Kertenkele Nasıl Bir Canlıdır? Özellikleri Nelerdir?

Sürüngen hayvanların kelerler takımından küçük ve çevik bir hayvandır. Güneşte ısınmaktan hoşlandığı için kertenkeleye dana çok yaz günlerinde rastlanır.
forumlar, genel forum sitesi forumadasi.com
Vücudu kuru bir deriyle örtülü olan kertenkelenin boyu 15-20 santim kadardır. Çok kalın olan derisi kiremit gibi üst üste binmiş ince pullardan meydana gelmiştir. Kertenkelenin sırtındaki pullar küçük, karnına rastlıyanlar iri ve geniştir. Hayvan büyüdükçe bu pullar parça parça dökülür. Buna, kertenkelenin gömlek değiştirmesi denir. Sonra zamanla dökülen pulların yerine yenisi oluşur.

Kertenkelenin dar ve uzun vücudu, baş, gövde, kuyruk ve ayaklardan meydana gelmiştir. Başı, sivridir ve kısa bir boyunla gövdeye bağlıdır. Kertenkelenin gözlerinde, kuşlarda olduğu gibi, üçüncü bir göz kapağı bulunur. Kertenkelenin ağzı geniş bir yarık gibidir. Bu ağızda ince dişler vardır, fakat bunlar çiğnemeye elverişli değildir; ancak hayvanın avını yakalayıp yutmasına yardım ederler. Kertenkelenin dili çatallıdır. Koklama sinirleri dilin üzerinde ve damakta olduğundan dilini çıkarıp ağzına hava doldurarak koku alır. Burnundan koku alamaz.

Kertenkelenin kuyruğu çok hareketlidir. Bu hayvan kuyruğundan yakalanacak olursa kuyruk kopar ve vücut, kuyruksuz olarak yoluna devam eder. Kopan kuyruğun yerine sonradan yenisi çıkar. «Organ yenilenmesi» diye adlandırılan bu olay, kertenkelenin düşmanlarından korunmasını sağlar.

Kertenkele kuyruğunu şiddetle sağa sola çevirerek ve ayakları ile yeri sıkıca kavrayarak yürür. Sağ art ayağını öne attığında vücudu sola ve öne; sol art ayağını öne attığında vücudu sağa ve öne doğru ilerler. Kuyruk hareketleri de bu ilerleyişi kuvvetlendirince, kertenkele bir sağa, bir sola kıvrılarak hızla yol alır.

Kertenkeleler, diğer sürüngenler gibi soğukkanlı hayvanlardandır. Yazın havanın ısısı ile kanları ısınınca hareket eder; kışları uykuda geçirirler.

Kertenkeleler yumurta ile ürerler. Dişi kertenkeleler yaz başında 6 ile 10 arasında yumurta yumurtlarlar. Kuş yumurtalarına benzeyen bu yumurtalar kireçli değildir ve yumuşaktır. Dişi kertenkelenin sıcak ve nemli yerlere bıraktığı yumurtalar, sıcağın ve nemin etkisi ile gelişerek açılır ve bunların içinden küçücük kertenkeleler çıkar. Yavru kertenkeleler, yumurtadan çıkar çıkmaz hareket etmeye ve besin aramaya başlar. Kertenkeleler böcek, solucan yiyerek beslenirler. Zehirli olmadıkları için kimseye zararları dokunmaz.

Kertenkelenin bir de çok sıcak iklimli kurak bölgelerde ve bu bölgelerdeki yüksek dağlarda yaşayan lezer adlı bir cinsi daha vardır. Bunların son derece kuvvetli olan derilerinden çanta, ayakkabı ve eldiven yapılır.