Afife Jale Kimdir?

**Zeze** · 22 Ağustos 2022, 00:01

Afife Jale Kimdir?

Afife Jale (1902, Kadıköy, İstanbul - 24 Temmuz 1941, İstanbul), Türk oyuncu.

Müslüman-Türk kadınlarının tiyatro sahnesinde yer almasına öncülük ederek Türk tiyatrosunda sembol bir isim olmuştur. İlk defa İstanbul'un Kadıköy ilçesindeki Apollon Tiyatrosu'nda (günümüzde Rexx Sineması) sahnelenen Hüseyin Suat'ın Yamalar adlı oyununda Emel rolünü canlandırdı. Böylece Türk tiyatrosunda sahneye çıkan ilk Müslüman kadın oyuncu oldu. Asıl ismi Afife olan sanatçı, bu oyunda "Jale" takma ismini kullanmış ve daha sonraları Afife Jale adıyla anılmaya başlanmıştır.

Yaşamı

İlk yılları ve gençliği
1902 yılında İstanbul'un Kadıköy semtinde dünyaya geldi. Babası Hidayet Bey, annesi Methiye Hanım'dır. Behiye Hanım ve Salâh Bey adına iki üvey kardeşi varıdır. İstanbul Kız Sanayi Mektebi'nde eğitim gördü.

Darülbedayi'nin açtığı tiyatro kursu sınavını kazandı ve 10 Kasım 1918'de kuruma kabul edildi. Osmanlı Devleti'nde o yıllarda Müslüman kadınlar, seyirci olarak bile tiyatroya ya sadece kadınlara açık oyunları izlemek üzere gidebiliyor ya da kadınlar için ayrılmış bölümlerde oturuyorlardı. Ancak Türk tiyatrosunun var olması için Türkçeyi iyi konuşan kadın oyuncu bulunması gereği II. Meşrutiyet döneminden beri tartışılmakta idi. I Dünya Savaşı’nın hemen ardından Milli Mücadele'nin başladığı dönem, Darülbedayi tarafından Türk kadınların sahneye çıkışını mümkün kılacak bir zemin olarak değerlendirilmiş ve kuruma Müslüman kız öğrencilerin kabulüne karar verilmişti. Bu öğrenciler dersleri takip edecek ve yalnızca kadın seyircilere açık oyunlarda sahneye çıkacaklardı. Afife Hanım, kabul edilen beş Müslüman kadından biri idi. İçlerinden Refika Hanım suflör olarak Darülbedayi kadrosunda yer aldı; Afife Hanım ise Tahsin Nahit Bey’in Fransızca’dan çevirdiği Rakibe piyesindeki Leyla rolünden sınava girerek mülazim artistlik (stajyer oyuncu) kadrosuna girdi. Afife Hanım, bir yıldan uzun süre provalara devam etti. Darülbedayi yönetim kurulu kendisinin halka açık gösterilerde sahneye çıkmasına izin vermeyince maaşını almayı reddederek 1919’da kurumu terk etti.

Sahne yaşamı
Afife Jale'nin Türk Müslüman kimliğini gizlemeden sahneye ayak basan ilk kadın oyuncu olarak bir oyunda rol olması, Darülbedayi tarafından o sezon ilk gösterimi Kadıköy'deki kışlık Apollon Sineması'nda yapılacak olan Hüseyin Suat'ın Yamalar adlı oyunu ile oldu. Bir önceki sezon Emel rolünü oynayan Eliza Binemeciyan'ın yurt dışında olması nedeniyle bu rol Afife Hanım'a teklif edildi. Teklifi kabul eden Afife Hanım, “Jale" takma adı ile sahneye çıktı. O günden sonra “Afife Jale” olarak anıldı. Sahneye çıktığı ilk gecenin tarihi olarak kaynaklarda farklı tarihler yer alır. Kimi kaynaklara göre 1920 yılının 9 Eylül gecesi, kimine göre 13 Nisan 1920, kimine göre 23 Nisan 1920; Muhsin Ertuğrul'a göre 6 Aralık 1923'tür.

Afife Hanım, ertesi hafta Reşat Rıdvan Bey'in adapte etmiş olduğu Tatlı Sır oyununda Neyir rolü ile Kadıköy Tiyatrosu'nda sahneye çıktı ve o gece polis tarafından tutuklanmak istendi, Kınar Hanım'ın yardımıyla kaçtı. Vasfi Roza Zobu'nun anılarında bildirdiğine göre, Kadıköy Polis Başkomiseri, bir Türk Müslüman kadının sahnede yer almasını İslam adabına aykırı kabul ederek Ceza Kanununda “Adab-ı İslamiyyeye mugayir hareket etmek” suç sayıldığı gerekçesi ile tutuklamak istemişti.

