Halit Ziya Uşaklıgil Kimdir? | Türk Yazar, Şair

**Zeze** · 11 Nisan 2023, 23:19

Romancı, siyaset ve devlet adamı (D. 1866, İstanbul - Ö. 27 Mart 1945, İstanbul). Uşak’ta Helvacızadeler lâkabıyla tanınan ailesi İzmir ve İstanbul’da halı ticaretiyle meşgul olmuş, sonradan Uşşakizâde adını alarak İzmir’e yerleşmişti. İstanbul Mercan’daki bir mahalle mektebinde başladığı öğrenimini Fatih Askerî Rüştiyesinde (ortaokul, 1873-78) sürdürdü. Babasının işlerinin bozulması üzerine ailesiyle birlikte İzmir’e gitti. İzmir Rüştiyesi öğrencisiyken Auguste de Jaba adlı bir avukattan Fransızca dersler aldı. Daha sonra Avusturyalı Katolik rahiplerinin yönettiği Mechitariste Misyoner Okulunda okudu. Son sınıfta iken okulu bırakıp babasının yanında çalışmaya başladı (1883). İzmir Rüştiyesinde ve Osmanlı Bankasında çalışırken İzmir İdadisinde (lise) Fransızca ve edebiyat öğretmenliği yaptı. Osmanlı Bankasında müdüriyet başkâtibi oldu. Sonra İstanbul’da Reji (Tekel) Tütün İdaresine başkâtip olarak (1891) atandı. Meşrutiyetten (1908) sonra Reji İdaresinde komiserliğe yükseldi. İstanbul Darülfünûn (Üniversite)’unda Batı Edebiyatı okuttu. Bir yıl sonra (1909) İttihad ve Terakki Partisinin önerisiyle Sultan Reşat’ın (V. Mehmet) mabeyn başkâtipliğine getirildi (1909-12). Âyân Meclisine (Senato) üye seçilmesi üzerine bu görevinden ayrıldı. Bu arada Darülfünûn’da ders vermeye devam etti. Hükümet tarafından Fransa, Almanya, ve Romanya’ya görevli olarak gönderildi. Mütareke yıllarında yeniden döndüğü Reji İdaresinin meclis başkanlığını yaptı. Cumhuriyetten sonra Yeşilköy’deki köşküne çekilerek edebiyat çalışmalarıyla meşgul oldu. Öldüğünde Bakırköy Kartaltepe Mezarlığında toprağa verildi.

Halit Ziya Uşaklıgil, Louis Figuier’nin Tabeeaux de la Nature adlı on ciltlik eserinden kısalttığı fennî makaleleri İstanbul’daki Hazine-yi Evrak dergisinde yayımladı. Aşkımın Mezarı adlı düzyazısı Tercüman-ı Hakikat’te çıktı. Arkadaşlarından Bıçakçızade Hakkı ve Tevfik Nevzad ile birlikte Nevruz (Mart 1884) adlı bir dergi çıkarmaya başladı. George Ohnet’nin Demirhane Müdürü adlı romanını çevirerek bu dergide tefrika etti. Türkçede Fransız edebiyatına dair ilk kitap olan Garp*tan Şarka Seyyale-i Edebiye: Fransız Tarih ve Nümune-i Edebiyatı adlı eserini yazdı. 1885’te Tevfik Nevzad’la birlikte Hizmet ve Âhenk gaze*telerini çıkardı. Hizmet’te sürekli olarak yayımladığı hikâye ve tiyatro ile ilgili makalelerini, Hikâye ve Temâşâ adları altında topladı. 1889’da gittiği Paris’e yönelik izlenimlerini İstanbul’*da Filip Efendi’nin çıkardığı Vakit gazetesinde ve Hizmet’te yayımladı. Yeni edebiyatçılarla birlikte Servet-i Fünun topluluğuna katıldı. Mâî ve Siyah (Mayıs 1896-Mart 1897) ile Aşk-ı Memnu (1898-1900) romanları Servet-i Fünun dergisinde tefrika edildi. 1901’de Kırık Hayatlar romanı tefrika edilirken dergi kapatılınca romanın yayımlanması yarım kaldı. Halit Ziya, 1908’e kadar yazmaya ara verdi. Bu tarihten itibaren Sabah ve Tanin gazete*lerinde, Resimli Kitap, Mehâsin, Musavver Muhit ve Servet-i Fünun dergilerinde yazdı. Son romanı olan Nesl-i Ahîr, Sabah gazetesinde tefrika edildi. Halit Ziya’nın yazarlık hayatı, araştırmacılarca üç dönemde incelenir: 1- Mehmed Halit ve Halit imzalarını kullandığı, 1893’e kadar süren hazırlık dönemi; 2- Servet-i Fünun devresini kapsayan, romanlarında teknik olarak mükemmelliğe ulaştığı olgunluk dönemi; 3- Sanat ve edebiyatla ilgili görüşlerini ve anılarını kaleme aldığı 1900’den sonraki dönemi.

