Toplumcu Anarşizm ve Anarşizmin Devlet Anlayışı

**Zeze** · 20 Nisan 2023, 14:25

Gündelik konuşmada, halk dilinde anarşist denildiğinde “her türlü düzene başkaldıran”, “hiçbir düzeni tanımayan ve istemeyen” kişiler anlaşılır ve bu anlama biçiminin geçmişi Fransız Devrimi’ne kadar uzanır.

O dönemde varolan toplumsal düzeni yıkmak ve değiştirmek isteyen kişiler için kullanılan bu olumsuz niteleme, zamanla gündelik dile de yerleşmiştir. Oysa anarşizm, sanılanın aksine bir toplumsal düzeni hedefler, fakat anarşizmin idealize ettiği toplum düzeninde devlete yer yoktur.

Anarşist denilince, tüm düzenleri reddeden, toplumda karmaşa ve düzensizlik yaratmak isteyen kişiler anlaşılır. Oysa anarşistlerin karşı olduğu, bir toplum düzeni değil, hiyerarşik esaslara dayalı devlet ve onun temsil ettiği otoritedir.

Kökeni Eski Yunanca’ya dayanan anarşizm, “güç yokluğu”, “yönetimin/devletin yokluğu” anlamına gelir. Anarşizm, devletsiz bir toplum düzeninin varolabileceğini savunan, devleti özü bakımından kötü olarak niteleyen bir ideolojidir.

Anarşizm, devleti, özgürlükleri kısıtlayan, insanlar için gereksiz masraflar çıkaran, tüm bunlar yetmezmiş gibi yalnızca belli insanların ya da ekonomik sınıfların çıkarlarını koruyup kollayan, diğer insanları da hem sömüren hem de özgürlüklerini zor kullanıcı araçlarıyla kısıtlayan, özü itibarıyla kötü bir kurum olarak yorumlayan bir ideolojidir. Bu ideolojinin klasik temsilcilerinden Pyotr Alexeyeviç Kropotkin (1842-1921), Çağdaş Bilim ve Anarşi’de toplum anlayışını sözünü ettiğimiz ilkelerden yola çıkarak şöyle açıklar:

“…Biz toplumu, geçmiş barbarlık ve zulüm düzenlerinin bize mirası olan yasalarla ya da ister seçilerek ister zorla başa geçmiş egemenlerle yönetilen bir yapı olarak değil, tıpkı âdetler, gelenek-görenekler gibi özgürce oluşmuş karşılıklı anlaşma, rıza ilişkilerine dayalı canlı bir organizma olarak görüyoruz…” (Kropotkin 1999, s. 75).

Bu toplum anlayışında devletin dışlandığı fakat toplumsal düzen düşüncesine yer verildiğini görüyoruz. Zaten Kropotkin’e göre anarşi de (anarşizmi kastediyor) başkalarını kendi istencine bağlayan hiçbir saltanatı, despotu, kulluk ilişkisini kabul etmediği gibi, sürekli olumluya doğru bir değişimi, daha doğrusu ilerlemeyi kabul eder (a.y. , s. 76).

1871 Paris Komünü’nün etkisi ile işçi hareketlerine olan ilgisi artar; işçi hareketleri hakkında daha çok şey öğrenmek için yurtdışına seyahat etmeye karar verir. 1872 Şubat’ta Rusya’dan ayrılarak İsviçre’ye hareket eder. Zürih’e varır varmaz hemen Enternasyonal’in yerel şubesine üye olur. Ancak bir süre sonra daha radikal olan Jura Federasyonu’nun Neuchatel’deki merkezini ziyaret eder. Buradaki izlenimleriyle anarşizmi benimser.

Kropotkin 1872 Mayıs’ta Rusya’ya döner; nihilistlerin liderliğindeki Chaikovski Çevresi içinde devrimci görüşlerin yayılmasında önemli bir rol üstlenir.

