Derisi Dikenli Canlılar

Derisidikenliler; (Lat. Echinoderma). Sölomluların İkincilağızlılar filumundan, denizyıldızları, denizkestaneleri, denizlaleleri, yılanyıldızları ve denizhıyarlarını kapsayan altfilumdur.

Ortak özellikleri temel iki yanlı bir bakışım üzerinde beşli ışınsal bir bakışım göstermeleridir. Vücut ana eksen çevresinde beş bölgeye ayrılır. Eksen kısa ise, derisidikenli bir yıldız ya da beş taçyapraklı çiçek biçimini alır. Eksen uzun ise küremsi ya da borumsu bir şekil ortaya çıkar. Dış iskelet (deri iskeleti) levhalardan ya da dikenlerden oluşur. Vücut yüzeyinde yer alan ve içlerinde su bulunan dallanmış damarların oluşturduğu, “ambulakral ayaklar” adı verilen çok sayıda deri uzantıları, genellikle bir emiciyle sonlanan ve hareket etmekte kullanılan kapalı borulardır.

Su, ağzı çevreleyen halka kanala alınır. Halka kanal, sayıları çoğunlukla beş olan ana ışınsal kanallarla bağlantılıdır. Bunlardan hareket organlarında sonlanan öteki küçük kanallar çıkar. Ağız genelde karın bölgesinde bulunur. Derisidikenliler yartıcı etoburlardır; yumuşakçalar, kabuklular ve balıklarla beslenirler. Soluk alıp verme, vücut yüzeyinden dışarı uzanan deri çıkıntıları ya da vücut içindeki deri çöküntüleriyle gerçekleşir. Sinir sistemi, epitel tabakaların altında yer alan sinir hücreleri ve liflerinden oluşan ağ biçimindedir. Bazı yerlerde ağların sıklaşmasıyla sinirler oluşur. Sinirler ışınsal kollar boyunca da uzanırlar.

Birkaç tür dışında derisidikenlilerin tümü ayrı eşeyli olup yumurtayla ürerler. Yumurtalar genellikle su içinde döllenir. Birkaç türde ise bölünme yoluyla eşeysiz çoğalma görülebilir. Gelişmeleri başkalaşımlıdır. Kurtçukları iki yanlı bakışımlı, erginleri ışınsal bakışımlıdır. Denizyıldızları gibi bazı derisidikenlilerin yitirdikleri organları, örneğin yaralanan kollarını vb yeniden oluşturma yetenekleri vardır. Bazıları ışık verebilirler. Tümü denizde yaşar ve genellikle toplu halde bulunurlar. 7.000 m derinlikte yaşayabilen bazı ilkel türler dışında çoğu kıyılara yakın yerlerde görülür. Yaşayan ve bilinen türleri 4.800 kadardır. Derisidikenliler altfilumu beş sınıfa ayrılır: Denizkestaneleri, yılanyıldızları, denizhıyarları, denizyıldızları ve denizlaleleri.