Uşaklıgil, Servet-i Fünûn edebiyatının ve Cumhuriyet öncesi dönemin en güçlü romancısı kabul edildi. Romanlarında yakından tanıyıp gözlemlediği, içinde yaşadığı dönemin aydın, varlıklı çevrelerini gerçekçi bir üslûp ve psikolojik tahlillere önem vererek anlattı. Hikâyelerinde ise halktan kişileri ele aldı. Bazı eserlerini sonradan bizzat kendisi günümüz Türkçesine uyarladı. Ölümünden sonra da roman ve hikâyeleri değişik edebiyatçı ve edebiyat araştırmacıları tarafından sadeleştirilerek yeniden basıldı. O, hikâye yazarlarını üç sınıfa ayırır: Realistler (Hakikiyun), Romantikler (Hayaliyun) ve Masalcılar. Realizmden yana olduğunu açıkça ortaya koydu. Ticari romanların yanında Doğu hikâyesini, hatta Fransız olmayan Batılı hikâyeyi de reddetti. “Doğu hikâyesinin hiçbir zaman Batı hikâyelerinin Ortaçağdaki halinin ötesine geçemediğine dikkat çekmek yeterlidir. (...) Hint, Çin gibi düşünsel yenileşmedeki ilerlemelerden pay alamayan milletler için geçerli olan garip hayali olaylar ve efsane karıştırılmış tarih derecesini geçememiştir.” der Hikâye adlı eserinde.

“Mai ve Siyah istikbale ait bir eserdir. Tarih-i edebiyatımızda yeni inkişafa başlayan bir fasl-ı cedidin, bir fecr-i nevînin birinci şulesi addolunabilir. Gerçi Tevfik Fikret, Cenab Şahabeddin, A. Nadir beyefendiler de saha-i edebiyatımızda bu yeni zemini açmak, oraya gayet kıymetdar cevher taneleri saçmak hususunda Halid Ziya Bey kadar çalıştılar; büyük himmetler, muvaffakiyetler de gösterdiler; fakat ufk-ı cedid-i edebiyatımızın zerrat-ı münevveresini teşkil eden fecr-i terakkiden doğan birinci eser Mai ve Siyah’tır.” (Fazlı Necip)

“Onu anlamak için Türk romanını sıra ile okumalıdır. Kendinden önce derli toplu bir konuşmanın bile bulunmadığı denemelerden sonra, birdenbire onun sağlam yapılı romanlarına gelince, onun edebiyatımızda nasıl bir konak olduğu görülür.’’ (Ahmet Hamdi Tanpınar)

“Halit Ziya Uşaklıgil romanlarıyla öne çıkmış olsa da, çağdaş Türk öykücülüğünün çığır açıcı yazarlarından biridir ve modern anlamda Türk öykücülüğünün temellerini atan kişidir. Aziz Efendi, Ahmet Midhat, Emin Nihad, Sami Paşazâde Sezai, Nabizâde Nazım çizgisinden sonra öykü onunla birlikte edebiyatımızda yer etmeye başlamış, bağımsız bir ruh ve kişilik kazanmıştır. Bu anlamda çağdaş öykücülüğümüzün başlangıç noktası Halit Ziya’dır. O, yazı hayatı boyunca, ‘en sevdiğim tür’ dediği öykünün nitelikli örneklerini vermiş, bu türün ülkede sevilmesinde, yaygınlık kazanmasında öncü rol oynamıştır.” (Necip Tosun)

“Kahramanlarının ihtiras ve duygularını tahlil etmeyi, onları muhitleri içinde göstermeyi esas gaye bilerek, sanatkârâne bir üslûp ile Türk dilinde hakiki batılı romanı o yarattı.” (Mehmet Kaplan)

