19 Mart | Tarihte Bugün Neler Oldu?
19 Mart, Miladi takvime göre yılın 78. (artık yıllarda 79.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 287 gün vardır.
Olaylar- 1279 - Yamen Muharebesi'nde 20 bin kişilik kuvveti bulunan Moğol Yuan Hanedanı, 200 binlik Çinli Güney Song Hanedanı'nı mağlup ederek tüm Çin'de hakimiyet sağladı.
- 1452 - III. Frederik, Papa tarafından taç takılan son Kutsal Roma imparatoru oldu.
- 1839 - Louis-Jacques-Mandé Daguerre, dagerreyotipi icat etti.
- 1866 - Osmanlı Hükûmeti, Süveyş Kanalı'nın açılması konusunda izin verdi.
- 1877 - Ayan Meclisi görevine başladı.
- 1883 - Amerikalı ayakkabıcı ustası Jan Ernst Matzeliger, bir ayakkabıyı bir seferde bütünüyle imal eden ilk makineyi icat ederek ayakkabı sanayisinde bir devrim yarattı.
- 1899 - Otomobil yağı üreten Castrol şirketi kuruldu.
- 1915 - Güneş Sistemi gezegenlerinden Plüton'un ilk fotoğrafı çekildi. Ancak Plüton'un yeni bir gezegen olduğu o tarihte anlaşılamadı.
- 1920 - ABD Senatosu, Versay Antlaşması'nı onaylamayı reddetti.
- 1932 - Sydney Harbour Bridge açıldı.
- 1945 - ABD Deniz Kuvvetleri'ne ait USS Franklin uçak gemisi, Japon İmparatorluk Deniz Kuvvetleri'ne ait bombardıman uçağı "Ginga" tarafından bombalandı.
- 1945 - SSCB, bir nota ile 1925 tarihli Türk-Sovyet Dostluk ve Tarafsızlık Antlaşması'nı yenilemeyeceğini bildirdi.
- 1955 - Agence France-Presse'in (AFP) Ankara temsilcisi Erol Güney, Türkiye yurttaşlığından çıkarıldı.
- 1965 - Merzifon'un Çeltek Linyit İşletmesi'ndeki grizu patlamasında; 69 işçi öldü, 58 işçi de yaralandı.
- 1970 - Batı Almanya'nın Başbakanı Willy Brandt ile Doğu Almanya'nın Başbakanı Willi Stoph ilk defa görüştü.
- 1977 - Türk Hava Yolları'na ait Diyarbakır uçağı iki ortaokul öğrencisi tarafından Beyrut'a kaçırıldı.
- 1982 - Devlet Başkanı Orgeneral Kenan Evren, Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) Bakanlar Konseyi Dönem Başkanı ve Belçika Dışişleri Bakanı Leo Tindemans'la görüştü.
- 1998 - Gazeteci Metin Göktepe'nin öldürülmesi davasında; beş polis, kastı aşan zor kullanarak ölüme sebebiyet verme suçundan 7 yıl altışar ay hapis cezasına çarptırıldı, altı polis ise beraat etti.
- 2003 - ABD askerleri, Irak-Kuveyt sınırındaki askerden arındırılmış bölgeye girdi. ABD uçakları da Irak'ın batısını bombalamaya başladı.
- 2006 - Azerbaycan Millî Direniş Teşkilatı kuruldu.
- 2007 - New York'ta "United for Peace and Justice" örgütünün düzenlediği, "Savaşa Hayır" yürüyüşüne on binlerce kişi katıldı.
- 2007 - Rusya'nın Kemerovo Oblastındaki Novokuznetsk şehrinde bulunan Ulyanovskaya maden işletmesinde, yerin 270 m altında meydana gelen patlamada 108 madenci öldü.
- 2011 - 2011 Libya ayaklanması'na müdahale etmek için Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 1973 sayılı kararı doğrultusunda Koalisyon Kuvvetleri, 2011 Libya bombardımanını başlattı.
- 2016 - İstanbul Taksim'de bombalı patlama meydana geldi. 4 ölü ve 36 yaralı bulundu.
- 2016 - Dubai şehrinden gelen ve Rusya'nın Rostov-na-Donu şehrindeki havalimanına inişe geçen, Flydubai şirketine ait yolcu uçağı iniş esnasında düştü. Uçaktaki 55 yolcu ile 7 mürettebat öldü.
