Küçük Ağa Külliyesi (Şamlar-Ayas Ağa Külliyesi) | Amasya

1495 yılında II. Bayezid’in Kapı Ağası Ayas Ağa’nın inşa ettirdiği cami, medrese, sübyan mektebi ve hazireden oluşan külliyedir. Şamlar Mahallesi’nde bulunmasından dolayı camiye Şamlar Cami de denir. Yine yaptıranından dolayı Ayas Ağa Cami olarak da bilinir.
forumadasi.com
Kare planlı, tek kubbeli caminin duvarları moloz taştan örülmüştür. Kuzeyinde üç bölümlü bir son cemaat yeri bulunur. Yanlardan daha dar olan ve üzeri aynalı tonozla örtülü orta bölüm caminin giriş kısmıdır. İç mekanı duvarlarda iki sıra halinde dizilmiş sivri kemerli pencereler aydınlatır. Caminin altıgen bir kaide üzerine oturtulan minaresi, tuğla örgülü ve taş şerefelidir. Kaidenin orijinal olduğu bilinmektedir ancak gövde ve şerefe sonradan yapılmıştır.

Medrese, caminin kuzeyindeki avluyu üç taraftan çeviren odalardan oluşur. U planlı klasik Osmanlı külliyelerinden biridir. Kenarlarda sade başlıklı, silindirik oniki sütunun taşıdığı on üç kubbe ile örtülü revaklar bulunmakta, bunların arkasında da öğrenci odaları sıralanmaktadır. Sütunlar birbirlerine yuvarlak tuğla kemerlerle bağlıdır. Odalarda birer ocak ve dolap bulunur. Medresenin bir dershanesi yoktur. Yapının doğu ucunda öğrenci odalarının sonunda biraz daha geniş inşa edilmiş kısım ise bugün kütüphane olarak kullanılan sübyan mektebidir. Caminin bahçesinde bulunan haziresinde basit işçilikle yapılmış ve çoğu zamanla tahrip olmuş sekiz adet mezar bulunur. Kitabeleri bulunmayan mezarların bazıları geometrik desenlerle, çiçek ve kılıç figürleriyle süslenmiştir.