“Bir Hikâye-i Sevda Halid Ziya Beyefendinin muvaffak olduğu eserlerden biridir. Fakat ne biçim muvaffakiyet, nerde muvaffakiyet! Böyle bir sual karşısında kalmak bir muharrir için çok zordur. Lakin ben diyeceğim ki kendisinde bu tarz-ı telakki, bu çeşit hassasiyet ve ihtiras, bu biçim düşünce oldukça Halid Ziya Beyefendi belki muvaffak olacaktır ve olmuştur; fakat hiçbir zaman bizim istediğimiz gibi değil, zira biz şiirin en keskini ve en safını istiyoruz. Biz tam bir bedi, gıll ü gışsız, sıhhatli bir bedi özlüyoruz. İstiyoruz ki bu bedi, bizim olsun, bu bedi bizim hayatımızın, bizim duygumuzun ve bizim gayemizin olsun… Fakat hiçbir zaman kupkuru hayatımız olmasın. Hayat ve sade tabiat nedir? Edebiyat için hiçbir şey, hatta zararlı bir şey…

“Şu Edebiyat-ı Cedide muharrirleri, o kendi yollarını hiç bırakmasalar daha iyi ederler. O yol dardı, bozuktu, yabancı falandı ama karanlık değildi. Hiç olmazsa lavanta ve pudra kokardı. Bu yol kâh Boğazın serin sularına çıkar, kâh bahar gülleriyle örtülü bir köşkün kapısına giderdi. Fakat şimdi, fakat Bir Hikâye-i Sevda gibi şeylerde bu yol eskisinden beter hurdahaş… Bu yolda en fena çocuk sesleri, pis kedi yavrularının gürültüleriyle karışık çıkıyor, ihtiyar bacıların komikten ziyade tatsız sesleri dişsiz kadınların peltek sözleriyle bir duyuluyor. Eski yolun o lavanta kokusu nerde?.. Bu yolu millî ve mahallî görünsün diye hacı miskiyle kokutmak istemişler, fakat aksine sarmısak kokuyor. Bu yol vakıa bizimdir ve bir şah-rah olabilir. Fakat bu muharrirler ona, şarkkâri eşyaya bakan lövantenler gibi şaşarak, gülerek bakıyorlar. Zahirde bu bakışın Eyüp mezarlıkları karşısında ölümü düşünen Loti’nin nazarından farkı yoktur. Fakat biri yabancı olmakla beraber en asil bir gözdür. Öbürü ise… Öbürü insan yavrusunu kedi eniği ile karıştıracak kadar şaşı bir bakıştır.” (Fevzi Lütfi Karaosmanoğlu)

“Aşkı Memnu’nun yazarı olan Halid Ziya Uşaklıgil, Türk romanının batılılaşmasında çok önemli bir role sahiptir. Halid Ziya, ilk romanlarında romantizmin etkisiyle kahramanlarının duygularını, anlatıcının bakış açısıyla ve değerlendirmeleriyle okuyucuya yansıtmıştır. Fakat Ferdi ve Şürekası adlı romanından başlayarak daha sonraki romanlarında realist ve naturalist akımların etkisiyle gerek olay örgüsünün oluşturulması ve şahısların canlandırılmasında gerçekçi bir tutum takınarak gerekse anlatıcının değerlendirmelerini sınırlayarak gerçekçi bir yol izlemiştir. Böylelikle Türk romanının da realist bir zemine oturmasını sağlamıştır.” (Muharrem Kaya)

ESERLERİ:

ROMAN: Sefile (Hizmet’te 17 Teşrinsani 1886-30 Temmuz 1887 tarihleri arasında tefrika edildi. Sansürden dolayı basılmadı, 1886), Nedime (1889), Bir Ölünün Defteri (1889), Ferdi ve Şürekâsı (1894), Mai ve Siyah (1897), Aşkı Memnu (1900), Nesl-i Ahîr (tefrika, 1909), Kırık Hayatlar (1924), Nesl-i Âhir (yarım kalmış tefrika, 1990).