- 2023 - Ekvador'da 6,8 şiddetinde deprem meydana geldi. 15 kişi öldü, 400'den fazla kişi yaralandı.
Doğumlar- 1206 - Güyük Han, Cengiz Han'ın torunu (ö. 1248)
- 1434 - Ashikaga Yoshikatsu, Ashikaga şogunluğunun yedinci şogunu (ö. 1443)
- 1496 - Mary Tudor, Fransa Kraliçesi (ö. 1533)
- 1534 - José de Anchieta, İspanyol Cizvit misyoner (ö. 1597)
- 1604 - IV. João, Braganza Dükü (ö. 1656)
- 1641 - Abdülgani Nablus, Şam'lı alim ve Sufi (ö. 1731)
- 1661 - Francesco Gasparini, İtalyan barok bestecisi (ö. 1727)
- 1750 - Andre Joseph Abrial, Fransız siyasetçi (ö. 1828)
- 1792 - José María Carreño, Venezuela devlet başkanı (ö. 1849)
- 1801 - Salvadore Cammarano, İtalyan librettist ve oyun yazarı (ö. 1852)
- 1807 - Johann Nepomuk Hiedler, Adolf Hitler'in baba tarafından büyükbabası (ö. 1888)
- 1813 - David Livingstone, İskoç misyoner ve kâşif (ö. 1873)
- 1816 - Ekaterine Dadiani, Megrelya Prensliği'nin son prensesi (ö. 1882)
- 1821 - Richard Francis Burton, İngiliz kâşif (ö. 1890)
- 1832 - Arminius Vambery, Macar oryantalist (ö. 1913)
- 1848 - Wyatt Earp, Amerikalı kanun adamı (ö. 1929)
- 1849 - Alfred von Tirpitz, Alman amiral (ö. 1930)
- 1855 - David Peck Todd, Amerikalı gök bilimci (ö. 1939)
- 1866 - Emilio De Bono, İtalyan Mareşal (ö. 1944)
- 1873 - Max Reger, Alman besteci, piyanist, orgcu, orkestra şefi ve öğretmen (ö. 1916)
- 1882 - Gaston Lachaise, Amerikalı figüratif heykelci (ö. 1935)
- 1883 - Norman Haworth, İngiliz kimyager (ö. 1950)
- 1883 - Joseph Stilwell, Amerikalı general (ö. 1946)
- 1888 - Josef Albers, Amerikalı ressam (ö. 1976)
- 1892 - Meksikalı Joe Rivers, Amerikalı hafif sıklet boksör (ö. 1957)
- 1894 - Sabiha Sultan, Sultan Vahdettin’in kızı (ö. 1971)
- 1897 - Joseph Darnand, Fransız asker (ö. 1945)
- 1900 - Frédéric Joliot-Curie, Fransız fizikçi ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (1958)
- 1905 - Albert Speer, Alman siyasetçi (ö. 1981)
- 1906 - Adolf Eichmann, Alman Schutzstaffel subayı (ö. 1962)
- 1912 - Adolf Galland, Nazi Almanyası'nın Luftwaffe as pilotu (ö. 1996)
- 1914 - Jiang Qing, Çinli siyasetçi ve Mao Zedong'un 3. karısı (ö. 1991)
- 1919 - Larned B. Asprey, Amerikalı kim yager (ö. 2005)
- 1924 - Abdullah Gegiç, Yugoslav asıllı Türk futbolcu ve teknik direktör (ö. 2008)
- 1925 - Julio Canessa, Şilili asker ve siyasetçi (ö. 2015)
- 1931 - Emma Andijewska, Ukrayna doğumlu Amerikalı şair, yazar ve ressam
- 1933 - Philip Roth, Amerikalı yazar
- 1936 - Güner Sümer, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 1977)
- 1936 - Ursula Andress, İsviçre doğumlu Amerikalı sinema oyuncusu
- 1938 - Dinçer Sümer, Türk tiyatro yazarı, yönetmen, oyuncu ve seslendirme sanatçısı (ö. 2019)
- 1947 - Glenn Close, Amerikalı sinema ve tiyatro sanatçısı
- 1955 - Bruce Willis, Amerikalı oyuncu
- 1955 - Pino Daniele, İtalyan şarkıcı, gitarist ve söz yazarı (ö. 2015)