1873 yılında Peter Kropotkin tutuklanarak hapse atılır; 1876’da İngiltere’ye kaçar. Burada kısa bir süre kaldıktan sonra İsviçre’ye giderek Jura Federasyonuna katılır. 1877’de Paris’e gider; burada sosyalist hareketin başlatılmasına katkıda bulunur. 1878’de İsviçre’ye döner; Jura federasyonunun devrimci gazetesi Le Révolté’ye yazılar yazar.

1881’de, Çar II. Alexander’ın suikaste uğramasından kısa bir süre sonra Kropotkin İsviçre’den sınırdışı edilir. Thonon (Savoy)’da kısa bir süre kaldıktan sonra Londra’ya gider. Burada bir yıl kadar kaldıktan sonra 1882’nin sonlarına doğru tekrar Thonon’a döner. Burada Fransız hükümeti tarafından tutuklanır. Lyon’da yapılan duruşmada Enternasyonal üyesi olduğu gerekçesiyle beş yıl hapis cezasına çarptırılır. 1886’da serbest bırakılınca Londra’ya yerleşir. Aynı yıl Sibirya’ya sürgün edilen kardeşi Alexander intihar eder.

1890larda zamanının çoğunu yazmakla geçirir; kitaplarında anarşist-komünizmi teorisini geliştirmeye çalışır. 1897’de Kanada ve ABD’yi ziyaret eder. Amerikan dergisi Atlantic Monthly anılarını basmayı kabul eder.

1901-1909 yılları arasında daha çok Rusça yazılar yazar. 1905 devriminin başarısızlığa düşmesi hayal kırıklığına uğramasına yol açar.

Benzer Konular:

