Metinlerin Sınıflandırılması

**Zeze** · 26 Temmuz 2022, 16:24

Metinlerin Sınıflandırılması

Edebiyat sahasında ortaya konan eserlerin amaçları, ortak yönleri ve ifade şekilleri göz önünde bulundurularak yapılan sınıflandırma sonucu ortaya çıkan anlatım çeşitlerinin her birine edebi tür denir. Tür denince edebiyatta belli ortak konuları, özellikleri, biçimleri, teknikleri ve hatta kural ya da ilkeleri olan eserler akla gelir. Hikâye, roman, destan gibi anlatılar ve şiir bu bağlamda ilk akla gelen türlerdir.

Edebiyat türleri biçim yönüyle iki başlık altında ele alınabilir: nazım (şiir) ve nesir (düz yazı). Nazım, belli bir ölçü ve kalıp esas alınarak üretilmiş edebi ürünlerdir ya da kısaca bütün şiir ve şiirsel metinlerdir. Hece vezni gibi belli bir kalıp ve ölçü kaygısı güdülerek yazılır. Nesir ise serbest, ölçüsüz düz yazıdır. Nazım genel olarak bütün şiir türlerini, nesir ise edebiyatın şiir dışındaki tüm biçimlerini (roman, öykü, anı, deneme, makale vs.) kapsar.

Edebiyatta türlerin ortaya çıkışı ve sınıflandırılmasıyla ilgili ilk çalışmayı Antik Yunan filozofu Aristo yapmıştır. Aristo “Poetika” adını verdiği eserlerinde edebiyat sanatını “şiir” ve “nesir” olarak ikiye ayırmıştır. Dünya edebiyatında bundan önceki dönemlerde destan temeline ve sözlü anlatım geleneğine dayanan şiir türü ağırlıktaydı.

Şiir, edebi türlerin en eskisidir. Bunun nedeni, şiirin kolay ezberlenerek sözlü anlatım kanalıyla kuşaktan kuşağa aktarılabilmesiydi. Bu durum, Türk edebiyatı için de geçerlidir. İlk sözlü edebi ürünlerimiz genellikle şiir türünde oluşmuştur. Ancak yazıyı kullanmaya başlayan insanlık; yalnız duygularını değil, düşüncelerini ve tasarılarını da dile getirip ölümsüzleştirmek istemiştir.

19.yüzyıla gelindiğinde edebi türlerin çoğaldığı ve kendi içinde çeşitlendiğini görmekteyiz. Okuyucu sayısının artması, kitap basma, dağıtma işlerinin kolaylaşması gibi imkanlarla türler daha kısa ömürlü olmaya başlamış ve çabuk değişmeye maruz kalmıştır. Özellikle gazetenin yaygınlaşmasından sonra tür, daha geniş anlamda kullanılmaya başlanmış, yeni türler ortaya çıkmış ve neredeyse her yazı bir edebi tür sayılmıştır; deneme, makale, fıkra gibi. Metinler yapı, amaç ve ifade şekli göz önüne alınarak şöyle sınıflandırılabilir:

Sözlü Anlatım Türleri

Sunum
Tartışma
Panel
Forum
Mülakat (Görüşme)
Söylev (Nutuk)
Konferans
Açık Oturum
Sempozyum (Bilgi Şöleni)
Münazara

Yazılı Anlatım Türleri

Sanatsal Metinler
Coşku ve Heyecanı Dile Getiren Metinler
Şiir

Anlatmaya Bağlı Metinler
Masal

Fabl

Destan

Hikaye

Roman

Göstermeye Bağlı Metinler
Tiyatro
Modern Tiyatro
Trajedi

Komedya

Dram

Geleneksel Türk Tiyatrosu
Orta Oyunu

Karagöz Oyunu

Meddah

Köy Seyirlik Oyunları

Öğretici Metinler
Gazete Çevresinde Gelişen Metinler
Makale

Fıkra

Eleştiri

Deneme

Sohbet

Röporaj

Haber Yazısı

Kişisel Hayatı Konu Alan Metinler
Anı (Hatıra)

Gezi Yazısı (Seyahatname)

Biyografi

Otobiyografi

Mektup

Günlük

Tarihi Metinler

Felsefi Metinler

Bilimsel Metinler

Benzer Konular:

Fiziksel Niceliklerin Sınıflandırılması

26 Temmuz 2022, 16:24	#1
Çevrimdışı Zeze Kullanıcıların profil bilgileri ziyaretçilere gizlidir.	Metinlerin Sınıflandırılması Metinlerin Sınıflandırılması Metinlerin Sınıflandırılması Edebiyat sahasında ortaya konan eserlerin amaçları, ortak yönleri ve ifade şekilleri göz önünde bulundurularak yapılan sınıflandırma sonucu ortaya çıkan anlatım çeşitlerinin her birine edebi tür denir. Tür denince edebiyatta belli ortak konuları, özellikleri, biçimleri, teknikleri ve hatta kural ya da ilkeleri olan eserler akla gelir. Hikâye, roman, destan gibi anlatılar ve şiir bu bağlamda ilk akla gelen türlerdir. Edebiyat türleri biçim yönüyle iki başlık altında ele alınabilir: nazım (şiir) ve nesir (düz yazı). Nazım, belli bir ölçü ve kalıp esas alınarak üretilmiş edebi ürünlerdir ya da kısaca bütün şiir ve şiirsel metinlerdir. Hece vezni gibi belli bir kalıp ve ölçü kaygısı güdülerek yazılır. Nesir ise serbest, ölçüsüz düz yazıdır. Nazım genel olarak bütün şiir türlerini, nesir ise edebiyatın şiir dışındaki tüm biçimlerini (roman, öykü, anı, deneme, makale vs.) kapsar. Edebiyatta türlerin ortaya çıkışı ve sınıflandırılmasıyla ilgili ilk çalışmayı Antik Yunan filozofu Aristo yapmıştır. Aristo “Poetika” adını verdiği eserlerinde edebiyat sanatını “şiir” ve “nesir” olarak ikiye ayırmıştır. Dünya edebiyatında bundan önceki dönemlerde destan temeline ve sözlü anlatım geleneğine dayanan şiir türü ağırlıktaydı. Şiir, edebi türlerin en eskisidir. Bunun nedeni, şiirin kolay ezberlenerek sözlü anlatım kanalıyla kuşaktan kuşağa aktarılabilmesiydi. Bu durum, Türk edebiyatı için de geçerlidir. İlk sözlü edebi ürünlerimiz genellikle şiir türünde oluşmuştur. Ancak yazıyı kullanmaya başlayan insanlık; yalnız duygularını değil, düşüncelerini ve tasarılarını da dile getirip ölümsüzleştirmek istemiştir. 19.yüzyıla gelindiğinde edebi türlerin çoğaldığı ve kendi içinde çeşitlendiğini görmekteyiz. Okuyucu sayısının artması, kitap basma, dağıtma işlerinin kolaylaşması gibi imkanlarla türler daha kısa ömürlü olmaya başlamış ve çabuk değişmeye maruz kalmıştır. Özellikle gazetenin yaygınlaşmasından sonra tür, daha geniş anlamda kullanılmaya başlanmış, yeni türler ortaya çıkmış ve neredeyse her yazı bir edebi tür sayılmıştır; deneme, makale, fıkra gibi. Metinler yapı, amaç ve ifade şekli göz önüne alınarak şöyle sınıflandırılabilir: Sözlü Anlatım Türleri Sunum Tartışma Panel Forum Mülakat (Görüşme) Söylev (Nutuk) Konferans Açık Oturum Sempozyum (Bilgi Şöleni) Münazara Yazılı Anlatım Türleri Sanatsal Metinler Coşku ve Heyecanı Dile Getiren Metinler Şiir Anlatmaya Bağlı Metinler Masal Fabl Destan Hikaye Roman Göstermeye Bağlı Metinler Tiyatro Modern Tiyatro Trajedi Komedya Dram Geleneksel Türk Tiyatrosu Orta Oyunu Karagöz Oyunu Meddah Köy Seyirlik Oyunları Öğretici Metinler Gazete Çevresinde Gelişen Metinler Makale Fıkra Eleştiri Deneme Sohbet Röporaj Haber Yazısı Kişisel Hayatı Konu Alan Metinler Anı (Hatıra) Gezi Yazısı (Seyahatname) Biyografi Otobiyografi Mektup Günlük Tarihi Metinler Felsefi Metinler Bilimsel Metinler Benzer Konular: Fiziksel Niceliklerin Sınıflandırılması Paylaş Share this post on Digg Del.icio.us Technorati Twitter Bu Gri Şehrin Tüm Yollarını Rengarenk Boyamak İster, Bazen Kızar Dünyaya ama Sadece Kendini Üzer... Göremezler, Kalbindeki Elmasa Erişemezler, Kanatlarını Rüzgara Açmış, Dur Diyemezler... Onun Bir Düşü Var ki Asla Bilemezler! To view links or images in signatures your post count must be 10 or greater. You currently have 0 posts.
	Alıntı

Şu anda bu konuyu görüntüleyen etkin kullanıcılar: 1 (0 üye ve 1 konuk)