HİKÂYE: Bir Muhtıranın Son Yaprakları (tek hikâye, 1888), Bir İzdivacın Tarih-i Muaşakası (tek hikâye, 1888), Nakil (4 cilt, 1894-96), Küçük Fıkralar (3 cilt, 1896), Bu mu İdi? (tek hikâye, 1894), Heyhat (uzun öykü, 1894), Bir Yazın Tarihi (1900), Solgun Demet (1901), Bir Şi’ri Hayal (1914), Sepet’te Bulunmuş (1920), Bir Hikâye-i Sevda (1922), Hepsinden Acı (1934), Onu Beklerken (1935), Aşka Dair (1935), İhtiyar Dost (1937), Kadın Pençesi (1939), İzmir Hikâyeleri (1950).

ANI: Birkaç Yaprak (1898), Kırk Yıl (5 cilt, 1936), Saray ve Ötesi (1942), Bir Acı Hikâye (1942).

OYUN: Kâbus (1915, Devlet Tiyatrosunda oynandı, 1959), Fürûzan (A. Dumas Fills’ten adapte, 1918), Fave (Eduard Pailleron’dan adapte, 1919).

MENSUR ŞİİR: Mensur Şiirler (1889-1893), Mezardan Sesler (1889-1909; yay. haz., Ferhat Aslan, 2002).

EDEBİYAT TARİHİ: Garptan Şarka Seyyale-i Edebiye, Fransız Edebiyatının Numune ve Tarihi (Birinci cilt, 1885), Fransız Edebiyatının Numune ve Tarihi (antoloji, 1885), Hikâye (1889; haz. Nur Gürani Arslan, 1998), Alman Tarihi Edebiyatı (1912), İspanya Tarihi Edebiyatı (1912), Sanata Dair (3 cilt, 1938-55),

DİĞER ESERLERİ: Hikâyeye Temâşa (1889), Kenarda Kalmış (1924), Valide Mektupları (çeviri yazı, Selmin Kur., 1999).

Benzer Konular:

11 Nisan 2023, 23:19	#1
Çevrimdışı Zeze Kullanıcıların profil bilgileri ziyaretçilere gizlidir.	Halit Ziya Uşaklıgil Kimdir? \| Türk Yazar, Şair Halit Ziya Uşaklıgil Kimdir? \| Türk Yazar, Şair Romancı, siyaset ve devlet adamı (D. 1866, İstanbul - Ö. 27 Mart 1945, İstanbul). Uşak’ta Helvacızadeler lâkabıyla tanınan ailesi İzmir ve İstanbul’da halı ticaretiyle meşgul olmuş, sonradan Uşşakizâde adını alarak İzmir’e yerleşmişti. İstanbul Mercan’daki bir mahalle mektebinde başladığı öğrenimini Fatih Askerî Rüştiyesinde (ortaokul, 1873-78) sürdürdü. Babasının işlerinin bozulması üzerine ailesiyle birlikte İzmir’e gitti. İzmir Rüştiyesi öğrencisiyken Auguste de Jaba adlı bir avukattan Fransızca dersler aldı. Daha sonra Avusturyalı Katolik rahiplerinin yönettiği Mechitariste Misyoner Okulunda okudu. Son sınıfta iken okulu bırakıp babasının yanında çalışmaya başladı (1883). İzmir Rüştiyesinde ve Osmanlı Bankasında çalışırken İzmir İdadisinde (lise) Fransızca ve edebiyat öğretmenliği yaptı. Osmanlı Bankasında müdüriyet başkâtibi oldu. Sonra İstanbul’da Reji (Tekel) Tütün İdaresine başkâtip olarak (1891) atandı. Meşrutiyetten (1908) sonra Reji İdaresinde komiserliğe yükseldi. İstanbul Darülfünûn (Üniversite)’unda Batı Edebiyatı okuttu. Bir yıl sonra (1909) İttihad ve Terakki Partisinin önerisiyle Sultan Reşat’ın (V. Mehmet) mabeyn başkâtipliğine getirildi (1909-12). Âyân Meclisine (Senato) üye seçilmesi üzerine bu görevinden ayrıldı. Bu arada Darülfünûn’da ders vermeye devam etti. Hükümet tarafından Fransa, Almanya, ve Romanya’ya görevli olarak gönderildi. Mütareke yıllarında yeniden döndüğü Reji İdaresinin meclis başkanlığını yaptı. Cumhuriyetten sonra Yeşilköy’deki köşküne çekilerek edebiyat çalışmalarıyla meşgul oldu. Öldüğünde Bakırköy Kartaltepe Mezarlığında toprağa verildi. Halit Ziya Uşaklıgil, Louis Figuier’nin Tabeeaux de la Nature adlı on ciltlik eserinden kısalttığı fennî makaleleri İstanbul’daki Hazine-yi Evrak dergisinde yayımladı. Aşkımın Mezarı adlı düzyazısı Tercüman-ı Hakikat’te çıktı. Arkadaşlarından Bıçakçızade Hakkı ve Tevfik Nevzad ile birlikte Nevruz (Mart 1884) adlı bir dergi çıkarmaya başladı. George Ohnet’nin Demirhane Müdürü adlı romanını çevirerek bu dergide tefrika etti. Türkçede Fransız edebiyatına dair ilk kitap olan Garptan Şarka Seyyale-i Edebiye: Fransız Tarih ve Nümune-i Edebiyatı adlı eserini yazdı. 1885’te Tevfik Nevzad’la birlikte Hizmet ve Âhenk gazetelerini çıkardı. Hizmet’te sürekli olarak yayımladığı hikâye ve tiyatro ile ilgili makalelerini, Hikâye ve Temâşâ adları altında topladı. 1889’da gittiği Paris’e yönelik izlenimlerini İstanbul’da Filip Efendi’nin çıkardığı Vakit gazetesinde ve Hizmet’te yayımladı. Yeni edebiyatçılarla birlikte Servet-i Fünun topluluğuna katıldı. Mâî ve Siyah (Mayıs 1896-Mart 1897) ile Aşk-ı Memnu (1898-1900) romanları Servet-i Fünun dergisinde tefrika edildi. 1901’de Kırık Hayatlar romanı tefrika edilirken dergi kapatılınca romanın yayımlanması yarım kaldı. Halit Ziya, 1908’e kadar yazmaya ara verdi. Bu tarihten itibaren Sabah ve Tanin gazetelerinde, Resimli Kitap, Mehâsin, Musavver Muhit ve Servet-i Fünun dergilerinde yazdı. Son romanı olan Nesl-i Ahîr, Sabah gazetesinde tefrika edildi. Halit Ziya’nın yazarlık hayatı, araştırmacılarca üç dönemde incelenir: 1- Mehmed Halit ve Halit imzalarını kullandığı, 1893’e kadar süren hazırlık dönemi; 2- Servet-i Fünun devresini kapsayan, romanlarında teknik olarak mükemmelliğe ulaştığı olgunluk dönemi; 3- Sanat ve edebiyatla ilgili görüşlerini ve anılarını kaleme aldığı 1900’den sonraki dönemi. Uşaklıgil, Servet-i Fünûn edebiyatının ve Cumhuriyet öncesi