20 Nisan 2023, 14:25	#1
Çevrimiçi Zeze Kullanıcıların profil bilgileri ziyaretçilere gizlidir.	Toplumcu Anarşizm ve Anarşizmin Devlet Anlayışı Toplumcu Anarşizm ve Anarşizmin Devlet Anlayışı Gündelik konuşmada, halk dilinde anarşist denildiğinde “her türlü düzene başkaldıran”, “hiçbir düzeni tanımayan ve istemeyen” kişiler anlaşılır ve bu anlama biçiminin geçmişi Fransız Devrimi’ne kadar uzanır. O dönemde varolan toplumsal düzeni yıkmak ve değiştirmek isteyen kişiler için kullanılan bu olumsuz niteleme, zamanla gündelik dile de yerleşmiştir. Oysa anarşizm, sanılanın aksine bir toplumsal düzeni hedefler, fakat anarşizmin idealize ettiği toplum düzeninde devlete yer yoktur. Anarşist denilince, tüm düzenleri reddeden, toplumda karmaşa ve düzensizlik yaratmak isteyen kişiler anlaşılır. Oysa anarşistlerin karşı olduğu, bir toplum düzeni değil, hiyerarşik esaslara dayalı devlet ve onun temsil ettiği otoritedir. Kökeni Eski Yunanca’ya dayanan anarşizm, “güç yokluğu”, “yönetimin/devletin yokluğu” anlamına gelir. Anarşizm, devletsiz bir toplum düzeninin varolabileceğini savunan, devleti özü bakımından kötü olarak niteleyen bir ideolojidir. Anarşizm, devleti, özgürlükleri kısıtlayan, insanlar için gereksiz masraflar çıkaran, tüm bunlar yetmezmiş gibi yalnızca belli insanların ya da ekonomik sınıfların çıkarlarını koruyup kollayan, diğer insanları da hem sömüren hem de özgürlüklerini zor kullanıcı araçlarıyla kısıtlayan, özü itibarıyla kötü bir kurum olarak yorumlayan bir ideolojidir. Bu ideolojinin klasik temsilcilerinden Pyotr Alexeyeviç Kropotkin (1842-1921), Çağdaş Bilim ve Anarşi’de toplum anlayışını sözünü ettiğimiz ilkelerden yola çıkarak şöyle açıklar: “…Biz toplumu, geçmiş barbarlık ve zulüm düzenlerinin bize mirası olan yasalarla ya da ister seçilerek ister zorla başa geçmiş egemenlerle yönetilen bir yapı olarak değil, tıpkı âdetler, gelenek-görenekler gibi özgürce oluşmuş karşılıklı anlaşma, rıza ilişkilerine dayalı canlı bir organizma olarak görüyoruz…” (Kropotkin 1999, s. 75). Bu toplum anlayışında devletin dışlandığı fakat toplumsal düzen düşüncesine yer verildiğini görüyoruz. Zaten Kropotkin’e göre anarşi de (anarşizmi kastediyor) başkalarını kendi istencine bağlayan hiçbir saltanatı, despotu, kulluk ilişkisini kabul etmediği gibi, sürekli olumluya doğru bir değişimi, daha doğrusu ilerlemeyi kabul eder (a.y. , s. 76). 1871 Paris Komünü’nün etkisi ile işçi hareketlerine olan ilgisi artar; işçi hareketleri hakkında daha çok şey öğrenmek için yurtdışına seyahat etmeye karar verir. 1872 Şubat’ta Rusya’dan ayrılarak İsviçre’ye hareket eder. Zürih’e varır varmaz hemen Enternasyonal’in yerel şubesine üye olur. Ancak bir süre sonra daha radikal olan Jura Federasyonu’nun Neuchatel’deki merkezini ziyaret eder. Buradaki izlenimleriyle anarşizmi benimser. Kropotkin 1872 Mayıs’ta Rusya’ya döner; nihilistlerin liderliğindeki Chaikovski Çevresi içinde devrimci görüşlerin yayılmasında önemli bir rol üstlenir. 1873 yılında Peter Kropotkin tutuklanarak hapse atılır; 1876’da İngiltere’ye kaçar. Burada kısa bir süre kaldıktan sonra İsviçre’ye giderek Jura Federasyonuna katılır. 1877’de Paris’e gider; burada sosyalist hareketin başlatılmasına katkıda bulunur. 1878’de İsviçre’ye döner; Jura federasyonunun devrimci gazetesi Le Révolté’ye yazılar yazar. 1881’de, Çar II. Alexander’ın suikaste uğramasından kısa bir süre sonra Kropotkin İsviçre’den sınırdışı edilir. Thonon (Savoy)’da kısa bir süre kaldıktan sonra Londra’ya gider. Burada bir yıl kadar kaldıktan sonra 1882’nin sonlarına doğru tekrar Thonon’a döner. Burada Fransız hükümeti tarafından tutuklanır. Lyon’da yapılan duruşmada Enternasyonal üyesi olduğu gerekçesiyle beş yıl hapis cezasına çarptırılır. 1886’da serbest bırakılınca Londra’ya yerleşir. Aynı yıl Sibirya’ya sürgün edilen kardeşi Alexander intihar eder. 1890larda zamanının çoğunu yazmakla geçirir; kitaplarında anarşist-komünizmi teorisini geliştirmeye çalışır. 1897’de Kanada ve ABD’yi ziyaret eder. Amerikan dergisi Atlantic Monthly anılarını basmayı kabul eder. 1901-1909 yılları arasında daha çok Rusça yazılar yazar. 1905 devriminin başarısızlığa düşmesi hayal kırıklığına uğramasına yol açar. Benzer Konular: Anarşizm Nedir? Anarşizm Dayanakları ve Temel Sayıltıları Anarşizm Türleri Nelerdir? Devlet Bahçeli’nin Pasta Diyememesi Devlet Düşmanı Filmi Eleştiri Ve Yorumlarınız Paylaş Share this post on Digg Del.icio.us Technorati Twitter
	Alıntı

Şu anda bu konuyu görüntüleyen etkin kullanıcılar: 1 (0 üye ve 1 konuk)