Evrende Bir Amaçlılık Var mıdır?

**Zeze** · 24 Ağustos 2024, 13:22

Varlığın var olmasının nedeniyle ilgili görüşler, varlık felsefesinde yeni bir tartışma başlığı oluşturur. İşte bu tartışma, evrende amaçlılık var mıdır, evrende bir amaçlılıktan söz edilebilir mi tartışmasıdır.
forumlar, genel forum sitesi forumadasi.com
Evrende amaçlılık tartışmaları, bir yanda varlıkların oluşumunu bir yandan da varlıkların birbirini nasıl etkilediğini içerir. Evrenin amaçlılığı, evrenin tümünü bağlayıcı bir etki veya tek tek varlıkların hareketlerinin temeli olarak da (oluş ve değişimi açıklamak üzere de) ele alınabilir.

Evrende amaçlılığın olup olmadığı tartışmaları iki alt başlıkta toplanır:

Teolojik (inançsal) tartışmalar
Kozmolojik (evren bilim) tartışmalar

Amaçlılığa Dönük Teolojik Tartışmalar
Evrende amaçlılık konusundaki teolojik tartışmaların merkezini Tanrı’nın yaratımı veya tasarımıyla ilgili görüşler oluşturur. Tanrı’nın varlığına yönelik öne sürülen fikirler, evrende bir amacın olup olmadığına yönelik fikirlere dönüşür. Tanrı’nın kabulü, varlıkların oluş ve değişimini açıklayan sistem oluşmasını sağlar. Tanrı inancının olduğu bütün inanç yapılarında varlıkların temel sebebi olarak Tanrı ele alınır (Tanrı bilinçli olarak yaratmış, yani var olanlar önceden tasarlanmış olarak yaratılmıştır).

Amaçlılığa Dönük Kozmolojik Tartışmalar
Evrende amaçlılık tartışmalarındaki ikinci kısım; kozmolojik, spiritüalist (ruhçu) ve hümanist açıklamalar başlığı altında toplanabilir. Var olanın canı ve ruhu dolayısıyla belli bir irade ve akılsal yapısı olduğu fikri vardır.

Mekanist Evren Anlayışı
Evrendeki amaçlılığa dönük ortaya çıkan kozmolojik ve teolojik fikirlerin karşıtı ise mekanizm fikridir. Mekanist anlayışa göre varlıklar, evrendeki fizik yasalarının sonucu olarak şekillenmektedir. Canlılık bile böyle bir gücün sonucudur. Dolayısıyla amaca yönelik oldukları, belli bir tasarımla yaratıldıkları veya belli amaçlar gözeterek hareket ettikleri söylenemez.

Aristoteles’in Evren Anlayışı
Aristoteles, varlıkların değişim göstermesinin zorunlu olarak özlerini değiştirmediğini belirtir. Varlıkların özlerini koruyarak, belli bir amaç doğrultusunda başkalaşmakta olduğunu ileri sürerek değişimi; madde ve form (biçim) kavramlarıyla açıklar. Görünen her varlığın form kazanmış birer madde olduğunu belirtir. Onun görüşünde madde, form aldığı zaman yeni hâline dönüşür. Yenisi de form alırsa başka bir şekle dönüşür. Bu, devam eden bir süreçtir ve belli bir amaç doğrultusunda gerçekleşir.

Aristoteles, varlıkların amaçsal değişimini neden-sonuç ilişkisi üzerinden açıklamıştır. Varlıklar, dört nedenin etkisiyle oluşur. Bunlar; maddi, formel, fail ve ereksel nedenlerdir. Değişimin amaçlılığını ereksel (amaçsal) neden içerir. Örneğin çiçekler için alçıdan yapılmış bir vazo vardır. Vazonun maddesi alçıdır ve alçı, onun maddi nedenidir. Alçının şekil almış hâli formel nedendir. Onu vazo hâline getiren sanatçı, fail nedendir. Vazonun çiçekler için yapılmış olması ereksel nedendir.

Benzer Konular:

**Regex** · 24 Ağustos 2024, 14:16

Dünya boştur low.