dönemin en güçlü romancısı kabul edildi. Romanlarında yakından tanıyıp gözlemlediği, içinde yaşadığı dönemin aydın, varlıklı çevrelerini gerçekçi bir üslûp ve psikolojik tahlillere önem vererek anlattı. Hikâyelerinde ise halktan kişileri ele aldı. Bazı eserlerini sonradan bizzat kendisi günümüz Türkçesine uyarladı. Ölümünden sonra da roman ve hikâyeleri değişik edebiyatçı ve edebiyat araştırmacıları tarafından sadeleştirilerek yeniden basıldı. O, hikâye yazarlarını üç sınıfa ayırır: Realistler (Hakikiyun), Romantikler (Hayaliyun) ve Masalcılar. Realizmden yana olduğunu açıkça ortaya koydu. Ticari romanların yanında Doğu hikâyesini, hatta Fransız olmayan Batılı hikâyeyi de reddetti. “Doğu hikâyesinin hiçbir zaman Batı hikâyelerinin Ortaçağdaki halinin ötesine geçemediğine dikkat çekmek yeterlidir. (...) Hint, Çin gibi düşünsel yenileşmedeki ilerlemelerden pay alamayan milletler için geçerli olan garip hayali olaylar ve efsane karıştırılmış tarih derecesini geçememiştir.” der Hikâye adlı eserinde. “Mai ve Siyah istikbale ait bir eserdir. Tarih-i edebiyatımızda yeni inkişafa başlayan bir fasl-ı cedidin, bir fecr-i nevînin birinci şulesi addolunabilir. Gerçi Tevfik Fikret, Cenab Şahabeddin, A. Nadir beyefendiler de saha-i edebiyatımızda bu yeni zemini açmak, oraya gayet kıymetdar cevher taneleri saçmak hususunda Halid Ziya Bey kadar çalıştılar; büyük himmetler, muvaffakiyetler de gösterdiler; fakat ufk-ı cedid-i edebiyatımızın zerrat-ı münevveresini teşkil eden fecr-i terakkiden doğan birinci eser Mai ve Siyah’tır.” (Fazlı Necip) “Onu anlamak için Türk romanını sıra ile okumalıdır. Kendinden önce derli toplu bir konuşmanın bile bulunmadığı denemelerden sonra, birdenbire onun sağlam yapılı romanlarına gelince, onun edebiyatımızda nasıl bir konak olduğu görülür.’’ (Ahmet Hamdi Tanpınar) “Halit Ziya Uşaklıgil romanlarıyla öne çıkmış olsa da, çağdaş Türk öykücülüğünün çığır açıcı yazarlarından biridir ve modern anlamda Türk öykücülüğünün temellerini atan kişidir. Aziz Efendi, Ahmet Midhat, Emin Nihad, Sami Paşazâde Sezai, Nabizâde Nazım çizgisinden sonra öykü onunla birlikte edebiyatımızda yer etmeye başlamış, bağımsız bir ruh ve kişilik kazanmıştır. Bu anlamda çağdaş öykücülüğümüzün başlangıç noktası Halit Ziya’dır. O, yazı hayatı boyunca, ‘en sevdiğim tür’ dediği öykünün nitelikli örneklerini vermiş, bu türün ülkede sevilmesinde, yaygınlık kazanmasında öncü rol oynamıştır.” (Necip Tosun) “Kahramanlarının ihtiras ve duygularını tahlil etmeyi, onları muhitleri içinde göstermeyi esas gaye bilerek, sanatkârâne bir üslûp ile Türk dilinde hakiki batılı romanı o yarattı.” (Mehmet Kaplan) “Bir Hikâye-i Sevda Halid Ziya Beyefendinin muvaffak olduğu eserlerden biridir. Fakat ne biçim muvaffakiyet, nerde muvaffakiyet! Böyle bir sual karşısında kalmak bir muharrir için çok zordur. Lakin ben diyeceğim ki kendisinde bu tarz-ı telakki, bu çeşit hassasiyet ve ihtiras, bu biçim düşünce oldukça Halid Ziya Beyefendi belki muvaffak olacaktır ve olmuştur; fakat hiçbir zaman bizim istediğimiz gibi değil, zira biz şiirin en keskini ve en safını istiyoruz. Biz tam bir bedi, gıll ü gışsız, sıhhatli bir bedi özlüyoruz. İstiyoruz ki bu bedi, bizim olsun, bu bedi bizim hayatımızın, bizim duygumuzun ve bizim gayemizin olsun… Fakat hiçbir zaman kupkuru hayatımız olmasın. Hayat ve sade tabiat nedir? Edebiyat için hiçbir şey, hatta zararlı bir şey… “Şu Edebiyat-ı Cedide muharrirleri, o kendi yollarını hiç bırakmasalar daha iyi ederler. O yol dardı, bozuktu, yabancı falandı ama karanlık değildi. Hiç olmazsa lavanta ve pudra kokardı. Bu yol kâh Boğazın serin sularına çıkar, kâh bahar gülleriyle