Gülme Gazının (Azot Protoksit) Keşfi | Kim Buldu?

Humphry Davy (1778-1829), gülme gazı olarak da bilinen azot protoksitin anestetik etkilerini belgeleyen ilk kişidir. Davy, herhangi bir rengi olmayan ve neredeyse hiç kokmayan bu gaz üzerinde İngiltere'nin Bristol şehrinde bulunan Pneumatic Institute'de çalışıyordu. Madenci lambasını icat etmiş olmasıyla da bilinen Davy, azor protoksit gazının kendisini güldürdüğünü ve ayrıca ağrıyan dişinin ağrısını aldığını da fark etti. 1800 yılında yayımladığı bir kitabında Davy, bu gazın ameliyatlar sırasında kullanılabileceğinden bahsetti. Davy'nin incelemelerinin ardından azot protoksit, özellikle gazın insanları güldürücü etkisi sebebiyle partilerde ve fuarlarda eğlence amaçlı kullanıldı ancak güldürücü gazın ameliyatlarda kullanılması 40 yıl sonra gerçekleşti.
forumlar, genel forum sitesi forumadasi.com
Birleşik Devletler'deki bir fuarda, Connecticutlı bir dişçi olan Horace Wells, azot protoksit gazının etkisi altındayken bacağını yaralayan bir adamı gördü. Adamın bacağı yaralanmış olmasına rağmen canı acımıyordu. Bunun üzerine Wells, bu gazı solurken bir dişini çektirdi. 1845 yılının Ocak ayında Wells, azot protoksit gazının diş çekimi sırasında kullanımı üzerine bir sunumu Massachusetts'te bulunan Harvard Tıp Okulu'nda gerçekleştirdi. Ne yazık ki sunum sırasında dişi çekilen hastaya yeteri kadar gaz verilmemiş olduğundan hastanın canı çok acıdı. Bunun üzerine Wells'in bir diş hekimi olarak saygınlığı sekteye uğradı ve bunu kaldıramayan Wells, bu olaydan üç yıl sonra intihar etti. Bir sonraki yıl bir başka diş hekimi William Morton, bir hastasının boynundan tümör alırken hastaya güldürücü gaz verdi. Ameliyatın başarılı geçmesinin ardından azot protoksit gazının ameliyatlarda kullanımı, özellikle Londra ve Paris'te yaygınlaştı.

Günümüzde güldürücü gaz kullanımı özellikle doğum ve diş hekimliği alanlarında yoğun olarak kullanılmaktadır. Gazı alan kişinin gergin olan sinirleri rahatlar ve ağrılarının kesildiği görülür. Bir anestetik olarak kullanılan güldürücü gaz, zehirli olduğu bilinen kloroformun ve patlayıcı olarak da kullanılabilen eter (lokmanruhu) gazının yerini aldı.