Afife Jale, üçüncü hafta Ahmet Nuri'nin Odalık piyesinde sahne çıktı. Üçüncü sahne oynanırken tiyatro polis tarafından basıldı ve Afife Jale, tutuklanmamak için yine kaçmak zorunda kaldı. Oyunlar sırasında çevresindekilerin yardımıyla kaçan Afife, bir gün Kadıköy iskelesinde yakalanarak karakola götürüldü. Bazı Darülbedayi oyuncularının polis müdürü Tahsin Bey’le konuşmasından sonra serbest bırakıldı. Kimi kaynaklara göre Posta ve Telgraf Nazırı Refik Halid, Türk kadınının tiyatro alanında kendini gösterebilmesini önemsediğinden, Beyoğlu’nda bulunan bir tiyatroda sahneye çıkma iznini aldı. Bu olayın ardından sanatçı, "Aşk Uyumaz” adlı komedi oyununda sanatçı Şadi ile oynadı. Hatta Kadıköy emniyet amirini değiştirilmesi üzerine Afife Jale Kadıköy’deki Apollon Tiyatrosu’nda bir süre daha sahneye çıkabildi. Ancak sahne ve karakol arasında gidip gelmeleri sürdü.

Afife Jale'nin Darülbedayi'de oyunculuğu birkaç ay sürdü. Müslüman kadınların sahneye çıkarılmamasına dair 1921’de İçişleri Bakanlığı’nın dair kararı ile Belediye 27 Şubat 1921 tarihli ve 204 sayılı bildiriyi yayınlayarak Darülbedayi yönetim kuruluna göndermiş ve Afife Hanım, Darülbedayi tarafından kadrodan çıkarılmıştır.

Babası Hidayet Bey, tiyatro oyuncusu olmasına karşı idi. Afife Hanım, bu yüzen evden ayrılmak zorunda kalmıştı. Darülbedayi kadrosundan çıkarıldıktan sonra Burhaneddin Kumpanyası’nda ve Yeni Tiyatro'da çalıştı. Burhaneddin Tiyatrosu'nda Seniye ve daha sonra Mebrure ve Leman adlı Türk kızlarını tiyatroya özendirerek sahneye çıkmalarını; Anadolu turnesi sırasında a İzmit’te Huriye ve Hikmet, Trabzon’da ise Ruhat adlı Türk kızlarının da sahneye çıkmasını sağladı. Polis baskısı ve tutuklanma korkusu yaşamaya devam etti. Yaşadığı sıkıntılar nedeniyle şiddetli baş ağrıları çeken Afife Hanım, doktorunun morfinle tedavi yoluna gitmesi üzerine morfin bağımlısı oldu.

Kurtuluş Savaşı'nın ardından Fikret Şadi'nin Milli Sahne'siyle çeşitli kentlerde temsiller verdi. 4 Şubat 1924'te Bursa'da sahneye çıkmasına "bazı esbaba binaen” sözüyle, sebebi belirtilmeden izin verilmedi. 1 Haziran 1924'te Bursa'da Milli Sinemada sahneye çıkarak, “Sekizinci” piyesinde oynadı.

1928 yılında gittiği bir Hafız Burhan konserinde ona tamburuyla eşlik eden Selahattin Pınar ile tanıştı ve 1929 yılında evlendi. Selahattin Pınar'ın Nereden Sevdim O Zalim Kadını, Anladım Sevmeyeceksin Beni Sen Nazlı Çiçek gibi birçok şarkıyı onun için bestelediği düşünülür. Evlilikleri süresince Afife Hanım, bir süre sahneden uzak yaşadı. Bu dönemde Türkiye Cumhuriyeti'nde sahne yasağı kalktı ve kadınlar tiyatro sanatını serbestçe icra etmeye başladılar. Selahattin Pınar, eşinin sahneye dönmesini desteklese de morfin bağımlılığı nedeniyle sıkıntılar yaşayan Afife Hanım sahneye dönmedi ve eşinden ayrılmak istedi. Çift, 1935 yılında boşandı. Afife Jale, bir süre, Kastamonu valisinin eşi olan ablası Behiye Hanım’ın yanında yaşadıktan sonra evden kaçarak İstanbul'da çok kötü şartlar altında yalnız yaşadı.