24 Ağustos 2024, 13:22	#1
Çevrimiçi Zeze Kullanıcıların profil bilgileri ziyaretçilere gizlidir.	Evrende Bir Amaçlılık Var mıdır? Evrende Bir Amaçlılık Var mıdır? Varlığın var olmasının nedeniyle ilgili görüşler, varlık felsefesinde yeni bir tartışma başlığı oluşturur. İşte bu tartışma, evrende amaçlılık var mıdır, evrende bir amaçlılıktan söz edilebilir mi tartışmasıdır. forumlar, genel forum sitesi forumadasi.com Evrende amaçlılık tartışmaları, bir yanda varlıkların oluşumunu bir yandan da varlıkların birbirini nasıl etkilediğini içerir. Evrenin amaçlılığı, evrenin tümünü bağlayıcı bir etki veya tek tek varlıkların hareketlerinin temeli olarak da (oluş ve değişimi açıklamak üzere de) ele alınabilir. Evrende amaçlılığın olup olmadığı tartışmaları iki alt başlıkta toplanır: Teolojik (inançsal) tartışmalar Kozmolojik (evren bilim) tartışmalar Amaçlılığa Dönük Teolojik Tartışmalar Evrende amaçlılık konusundaki teolojik tartışmaların merkezini Tanrı’nın yaratımı veya tasarımıyla ilgili görüşler oluşturur. Tanrı’nın varlığına yönelik öne sürülen fikirler, evrende bir amacın olup olmadığına yönelik fikirlere dönüşür. Tanrı’nın kabulü, varlıkların oluş ve değişimini açıklayan sistem oluşmasını sağlar. Tanrı inancının olduğu bütün inanç yapılarında varlıkların temel sebebi olarak Tanrı ele alınır (Tanrı bilinçli olarak yaratmış, yani var olanlar önceden tasarlanmış olarak yaratılmıştır). Amaçlılığa Dönük Kozmolojik Tartışmalar Evrende amaçlılık tartışmalarındaki ikinci kısım; kozmolojik, spiritüalist (ruhçu) ve hümanist açıklamalar başlığı altında toplanabilir. Var olanın canı ve ruhu dolayısıyla belli bir irade ve akılsal yapısı olduğu fikri vardır. Mekanist Evren Anlayışı Evrendeki amaçlılığa dönük ortaya çıkan kozmolojik ve teolojik fikirlerin karşıtı ise mekanizm fikridir. Mekanist anlayışa göre varlıklar, evrendeki fizik yasalarının sonucu olarak şekillenmektedir. Canlılık bile böyle bir gücün sonucudur. Dolayısıyla amaca yönelik oldukları, belli bir tasarımla yaratıldıkları veya belli amaçlar gözeterek hareket ettikleri söylenemez. Aristoteles’in Evren Anlayışı Aristoteles, varlıkların değişim göstermesinin zorunlu olarak özlerini değiştirmediğini belirtir. Varlıkların özlerini koruyarak, belli bir amaç doğrultusunda başkalaşmakta olduğunu ileri sürerek değişimi; madde ve form (biçim) kavramlarıyla açıklar. Görünen her varlığın form kazanmış birer madde olduğunu belirtir. Onun görüşünde madde, form aldığı zaman yeni hâline dönüşür. Yenisi de form alırsa başka bir şekle dönüşür. Bu, devam eden bir süreçtir ve belli bir amaç doğrultusunda gerçekleşir. Aristoteles, varlıkların amaçsal değişimini neden-sonuç ilişkisi üzerinden açıklamıştır. Varlıklar, dört nedenin etkisiyle oluşur. Bunlar; maddi, formel, fail ve ereksel nedenlerdir. Değişimin amaçlılığını ereksel (amaçsal) neden içerir. Örneğin çiçekler için alçıdan yapılmış bir vazo vardır. Vazonun maddesi alçıdır ve alçı, onun maddi nedenidir. Alçının şekil almış hâli formel nedendir. Onu vazo hâline getiren sanatçı, fail nedendir. Vazonun çiçekler için yapılmış olması ereksel nedendir. Benzer Konular: Evrende yolculuk nasıl olurdu? Sirozun Tedavisi Var mıdır? Evrende En Soğuk Yer Neresidir? Evrende Dostluk \| Çocuk Şarkısı Sözleri Reenkarnasyon var mıdır? Paylaş Share this post on Digg Del.icio.us Technorati Twitter
	Alıntı

24 Ağustos 2024, 14:16	#2
Çevrimdışı Regex JConsult Kullanıcıların profil bilgileri ziyaretçilere gizlidir.	Yanıt: Evrende Bir Amaçlılık Var mıdır? Dünya boştur low. Paylaş Share this post on Digg Del.icio.us Technorati Twitter To view links or images in signatures your post count must be 10 or greater. You currently have 0 posts.
	Alıntı

Şu anda bu konuyu görüntüleyen etkin kullanıcılar: 1 (0 üye ve 1 konuk)