Balinaların Çeşitleri Hakkında Bilgiler

Cetacea takımı, üç alttakıma ayrılır

Bugün soyu tükenmiş dişli balinaların bir grubu olan Archaeoceti; kaşalot, katil balina, denizgergedanı, ak balina, yunus ve musurları içeren ve 80 türden oluşan Odontoceti (dişli balinalar) ile çubuklu balinaların 12 türünü içeren Mysticeti (çubuklu balinalar).
forumadasi.com
Yaşayan balinaların iki büyük grubu olan Odontoceti ile Mysticeti alttakımının üyeleri, temel olarak kafalarının biçimi ve dişlerinin yapısıyla birbirlerinden ayrılır. Odontoceti üyelerinin genellikle, biçimleri birbirine benzeyen ve sayıları 2’den 300’e kadar varan basit dişleri vardır. Mysticeti üyelerinde ise diş yerine, üstçeneye dizilmiş uzun, kalın ve sert boynuzsu çubuklar (balena ya da balinaçubuğu) bulunur; hayvan, bu çubukların arasından süzdüğü deniz suyundaki küçük canlılarla beslenir.

Balinalar, Kretase (Tebeşir) Döneminin sonlarıyla Tersiyer (Üçüncü) Dönemin başlarında (y. 70 milyon yıl önce), denizde yaşamaya uyum sağlayan bir grup etçil kara memelisinden türemiştir. Balinaların atası olan bu grup tam olarak bilinmiyorsa da, paleontologlar balinaların atalarının, hem karada, hem denizde yaşamaya uyum sağlamış bir evreden (amfibyum evresi) geçerek evrimleştiğini kabul ederler. Bugünkü dişli balinalar ile çubuklu balinaların, birbiriyle akraba olan atalardan mı, yoksa karada yaşayan değişik memelilerden mi türediği de kesinlik kazanmış değildir.

Balinaların uzunluğu 1,3 metre (musur) ile 30 metre (mavi balina) arasında değişir; ağırlıkları da 45 kg’den başlayıp 150 tona kadar çıkar. Baş bölümünde kalın olan gövde, kuyruğa doğru gittikçe incelir. Arkada ayak benzeri uzantılar bulunmamakla birlikte, iç yapıda körelmiş ayak kalıntılarının izine rastlanır. Yatay biçimde sonlanan kuyruğun aşağı yukarı hareketi hayvanın ileriye doğru yol almasını sağlarken, palete benzeyen yassı uzantılar da (yüzme ayakları) dengeye ve yönlenmeye yardımcı olur.

Dişli balinalar, balık ve küçük mürekkep balıkları gibi avlarını dişleriyle yakalayıp çiğnemeden yutarlar.
Çiğnemeden yutulan besinin sindirimi uzun süreceğinden, mideleri buna uyarlanmış, çok bölmeli bir yapıdır. Sudaki planktonlar, küçük kabuklular ve balıklarla beslenen çubuklu balinalar, bu yiyecekleri sudan iki ayrı yolla süzerler: Ya ağızlarını hafif aralık tutarak yüzer ve besin dolu suyun sürekli balina çubuklarının arasından akmasını sağlarlar; ya da ağızlarını suyla doldurup, içindeki besinleri süzdükten sonra geri kalanını balina çubuklarının arasından püskürtürler.

Çubuklu balinaların koku alma duyusu çok zayıf, dişli balinaların ki hemen hemen hiç Çubuklu balinaların üreme mevsimi dışında genellikle yalnız yaşamalarına karşın, dişli balinalar yaşamlarının büyük bir bölümünü düzenli bir topluluk içinde sürdürürler. Bazen 1.000 hayvandan oluşan dişli balina toplulukları, kendi içinde aile, yaş ve cinsiyete göre alt gruplara ayrılmış karmaşık bir yapıdır.

Topluluk herhangi bir tehlike karşısında ürküp kaçmak ya da hızla başka bir yere göç etmek zorunda kalmadıkça, bu alt gruplar ayrı ayrı yüzer, suya dalar ve besinini arar. Dişli balinaların oyun oynamayı çok sevmesine karşılık, çubuklu balinaların böyle bir alışkanlığı yoktur. Dişli balinalarda oyun oynamanın yolları genellikle eşey organlannı birbirine sürerek karşı cinsi isteklendirmek, kuyrukların ya da yüzme ayaklarının üstüne oturttukları yüzen nesneleri düşürmeden taşımak, dibe dalmak ya da dalgaların üstüne atlamaktır.