Hisar Nedir? | Tarihi ve Keşfi

Farklı amaçlara hizmet eden savunma sistemleri ve yapıları binlerce yıl boyunca inşa edilmiştir. Bronz ve Demir Çağlarda yapılmış olan ve iyi korunan yüksek kaleler, savunma amaçlı olarak doğal tepelerden faydalanıyorlardı. Romalılar ise Britanya'nın güneydoğusunda bulunan sahillere inşa ettikleri kıyı hisar yapıları ile Britanya'nın istila edilmesinin önüne geçmeyi hedeflediler. İlk hisar yapılarının M.Ö. 7.000li yıllarda yapıldığına inanılmaktadır.

İngilizce'de fort olarak bilinen hisar kelimesinin kökeni, Latince "güçlü" anlamına gelen fortis kelimesinden türemiştir. Aralarında hisarların da bulunduğu orduya ait yapıların bir çoğu İngilizce'de fort olarak bilinmektedir. İngilizce'de fortification, Türkçe'de tahkimat olarak bilinen kelime ise, şehir duvarları gibi savunma sistemlerinin güçlendirilmesi anlamına gelmektedir. Hisar gibi kalıcı yapıların inşa edilmesinde dayanıklı malzemeler kullanılırken, geçici savunma yapısı ihtiyaçlarını karşılamak için ise kum torbaları, toprak ya da kereste kullanılıyordu.

14. yüzyılda savaş toplarının icadı, Orta Çağ savunma sistemlerini ve hisarlarını geçersiz kıldı. Savaş topundan korunmak için yeni bir yapıya ihtiyaç duyan insanoğlu, hendekler kazmaya ve surlar inşa etmeye başladı. Bu yapılar, savaş toplarının gücünü hafifletmeyi sağlıyordu. 19. yüzyılda icat edilen patlayıcılar, savunma sistemlerinde yeni bir evrimi de beraberinde getirdi ve daha alçak hisar yapıları inşa edilmeye ve orduların gizlenmelerini engelleyen eğimli arazilerin çevresine savunma yapıları yapılmaya başlandı. Hisarların giriş kapısı hendeğin iç tarafına yapılır ve bu giriş kapısına bir köprü aracılığı ile girilebilirdi. Köprü, kullanılmadığı zaman kaldırılabilecek şekilde inşa edilirdi. Hisarların büyük bir kısmı yer altında inşa edilir, sığınaklar ve atış noktaları birbirlerine tünellerle veya geçitlerle bağlanırdı. Saldırı ve savunma taktikleri, bu taktiklerin taşınabilir olmasına odaklandı. 20. yüzyıla gelindiğinde ise savunma tankları, sınırın ardındaki taşınabilir birimlere yerleştirilirdi. Eğer bir saldırıya maruz kalınırsa, destek birimleri o bölgeye yönlendirilirdi.

Sağlamlaştırılmış savunma yapıları 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında yaygın olarak kullanıldı. Modern savaş birimlerinin icadı, büyük boyutlu savunma yapılarını da gereksiz kıldı. Günümüzde yerin oldukça altında bulunan depolar yeterli miktarda savunmayı mümkün kılmakla birlikte hisar yapıları, popüler turist merkezleri olmanın ötesinde bir işlev görmemektedir.