Günöte (Aphelion) Nedir? 2024 Günöte Günü Ne Zaman?

Dünya bugün en yavaş hızında dönecek! ‘Günberi Günü’ Dünya’nın Güneş’e en uzak olduğu gündür. Bu noktaya “günöte” ya da “Aphel” de denir. Bu yıl Dünya’nın Güneş’e en uzak olduğu tarih (Günöte) 5 Temmuz 2024 Cuma günü yaşanacak.

Dünya, Güneş’e en uzak konumuna geldiğine ortalama olarak 3 bin 600 kilometre daha yavaş dönüyor. Aphelion yani Günöte bu yıl 5 Temmuz’da yaşanacak, Dünya daha yavaş hareket edecek. Türkiye saatiyle Dünya 08:06’da bu yıl Güneş’e en uzak noktada olacak. Buna Aphelion veya Günöte denilmektedir.

Aphelion, astronomide, bir gezegenin, kuyruklu yıldızın veya Güneş’ten en uzak başka bir cismin yörüngesindeki nokta anlamına gelir. Aphelion kelimesi Yunanca uzak, kapalı, ayrı anlamına gelen apo ve Helios kelimelerinden türemiştir. Sözcükler, helios’un “Güneş”, apo’nun “uzak” ve peri’nin “yakın” anlamına geldiği Antik Yunancadan gelir.

Dünya, Temmuz ayı başlarında günötesindeyken, Güneş’ten, Ocak ayı başlarında günberi noktasına göre yaklaşık 4.800.000 km (3.000.000 mil) daha uzaktadır.

Araştırmacılar ve gökbilimciler yaptıkları ölçümlerde, Güneş etrafında eliptik bir yörüngede hareket eden Dünya’nın, 5 Temmuz 2024 saat: 08:06’da Güneş’e 152.099.968 km uzak konumda olacak.

Gökbilimde “Aphelion (günöte) noktası” adı verilen ve her yıl Temmuz ayında gerçekleşen Güneşin Dünyaya en uzakta olma durumu, Dünya’nın yörüngesinin hafif eliptik şeklinden kaynaklanmaktadır.

Aphelion (günöte) her zaman Temmuz başında olur. Haziran gündönümünden yaklaşık iki hafta sonra, Dünya Güneş’ten en uzaktadır. Miladi takvimin işleyişinden dolayı bir veya iki gün önce veya sonra olabilir.

Günöte geçişinin kesin tahminlerini yapmak için sayısal entegrasyon gereklidir. Evrende ve üzerinde yaşadığımız gezegende neler olup bittiğini görmek oldukça ilginçtir ve Perihelion’da olduğu gibi Aphelion noktası da bu ilginç olaylardan biridir.

Dünya, Haziran gündönümünden yaklaşık iki hafta sonra, günöte noktasında ve 2024 yılı itibariyle ise bu tarih 5 Temmuz Cuma gününe denk gelmektedir.

Aphelion, Dünya’nın yörüngesinin Güneş’ten en uzak olduğu noktadır.
Perihelion, Dünya’nın yörüngesinin Güneş’e en yakın olduğu noktadır.

Dünya, Temmuz ayı başlarında günötesinde (Aphelion’da), Güneş’ten, Ocak ayı başlarında günberi noktasına göre tam olarak 3.104.641 mil (4.996.435 km) – veya yüzde 3.28 daha uzaktadır. Araştırmacılara göre bu birkaç milyon mil, Dünya’nın güneşten en uzak noktasında, en yakın noktasına göre yaklaşık yüzde 7 daha az radyan ısı alacağı anlamına geliyor.

Zamanlama tesadüf mü?
Dünya’nın yörüngesinin eksantrikliğindeki farklılıklar nedeniyle, Dünya’nın günberi veya günötesine ulaştığı tarihler sabit değildir.

