Türk Edebiyatında Gezi Yazısının Tarihsel Gelişimi

**Zeze** · 02 Mart 2024, 12:58

Bugünkü bilgilerimize göre Türkçe yazılan ilk gezi yazısı eseri, tanınmış denizcilerimizden Seydi Ali Reis’in “Mir’atü’l-Memalik” adlı eseridir. Eser Portekizlilere karşı savaşırken Hint Denizi’nde fırtınaya yakalanıp Gücerat’ta karaya çıkan Seydi Ali Reis’in Hindistan, Afganistan, Buhara ve Maveraünnehir yoluyla Edirne’ye dönüşü sırasında başından geçen serüvenleri kapsar.

Ünlü bilginlerimizden Kâtip Çelebi’nin “Cihannüma” adlı eseri de gezi yazılarında rastlanan birtakım özellikleri içermektedir. Kâtip Çelebi, Osmanlı ülkesinin birçok yerini dolaşmış ve eserinde gördüğü bu yerlerle ilgili ayrıntılı bilgiler vermiştir. Yine Piri Reis’in “Kitab-ı Bahriye”si bu tür eserler arasında sayılabilir. forumlar, genel forum sitesi forumadasi.com

Edebiyatımızda gezi yazısı türünde ilk büyük ve önemli eserin yazarı Evliya Çelebi’dir. “Tarih-i Seyyah” adını taşıyan on ciltlik eserinde Evliya Çelebi, Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde ve dışında gezip gördüğü yerleri anlatır. Bu yerler arasında Bursa, İzmir, Trabzon gibi şehirlerimiz yanında Avusturya, Hicaz, Mısır, Habeşistan ve Dağıstan gibi yabancı ülkeler de bulunmaktadır. Evliya Çelebi’nin eserinden 17. yy. toplumumuzun zengin kültür özelliklerini öğrenmek mümkündür. Anlatımdaki sadelik, içtenlik ve söyleşi havası da eser için ayrı bir üstünlük sayılır.

17. yy.da Hac yolculuklarını anlatan birtakım gezi yazıları ile birlikte Avrupa ve Yakın Doğu ülkelerine gönderilen elçilerimizin yazdıkları sefaretnameleri de birer gezi yazısı sayabiliriz. Bu eserler arasında gezi türünün özelliklerini en belirgin biçimde taşıyanı Yirmisekiz Çelebi Mehmet Efendi’nin “Fransa Sefaretnâmesi”dir. Yazar bu eserinde Lale Devri’nde Fransa’da elçilik yaparken gördüklerini etkileyici bir üslüpla anlatmıştır.

Edebiyatımızda gezi yazısı türünden yazılara ilginin arttığını daha çok 19. yy.da görüyoruz. Bazı denizcilerimizin, ülke dışındaki Müslümanların eğitilmesi için görevlendirilmiş din adamlarımızın ve gezginlerimizin görevle veya kendi istekleri ile gezip gördükleri yerleri anlatan eserlerini burada anmak gerekir. Bu eserlerde Orta Asya, Uzak Doğu, Afrika, Güney Amerika üzerinde ilginç gözlem
ve izlenimlere dayalı bilgiler sergilenmiş bulunmaktadır.

Benzer Konular:

02 Mart 2024, 12:58	#1
Çevrimdışı Zeze Kullanıcıların profil bilgileri ziyaretçilere gizlidir.	Türk Edebiyatında Gezi Yazısının Tarihsel Gelişimi Türk Edebiyatında Gezi Yazısının Tarihsel Gelişimi Bugünkü bilgilerimize göre Türkçe yazılan ilk gezi yazısı eseri, tanınmış denizcilerimizden Seydi Ali Reis’in “Mir’atü’l-Memalik” adlı eseridir. Eser Portekizlilere karşı savaşırken Hint Denizi’nde fırtınaya yakalanıp Gücerat’ta karaya çıkan Seydi Ali Reis’in Hindistan, Afganistan, Buhara ve Maveraünnehir yoluyla Edirne’ye dönüşü sırasında başından geçen serüvenleri kapsar. Ünlü bilginlerimizden Kâtip Çelebi’nin “Cihannüma” adlı eseri de gezi yazılarında rastlanan birtakım özellikleri içermektedir. Kâtip Çelebi, Osmanlı ülkesinin birçok yerini dolaşmış ve eserinde gördüğü bu yerlerle ilgili ayrıntılı bilgiler vermiştir. Yine Piri Reis’in “Kitab-ı Bahriye”si bu tür eserler arasında sayılabilir. forumlar, genel forum sitesi forumadasi.com Edebiyatımızda gezi yazısı türünde ilk büyük ve önemli eserin yazarı Evliya Çelebi’dir. “Tarih-i Seyyah” adını taşıyan on ciltlik eserinde Evliya Çelebi, Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde ve dışında gezip gördüğü yerleri anlatır. Bu yerler arasında Bursa, İzmir, Trabzon gibi şehirlerimiz yanında Avusturya, Hicaz, Mısır, Habeşistan ve Dağıstan gibi yabancı ülkeler de bulunmaktadır. Evliya Çelebi’nin eserinden 17. yy. toplumumuzun zengin kültür özelliklerini öğrenmek mümkündür. Anlatımdaki sadelik, içtenlik ve söyleşi havası da eser için ayrı bir üstünlük sayılır. 17. yy.da Hac yolculuklarını anlatan birtakım gezi yazıları ile birlikte Avrupa ve Yakın Doğu ülkelerine gönderilen elçilerimizin yazdıkları sefaretnameleri de birer gezi yazısı sayabiliriz. Bu eserler arasında gezi türünün özelliklerini en belirgin biçimde taşıyanı Yirmisekiz Çelebi Mehmet Efendi’nin “Fransa Sefaretnâmesi”dir. Yazar bu eserinde Lale Devri’nde Fransa’da elçilik yaparken gördüklerini etkileyici bir üslüpla anlatmıştır. Edebiyatımızda gezi yazısı türünden yazılara ilginin arttığını daha çok 19. yy.da görüyoruz. Bazı denizcilerimizin, ülke dışındaki Müslümanların eğitilmesi için görevlendirilmiş din adamlarımızın ve gezginlerimizin görevle veya kendi istekleri ile gezip gördükleri yerleri anlatan eserlerini burada anmak gerekir. Bu eserlerde Orta Asya, Uzak Doğu, Afrika, Güney Amerika üzerinde ilginç gözlem ve izlenimlere dayalı bilgiler sergilenmiş bulunmaktadır. Benzer Konular: Dünya Edebiyatında Gezi Yazısının Tarihsel Gelişimi Gezi Yazısının Diğer Edebi Türlerle İlişkisi Gezi Yazısının Çeşitleri Nelerdir? Gezi Yazısının Özellikleri Nelerdir? Türk Şiirinin Tarihsel Gelişimi Paylaş Share this post on Digg Del.icio.us Technorati Twitter
	Alıntı

Şu anda bu konuyu görüntüleyen etkin kullanıcılar: 1 (0 üye ve 1 konuk)