- 1956 - Yegor Gaydar, Rus siyasetçi ve iş adamıdı (ö. 2009)
- 1957 - Abdülkadir Mesduva, Cezayirli bürokrat
- 1959 - Ralph David Abernathy III, Amerikalı siyasetçi ve iş insanı (ö. 2016)
- 1963 - Neil LaBute, Amerikalı oyun yazarı ve bağımsız film yönetmeni
- 1963 - Mary Scheer, Amerikalı oyuncu
- 1964 - Mesut Bakkal, Türk teknik direktör
- 1971 - Faruk Beşok, Türk basketbolcu
- 1973 - Tolga Tekin, Türk oyuncu
- 1976 - Andre Miller, Amerikalı profesyonel basketbolcu
- 1976 - Alessandro Nesta, İtalyan futbolcu
- 1978 - Lenka, Avustralyalı şarkıcı
- 1979 - Hidayet Türkoğlu, Türk basketbolcu
- 1979 - Lara, Türk şarkıcı
- 1979 - Hristos Paçacoglu, Yunan millî futbolcudur
- 1979 - Rıza Kocaoğlu, Türk sinema ve dizi oyuncusu
- 1981 - Burcu Çetinkaya, Türk ralli pilotu
- 1981 - Kolo Touré, Fildişi Sahilli futbolcu
- 1982 - Brad Jones, Avustralyalı Futbolcu
- 1982 - Eduardo Saverin, Brezilya asıllı Amerikalı girişimci
- 1983 - Evan Bourne, Amerikalı profesyonel güreşçi
- 1985 - Christine Guldbrandsen, Norveçli müzisyen
- 1985 - Yolanthe Cabau, İspanyol-Hollandalı oyuncu ve televizyon sunucusu
- 1987 - Miloš Teodosić, Sırp millî profesyonel basketbolcudur
- 1991 - Aleksandr Kokorin, Rus millî futbolcudur
- 1993 - Hakim Ziyech, Hollandalı futbolcu
Ölümler- 953 - Mansur, 18 Mayıs 946 – 19 Mart 953 arasında Fatımi Devleti halifesi (d. 915)
- 1238 - I. Henryk, Polonya Yüksek Dükü (1232–1238) (d. 1165)
- 1279 - Bing, Çin'in Song Hanedanı'nın 18. ve son imparatorudur (d. 1272)
- 1406 - İbn-i Haldun, Tunuslu düşünür ve tarihçi (d. 1332)
- 1534 - Ayşe Hafsa Sultan, Osmanlı'nın ilk Valide Sultanı (d. 1479)
- 1698 - Władysław Konstanty, Lehistan kralı IV. Władysław Waza'nın gayrimeşru oğlu (d. 1635)
- 1721 - XI. Clemens, Papa (d. 1649)
- 1790 - Cezayirli Hasan Paşa, Osmanlı devlet adamı ve Sadrazamı (d. 1713)
- 1800 - Joseph de Guignes, Fransız doğubilimci, sinolog ve Türkolog (d. 1721)
- 1865 - Joseph Lebeau, Belçika Başbakanı (d. 1794)
- 1884 - Elias Lönnrot, Fin fizikçi, filolog ve şair (d. 1802)
- 1897 - Antoine Thomson d'Abbadie, Fransız seyyah (d. 1810)
- 1897 - Andrey Dostoyevski, Rus bir mimar, mühendis, memo, bina tamircisi (d. 1825)
- 1916 - Vasili Surikov, Rus ressamı (d. 1848)
- 1928 - Emil Wiechert, Alman jeofizikçi (d. 1861)
- 1930 - Arthur Balfour, İngiliz politikacı (d. 1848)
- 1940 - Besim Ömer Akalın, Türk tıp profesörü, bilim insanı, sivil toplum örgütçüsü ve milletvekili (d. 1862)
- 1943 - Frank Nitti, İtalyan mafya lideri (d. 1886)
- 1950 - Edgar Rice Burroughs, Amerikalı yazar ("Tarzan"ı kaleme alan) (d. 1875)
- 1950 - Norman Haworth, İngiliz kimyager (d. 1883)
- 1955 - Leonid Govorov, Yüksek Sovyet üyesi ve Savunma Bakanı yardımcısı (d. 1897)
- 1955 - Mihály Károlyi, Macaristan'ın ilk devlet başkanı (d. 1875)
- 1965 - Gheorghe Gheorghiu-Dej, Rumen siyasetçi (d. 1901)