Ölçülebilen ve hesaplanabilen tarihte ilk defa 1246 yılında Perihelion Günü Aralık Gündönümündeydi. O zamandan beri her 58 yılda bir tarih bir gün değişti. Kısa vadede, tarihler bir yıldan diğerine bir – iki güne kadar değişiklik gösterebilir.

2000 yılında, günberi boylamı yaklaşık 282.895 derece idi ve 2010 yılına kadar 283.067 derece civarındaydı. Gökbilimciler ve matematikçilere göre, 6430 yılında, günberi Mart Ekinoksu ile aynı anda gerçekleşebilir.

Aphelion sırasında mevsimler
Günöte veya Aphelion günü, kuzey yarım kürede yaz, güney yarım kürede kış mevsimidir. Günöte veya günberi mevsimleri meydana getirmez, ancak Dünya güneşe uzaklaştıkça daha yavaş hareket eder, bu da Kuzey Yarımküre’de uzun günleri ve Güney Yarımküre’de kısa kış günleri anlamına gelir.

Aphelion zamanı dünyanın dönme hızı veya yörünge hızı en düşük seviyededir ve yaz gündönümü noktasından sonbahar ekinoksuna ilerlerken, kış gündönümü ile ilkbahar ekinoksu arasında hareket etmesinden daha fazla zamana ihtiyaç duyar. Kış yaklaşık 89 gündür; Yaz yaklaşık 92 gün sürer.

Aphelion (Afel), Mevsimlerden sorumlu olmasa da, Dünya’nın güneşe en uzak ve en yakın noktaları mevsimsel uzunlukları etkiler. Dünya yıl boyunca güneşe en yakın olduğunda, dünyamız yörüngede en hızlı şekilde hareket ediyor. Kuzey Yarım Kürede, Temmuz başında Dünya’nın güneşten en uzak olduğu zamanda yaklaşık saniyede 0,6 mil (bir km/sn) daha hızlı hareket ediyor.

Ekliptik Nedir?
Ekliptik, Dünya’nın Güneş etrafındaki yörüngesinin düzlemidir. Dünya üzerindeki bir gözlemcinin bakış açısından, Güneş’in bir yıl boyunca gök küresi etrafındaki hareketi, yıldızların arka planına karşı ekliptik boyunca bir yol izler. Dolayısıyla Ekliptik, diğer bir adıyla tutulma demektir.

Günöte Neden Önemlidir?
Dünyanın güneşe uzaklığı, yılda yalnızca bir kez gerçekleşen oldukça benzersiz ve olağanüstü astronomik bir olaydır. Gezegenimizin çalışma şeklini etkileyen bu tür birçok örnek uzayda meydana gelir.

Bu astronomik olay bize mevsimleri öğretiyor. Bu tarihte dünya güneşe en uzak konumda olmasına rağmen serin ve daha soğuk hava şartlarıyla karşılaşmadığımızı öğreniyoruz. Çünkü Dünyanın eğik ekseninden dolayı mevsimleri doğrudan etkilemez.

Güneşin dünyamıza bu kadar uzak olduğu bir konumda Kuzey Yarımkürede hissedilen sıcak hava olmasının nedeni, Dünya’nın güneşten göreli mesafesine doğrudan bağlı değildir; bunun yerine, Dünya’nın ekseninin 23,5 derecelik eğimi önemli bir rol oynuyor. Bu eğim, güneşin farklı mevsimlerde farklı süreler boyunca ufkun üzerinde olduğu anlamına gelir. Güneş ışınlarının Dünya üzerindeki noktanıza doğrudan mı yoksa düşük bir açıyla mı çarptığını belirleyen bu eğimdir.

Günöte ve Günberi gibi herhangi bir astronomik olayı belirlemek kolay değildir. Çok fazla hesaplama ve çalışma gerektirir. Nitelikli gökbilimciler ve matematikçiler, bu tür oluşumları belirlemek için son derece hassas ve net bir şekilde çalışmak zorundadır. Dolayısıyla bu çalışmalarından dolayı alanında uzman gökbilimci, matematikçi ve profesyonelleri takdir ediyoruz.