Edimsel Koşullamanın Gerçekleştirilmesi

**Zeze** · 26 Aralık 2022, 08:58

Edimsel koşullamayı gerçekleştirebilmek için organizmanın bir ortamda yapabileceği olası davranışlardan birini edimsel davranışı, yani organizma için belirli bir durumla sonuçlanacak olan davranışı seçmek ve organizma bu davranışı yaptıktan sonra ulaşacağı sonucu belirlemek zorundayız.

Skinner’ın aç bir fareyi Skinner kutusuna bıraktığını düşünelim. Kafese bırakılan fare, türüne özgü birtakım keşfedici tepkilerde bulunacaktır, muhtemelen kafesin içerisinde dolanarak sağı solu kemirmeye çalışacak, tırmalayacak ya da koklayacaktır. Tüm bunları yaparken tesadüfi bir biçimde pedala basacak ve pedalı hareket ettirecektir. Dışarıdan pedala bağlı olan bir mekanizma otomatik olarak yiyecek kutusuna yiyecek bırakacaktır. Fare bu yiyeceği yedikten sonra kafesin içinde rast gele dolanıp keşfedici davranışları yapmaya devam edecek ve yine tesadüfi bir biçimde pedala basacak ve yiyecek yemeyle sonuçlanacak olan süreci başlatmış olacaktır. Aynı olay birkaç defa tekrarlanınca, fare, pedala basmak ile yiyecek elde etmek arasındaki bağı kurmuş olacak ve bundan sonra yiyecek elde etmek için hızlı bir biçimde sürekli pedala basacaktır. Artık bu noktada edimsel koşullamanın gerçekleşmiş olduğunu söyleyebiliriz.

Farenin Skinner kutusunda yaptığı tüm davranışlar içinde sadece pedala basma davranışı edimsel davranış olarak seçilmiş, fare, sadece pedala bastığında yiyecek almıştır. Farenin pedala basması sonucu yiyecek alması, edimsel koşullamada gerçekleştirilen çok temel işlemdir. Pekiştirme adı verilen bu işlem, Thorndike’ın etki yasasının bir bölümünün Skinner tarafından yeniden adlandırılması ve yeniden formüle edilmesidir. Yani, eğer organizmanın yaptığı davranış, organizmanın doyumuyla sonuçlanıyorsa, organizma büyük olasılıkla o davranışı tekrar yapacaktır, farenin yiyecek almak için pedala basmasında olduğu gibi. Burada, pedala basma sonucunda yiyecek verilmesi işlemi pekiştirme, verilen yiyecek ise pekiştireçtir.

Pekiştirme, bir davranışın tekrar olma olasılığını artırma işlemidir. Pekiştireç, bir davranışın tekrar olma olasılığını artıran durum ya da nesnedir. Diğer yandan Thorndike’ın etki yasasındaki diğer bölüme, Skinner’ın yaklaşımında ceza adı verilmektedir. Ceza, davranışın olumsuz bir sonucudur ve davranışın tekrarlanma olasılığını azaltır. Yani, eğer organizmanın yaptığı davranış, organizmayı rahatsız edici ya da ona acı verici bir durumla sonuçlanıyorsa, organizma büyük olasılıkla o davranışı tekrar yapmayacaktır. Bu işlemin adı cezalandırma, organizmanın davranışı sonucunda aldığı acı verici uyarıcının adı ise cezadır. Edimsel koşullama esnasında davranış edinimi, tıpkı klasik koşullamada olduğu gibi birikimli bir yapıda gerçekleşir. Yani, her bir pekiştirmede, organizma bir öğrenmenin üstüne biraz daha ekler. Başlardaki her bir pekiştirme büyük miktarlarda öğrenme ile sonuçlanırken, sonraki her pekiştirmedeki öğrenme miktarı azalır ve giderek tavan noktasına ulaşır, yani bir noktadan sonra pekiştirmenin varolan öğrenme üzerine ekleyeceği hiçbir şey kalmaz; dolayısıyla öğrenme gerçekleşmiş demektir.

Benzer Konular:

Edimsel Koşullanma Nedir?