- 1968 - Celil Kiyekbayev, Sovyet Başkurt bilim insanı, Türkolog ve filolog (d. 1911)
- 1980 - Bedrettin Tuncel, Türk akademisyen, çevirmen, edebiyatçı ve siyasetçi (d. 1910)
- 1982 - Randy Rhoads, Amerikalı müzisyen (d. 1956)
- 1987 - Louis de Broglie, Fransız fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1892)
- 1996 - Virginia Henderson, Amerikalı hemşire (d. 1897)
- 1997 - Eugène Guillevic, Fransız şair (d. 1907)
- 1997 - Willem de Kooning, Hollanda'nın Rotterdam şehrinde dünyaya gelmiş soyut dışavurumcu ressam (d. 1904)
- 1998 - Hanzade Sultan, Osmanlı'nın son Padişahı Sultan Vahdettin ve son Halife Abdülmecit Efendi’nin torunu (d. 1923)
- 1999 - Tofilau Eti Alesana, Samoalı siyasetçi (d. 1924)
- 2003 - Suna Korad, Türk opera sanatçısı (d. 1935)
- 2004 - Haldun Derin, Türk bürokrat (Atatürk, İsmet İnönü ve Celal Bayar'ın özel kalem müdürlüğünü yapan) (d. 1912)
- 2005 - John DeLorean, Amerikalı mühendis ve DeLorean Motor Company'nin kurucusu (d. 1925)
- 2008 - Hugo Claus, Flaman romancı, şair, oyun yazarı, ressam ve film yönetmeni (d. 1929)
- 2008 - Sir Arthur C. Clarke, İngiliz bilimkurgu yazarı ve mucit (d. 1917)
- 2008 - Paul Scofield, İngiliz oyuncu (d. 1922)
- 2010 - Bülent Düzgit, Türk karikatürist (d. 1947)
- 2015 - Margarete Bagshaw, Amerikalı bir sanatçıdır (d. 1964)
- 2016 - Roger Agnelli, Brezilyalı bankacı, şirket yöneticisi ve iş insanı (d. 1959)
- 2016 - José Artetxe, İspanyol eski millî futbolcudur (d. 1930)
- 2016 - Jack Mansell, İngiliz futbolcu ve teknik direktör (d. 1927)
- 2017 - Jimmy Breslin, Amerikalı gazeteci ve yazardır (d. 1928)
- 2017 - Li Li-Hua, Çinli-Hong-Kong bir oyuncu (d. 1924)
- 2018 - Linda Bement, Amerikalı manken (d. 1941)
- 2018 - Hasan Celal Güzel, Türk siyasetçi ve bürokrat (d. 1945)
- 2018 - Luo Fu (yazar), Tayvanlı yazar ve romancı (d. 1928)
- 2019 - Boris Dubrovin, Rus matematikçi (d. 1950)
- 2019 - Chuck Harmon, Amerikalı eski profesyonel beyzbol oyuncusu (d. 1924)
- 2019 - Marlen Hutsiyev, Gürcistan doğumlu Rus film yönetmeni ve senarist (d. 1925)
- 2019 - Ümit Yesin, Türk oyuncu (d. 1954)
- 2020 - Innocenzo Donina, eski İtalyan futbolcudur (d. 1950)
- 2020 - Hamid Kahram, İranlı siyasetçi ve veteriner (d. 1958)
- 2020 - Hans Knudsen, Danimarkalı sprint kanocu (d. 1944)
- 2020 - Aurlus Mabélé, Kongolu şarkıcı ve besteci (d. 1953)
- 2020 - Antonio Michele Stanca, İtalyan genetikçi (d. 1942)
- 2021 - Jordi Cornet, İspanyol siyasetçi ve iş insanı (d. 1965)
- 2021 - Cristian Cuturrufo, Şilili caz trompetçisi (d. 1972)
- 2021 - Irmão Lázaro, Brezilyalı gospel şarkıcısı ve siyasetçi (d. 1966)
- 2022 - Lyell Cresswell, Yeni Zelandalı besteci (d. 1944)
- 2022 - Joel Hasse Ferreira, Portekizli siyasetçi (d. 1944)
- 2022 - Alan Hopwood, Avustralyalı aktör, yapımcı, senarist, yayıncı, oyun yazarı ve eğitimci (d. 1934)
- 2022 - Marian Zembala, Polonyalı bir kalp cerrahı, tıp profesörü (d. 1950)
|
