Kağıt Paranın İcadı | Kim Buldu?

Marco Polo, on üçüncü yüzyılın sonlarında gerçekleştirdiği Çin seyahatinde, insanların demir para yerine kağıt para kullandığını gördüğünde çok şaşırmıştı. O dönemdeki bakır kıtlığının da etkisiyle, Tang Hanedanı (618-907), 806 yılında, Avrupa’da kullanılan ilk kağıt paradan 800 yıl önce, yeni bir para sistemini halkın kullanımına sundu.

Emtia parası (Altın ve büyükbaş hayvan gibi esas değeri olan ürünlerin ticareti), medeniyetlerin başlangıcından bu yana kabul gören bir unsurdu. Standartlaştırılmış ilk madeni para sistemi sisteminin Lidya’da (Batı Asya Minör), M.Ö. yedinci yüzyılda icat edildiğine inanılır. Bu tarih aynı zamanda paranın değerinin, onun üretiminde kullanılan materyalin değerinden daha fazla olduğu ilk tarihtir. Antik Yunan tarihçisi Heredot, bu sistemin getirdiği “ticari tutum”u eleştirmiştir.


Çin’in Ming Hanedanlığı dönemine ait bir kağıt para, aynı zamanda günümüze değin korunmuş en eski örneklerinden birine ait.

İsveçli bir banka olan Stockholms Banco, ilk kağıt parayı 1660 yılında duyurdu ve buna gerekçe olarak yine bakırın piyasadaki az bulunurluğunu gösterdi. Bankalar müşterilerine bakır borçlandılar ancak müşteriler, metal paralarda kullanılan bakır oranı azaldığında borç verdikleri bakırı geri istemeye başladılar ve bu durum, bakırın parasal değerinin, metal paralardan daha fazla olmasına yol açtı. Talebe karşılık veremeyen banka, likidite problemini gidermek içn borç senedi kullanma yöntemine başvurdu.

Çinliler, para üretiminde kullanılan materyalin değerinin dikkate alınmamasının getirdiği riskleri fark eden ilk ulus oldu. 1020 yılında ithal edilen ürünlerin maliyeti, potensiyel istilacılara ödenen rüşvetler de dahil edildiğinde, devleti daha fazla para basmaya zorladı ve bu da enflasyonu körükledi. 1455 yılına gelindiğinde kağıt paranın değeri o kadar düşmüştü ki, Ming Hanedanı (1368-1644), kağıt paraların tümünü tedavülden kaldırarak dünyayı bir 200 yıl daha kağıt paradan mahrum bıraktı.