Ölümü
Uyuşturucu bağımlılığından kurtulamayan Afife Jale, 26 Temmuz - 17 Kasım 1934 tarihleri arasında Afife Selahaddin adıyla, 1939 - 5 Kasım 1940 tarihleri arasında da Afife Utku adıyla Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesinde yattı. Son olarak 1941 tarihinde hastaneye yatan sanatçı, hastanenin morfinmanlar koğuşunda 24 Temmuz 1941'de vefat etti. Mezarı Kazlıçeşme Kabristanı'ndadır.

Anısını yaşatan projeler
1997 yılından beri sanatçının anısında Yapı Kredi tarafından Afife Tiyatro Ödülleri düzenlenmektedir. Hayatı Şahin Kaygun'un yönettiği 1987 yapımı Afife Jale ve Ceyda Aslı Kılıçkıran'ın yönettği 2008 yapımı Kilit filmine konu olmuştur. Selahattin Pınar ile ilişkisi Can Dündar tarafından çekilen 2003 yapımı Yüzyılın Aşkları: Afife ve Selahattin adlı belgesele konu oldu.

Bestesi Turgay Erdener'e, koreografisi Beyhan Murphy'e ait Afife Jale Bale Süiti (1998) ve Selva Erdener'in Afife adlı müzik albümü sanatçının anısını yaşatan eserlerdendir.

Afife Jale'yi bir kez daha onurlandırmak adına 2016 yılında 20. Afife Tiyatro Ödülleri töreninde o güne kadar Muhsin Ertuğrul Özel Ödülü ve Yılın En Başarılı Kadın Oyuncusu ödüllerini almış yirmi oyuncunun Afife Jale olarak poz verdiği fotoğraflardan oluşan Afife Jale'ye Saygı adlı fotoğraf sergisi sergilenmiştir.

İstanbul Şehir Tiyatroları'nın 100. yaşını kutladığı 2014-2015 tiyatro sezonunda kurumun özel projesi olarak Afife Jale'nin hayatı ve iç dünyasını Bedia Muvahhit'inki ile birlikte anlatan Hayal-i Temsil adlı oyun sahnelenmiş ve Yiğit Sertdemir'in yönetiminde sergilenen oyun, birçok ödüle değer görülmüştür.

**konserve** · 22 Ağustos 2022, 01:53

hep çıkardı kpss denemelerinde, öğrenemedim hiç. ya da öğrendim unuttum bilmiyorum. zaten atanamadım da