örtülü bir köşkün kapısına giderdi. Fakat şimdi, fakat Bir Hikâye-i Sevda gibi şeylerde bu yol eskisinden beter hurdahaş… Bu yolda en fena çocuk sesleri, pis kedi yavrularının gürültüleriyle karışık çıkıyor, ihtiyar bacıların komikten ziyade tatsız sesleri dişsiz kadınların peltek sözleriyle bir duyuluyor. Eski yolun o lavanta kokusu nerde?.. Bu yolu millî ve mahallî görünsün diye hacı miskiyle kokutmak istemişler, fakat aksine sarmısak kokuyor. Bu yol vakıa bizimdir ve bir şah-rah olabilir. Fakat bu muharrirler ona, şarkkâri eşyaya bakan lövantenler gibi şaşarak, gülerek bakıyorlar. Zahirde bu bakışın Eyüp mezarlıkları karşısında ölümü düşünen Loti’nin nazarından farkı yoktur. Fakat biri yabancı olmakla beraber en asil bir gözdür. Öbürü ise… Öbürü insan yavrusunu kedi eniği ile karıştıracak kadar şaşı bir bakıştır.” (Fevzi Lütfi Karaosmanoğlu) “Aşkı Memnu’nun yazarı olan Halid Ziya Uşaklıgil, Türk romanının batılılaşmasında çok önemli bir role sahiptir. Halid Ziya, ilk romanlarında romantizmin etkisiyle kahramanlarının duygularını, anlatıcının bakış açısıyla ve değerlendirmeleriyle okuyucuya yansıtmıştır. Fakat Ferdi ve Şürekası adlı romanından başlayarak daha sonraki romanlarında realist ve naturalist akımların etkisiyle gerek olay örgüsünün oluşturulması ve şahısların canlandırılmasında gerçekçi bir tutum takınarak gerekse anlatıcının değerlendirmelerini sınırlayarak gerçekçi bir yol izlemiştir. Böylelikle Türk romanının da realist bir zemine oturmasını sağlamıştır.” (Muharrem Kaya) ESERLERİ: ROMAN: Sefile (Hizmet’te 17 Teşrinsani 1886-30 Temmuz 1887 tarihleri arasında tefrika edildi. Sansürden dolayı basılmadı, 1886), Nedime (1889), Bir Ölünün Defteri (1889), Ferdi ve Şürekâsı (1894), Mai ve Siyah (1897), Aşkı Memnu (1900), Nesl-i Ahîr (tefrika, 1909), Kırık Hayatlar (1924), Nesl-i Âhir (yarım kalmış tefrika, 1990). HİKÂYE: Bir Muhtıranın Son Yaprakları (tek hikâye, 1888), Bir İzdivacın Tarih-i Muaşakası (tek hikâye, 1888), Nakil (4 cilt, 1894-96), Küçük Fıkralar (3 cilt, 1896), Bu mu İdi? (tek hikâye, 1894), Heyhat (uzun öykü, 1894), Bir Yazın Tarihi (1900), Solgun Demet (1901), Bir Şi’ri Hayal (1914), Sepet’te Bulunmuş (1920), Bir Hikâye-i Sevda (1922), Hepsinden Acı (1934), Onu Beklerken (1935), Aşka Dair (1935), İhtiyar Dost (1937), Kadın Pençesi (1939), İzmir Hikâyeleri (1950). ANI: Birkaç Yaprak (1898), Kırk Yıl (5 cilt, 1936), Saray ve Ötesi (1942), Bir Acı Hikâye (1942). OYUN: Kâbus (1915, Devlet Tiyatrosunda oynandı, 1959), Fürûzan (A. Dumas Fills’ten adapte, 1918), Fave (Eduard Pailleron’dan adapte, 1919). MENSUR ŞİİR: Mensur Şiirler (1889-1893), Mezardan Sesler (1889-1909; yay. haz., Ferhat Aslan, 2002). EDEBİYAT TARİHİ: Garptan Şarka Seyyale-i Edebiye, Fransız Edebiyatının Numune ve Tarihi (Birinci cilt, 1885), Fransız Edebiyatının Numune ve Tarihi (antoloji, 1885), Hikâye (1889; haz. Nur Gürani Arslan, 1998), Alman Tarihi Edebiyatı (1912), İspanya Tarihi Edebiyatı (1912), Sanata Dair (3 cilt, 1938-55), DİĞER ESERLERİ: Hikâyeye Temâşa (1889), Kenarda Kalmış (1924), Valide Mektupları (çeviri yazı, Selmin Kur., 1999). Benzer Konular: Mahir İz Kimdir? \| Türk Yazar, Şair Halid Ziya Uşaklıgil \| Bir Yazın Tarihi Roman Özeti Halit Ziya Uşaklıgil - Ferdi Ve Şürekası Kitap Özeti Halit Ziya Uşaklıgil - Kırık Hayatlar Kitap Özeti Oktay Rıfat Kimdir? \| Türk Şair ve Yazar Paylaş Share this post on Digg Del.icio.us Technorati Twitter
	Alıntı

Şu anda bu konuyu görüntüleyen etkin kullanıcılar: 1 (0 üye ve 1 konuk)

Halit Ziya Uşaklıgil Kimdir? | Türk Yazar, Şair

Ünlü şairlerimizin ve kalemi güçlü yazarlarımızın hayatlarının yer aldığı bölüm.