasa’dan ufacık bir harf ya da bir nokta bile yok olmayacak. Bu nedenle, bu buyrukların en küçüğünden birini kim çiğner ve başkalarına öyle öğretirse, Göklerin Egemenliği’nde en küçük sayılacak. Ama bu buyrukları kim yerine getirir ve başkalarına öğretirse, Göklerin Egemenliği’nde büyük sayılacak. Size şunu söyleyeyim: Doğruluğunuz din bilginleriyle Ferisiler’inkini aşmadıkça, Göklerin Egemenliği’ne asla giremezsiniz!” (Matta 5:14-20)

"Ama siz seçilmiş soy, Kral’ın kâhinleri, kutsal ulus, Tanrı’nın öz halkısınız. Sizi karanlıktan şaşılası ışığına çağıran Tanrı’nın erdemlerini duyurmak için seçildiniz." (1. Petrus 2:9)