26 Aralık 2022, 08:58	#1
Çevrimiçi Zeze Kullanıcıların profil bilgileri ziyaretçilere gizlidir.	Edimsel Koşullamanın Gerçekleştirilmesi Edimsel Koşullamanın Gerçekleştirilmesi Edimsel koşullamayı gerçekleştirebilmek için organizmanın bir ortamda yapabileceği olası davranışlardan birini edimsel davranışı, yani organizma için belirli bir durumla sonuçlanacak olan davranışı seçmek ve organizma bu davranışı yaptıktan sonra ulaşacağı sonucu belirlemek zorundayız. Skinner’ın aç bir fareyi Skinner kutusuna bıraktığını düşünelim. Kafese bırakılan fare, türüne özgü birtakım keşfedici tepkilerde bulunacaktır, muhtemelen kafesin içerisinde dolanarak sağı solu kemirmeye çalışacak, tırmalayacak ya da koklayacaktır. Tüm bunları yaparken tesadüfi bir biçimde pedala basacak ve pedalı hareket ettirecektir. Dışarıdan pedala bağlı olan bir mekanizma otomatik olarak yiyecek kutusuna yiyecek bırakacaktır. Fare bu yiyeceği yedikten sonra kafesin içinde rast gele dolanıp keşfedici davranışları yapmaya devam edecek ve yine tesadüfi bir biçimde pedala basacak ve yiyecek yemeyle sonuçlanacak olan süreci başlatmış olacaktır. Aynı olay birkaç defa tekrarlanınca, fare, pedala basmak ile yiyecek elde etmek arasındaki bağı kurmuş olacak ve bundan sonra yiyecek elde etmek için hızlı bir biçimde sürekli pedala basacaktır. Artık bu noktada edimsel koşullamanın gerçekleşmiş olduğunu söyleyebiliriz. Farenin Skinner kutusunda yaptığı tüm davranışlar içinde sadece pedala basma davranışı edimsel davranış olarak seçilmiş, fare, sadece pedala bastığında yiyecek almıştır. Farenin pedala basması sonucu yiyecek alması, edimsel koşullamada gerçekleştirilen çok temel işlemdir. Pekiştirme adı verilen bu işlem, Thorndike’ın etki yasasının bir bölümünün Skinner tarafından yeniden adlandırılması ve yeniden formüle edilmesidir. Yani, eğer organizmanın yaptığı davranış, organizmanın doyumuyla sonuçlanıyorsa, organizma büyük olasılıkla o davranışı tekrar yapacaktır, farenin yiyecek almak için pedala basmasında olduğu gibi. Burada, pedala basma sonucunda yiyecek verilmesi işlemi pekiştirme, verilen yiyecek ise pekiştireçtir. Pekiştirme, bir davranışın tekrar olma olasılığını artırma işlemidir. Pekiştireç, bir davranışın tekrar olma olasılığını artıran durum ya da nesnedir. Diğer yandan Thorndike’ın etki yasasındaki diğer bölüme, Skinner’ın yaklaşımında ceza adı verilmektedir. Ceza, davranışın olumsuz bir sonucudur ve davranışın tekrarlanma olasılığını azaltır. Yani, eğer organizmanın yaptığı davranış, organizmayı rahatsız edici ya da ona acı verici bir durumla sonuçlanıyorsa, organizma büyük olasılıkla o davranışı tekrar yapmayacaktır. Bu işlemin adı cezalandırma, organizmanın davranışı sonucunda aldığı acı verici uyarıcının adı ise cezadır. Edimsel koşullama esnasında davranış edinimi, tıpkı klasik koşullamada olduğu gibi birikimli bir yapıda gerçekleşir. Yani, her bir pekiştirmede, organizma bir öğrenmenin üstüne biraz daha ekler. Başlardaki her bir pekiştirme büyük miktarlarda öğrenme ile sonuçlanırken, sonraki her pekiştirmedeki öğrenme miktarı azalır ve giderek tavan noktasına ulaşır, yani bir noktadan sonra pekiştirmenin varolan öğrenme üzerine ekleyeceği hiçbir şey kalmaz; dolayısıyla öğrenme gerçekleşmiş demektir. Benzer Konular: Edimsel Koşullanma Nedir? Paylaş Share this post on Digg Del.icio.us Technorati Twitter
	Alıntı

Şu anda bu konuyu görüntüleyen etkin kullanıcılar: 1 (0 üye ve 1 konuk)

Edimsel Koşullamanın Gerçekleştirilmesi

Psikoloji alanındaki paylaşımlara ulaşabilirsiniz.