22 Ağustos 2022, 00:01	#1
Çevrimiçi Zeze Kullanıcıların profil bilgileri ziyaretçilere gizlidir.	Afife Jale Kimdir? Afife Jale Kimdir? Afife Jale Kimdir? Afife Jale (1902, Kadıköy, İstanbul - 24 Temmuz 1941, İstanbul), Türk oyuncu. Müslüman-Türk kadınlarının tiyatro sahnesinde yer almasına öncülük ederek Türk tiyatrosunda sembol bir isim olmuştur. İlk defa İstanbul'un Kadıköy ilçesindeki Apollon Tiyatrosu'nda (günümüzde Rexx Sineması) sahnelenen Hüseyin Suat'ın Yamalar adlı oyununda Emel rolünü canlandırdı. Böylece Türk tiyatrosunda sahneye çıkan ilk Müslüman kadın oyuncu oldu. Asıl ismi Afife olan sanatçı, bu oyunda "Jale" takma ismini kullanmış ve daha sonraları Afife Jale adıyla anılmaya başlanmıştır. Yaşamı İlk yılları ve gençliği 1902 yılında İstanbul'un Kadıköy semtinde dünyaya geldi. Babası Hidayet Bey, annesi Methiye Hanım'dır. Behiye Hanım ve Salâh Bey adına iki üvey kardeşi varıdır. İstanbul Kız Sanayi Mektebi'nde eğitim gördü. Darülbedayi'nin açtığı tiyatro kursu sınavını kazandı ve 10 Kasım 1918'de kuruma kabul edildi. Osmanlı Devleti'nde o yıllarda Müslüman kadınlar, seyirci olarak bile tiyatroya ya sadece kadınlara açık oyunları izlemek üzere gidebiliyor ya da kadınlar için ayrılmış bölümlerde oturuyorlardı. Ancak Türk tiyatrosunun var olması için Türkçeyi iyi konuşan kadın oyuncu bulunması gereği II. Meşrutiyet döneminden beri tartışılmakta idi. I Dünya Savaşı’nın hemen ardından Milli Mücadele'nin başladığı dönem, Darülbedayi tarafından Türk kadınların sahneye çıkışını mümkün kılacak bir zemin olarak değerlendirilmiş ve kuruma Müslüman kız öğrencilerin kabulüne karar verilmişti. Bu öğrenciler dersleri takip edecek ve yalnızca kadın seyircilere açık oyunlarda sahneye çıkacaklardı. Afife Hanım, kabul edilen beş Müslüman kadından biri idi. İçlerinden Refika Hanım suflör olarak Darülbedayi kadrosunda yer aldı; Afife Hanım ise Tahsin Nahit Bey’in Fransızca’dan çevirdiği Rakibe piyesindeki Leyla rolünden sınava girerek mülazim artistlik (stajyer oyuncu) kadrosuna girdi. Afife Hanım, bir yıldan uzun süre provalara devam etti. Darülbedayi yönetim kurulu kendisinin halka açık gösterilerde sahneye çıkmasına izin vermeyince maaşını almayı reddederek 1919’da kurumu terk etti. Sahne yaşamı Afife Jale'nin Türk Müslüman kimliğini gizlemeden sahneye ayak basan ilk kadın oyuncu olarak bir oyunda rol olması, Darülbedayi tarafından o sezon ilk gösterimi Kadıköy'deki kışlık Apollon Sineması'nda yapılacak olan Hüseyin Suat'ın Yamalar adlı oyunu ile oldu. Bir önceki sezon Emel rolünü oynayan Eliza Binemeciyan'ın yurt dışında olması nedeniyle bu rol Afife Hanım'a teklif edildi. Teklifi kabul eden Afife Hanım, “Jale" takma adı ile sahneye çıktı. O günden sonra “Afife Jale” olarak anıldı. Sahneye çıktığı ilk gecenin tarihi olarak kaynaklarda farklı tarihler yer alır. Kimi kaynaklara göre 1920 yılının 9 Eylül gecesi, kimine göre 13 Nisan 1920, kimine göre 23 Nisan 1920; Muhsin Ertuğrul'a göre 6 Aralık 1923'tür. Afife Hanım, ertesi hafta Reşat Rıdvan Bey'in adapte etmiş olduğu Tatlı Sır oyununda Neyir rolü ile Kadıköy Tiyatrosu'nda sahneye çıktı ve o gece polis tarafından tutuklanmak istendi, Kınar Hanım'ın yardımıyla kaçtı. Vasfi Roza Zobu'nun anılarında bildirdiğine göre, Kadıköy Polis Başkomiseri, bir Türk Müslüman kadının sahnede yer almasını İslam adabına aykırı kabul ederek Ceza Kanununda “Adab-ı İslamiyyeye mugayir hareket etmek” suç sayıldığı gerekçesi ile tutuklamak istemişti. Afife Jale, üçüncü hafta Ahmet Nuri'nin Odalık piyesinde sahne çıktı. Üçüncü sahne oynanırken tiyatro polis tarafından basıldı ve Afife Jale, tutuklanmamak için yine kaçmak zorunda kaldı. Oyunlar sırasında çevresindekilerin yardımıyla kaçan Afife, bir gün Kadıköy iskelesinde yakalanarak karakola götürüldü. Bazı Darülbedayi oyuncularının polis müdürü Tahsin Bey’le konuşmasından sonra serbest bırakıldı. Kimi kaynaklara göre Posta ve Telgraf Nazırı Refik Halid, Türk kadınının tiyatro alanında kendini gösterebilmesini önemsediğinden, Beyoğlu’nda bulunan bir tiyatroda sahneye çıkma iznini aldı. Bu olayın ardından sanatçı, "Aşk Uyumaz” adlı komedi oyununda sanatçı Şadi ile oynadı. Hatta Kadıköy emniyet amirini değiştirilmesi üzerine Afife Jale Kadıköy’deki Apollon Tiyatrosu’nda bir süre daha sahneye çıkabildi. Ancak sahne ve karakol arasında gidip gelmeleri sürdü. Afife Jale'nin Darülbedayi'de oyunculuğu birkaç ay sürdü. Müslüman kadınların sahneye çıkarılmamasına dair 1921’de İçişleri Bakanlığı’nın dair kararı ile Belediye 27 Şubat 1921 tarihli ve 204 sayılı bildiriyi yayınlayarak Darülbedayi yönetim kuruluna göndermiş ve Afife Hanım, Darülbedayi tarafından kadrodan çıkarılmıştır. Babası Hidayet Bey, tiyatro oyuncusu olmasına karşı idi. Afife Hanım, bu yüzen evden ayrılmak zorunda kalmıştı. Darülbedayi kadrosundan çıkarıldıktan sonra Burhaneddin Kumpanyası’nda ve Yeni Tiyatro'da çalıştı. Burhaneddin Tiyatrosu'nda Seniye ve daha sonra Mebrure ve Leman adlı Türk kızlarını tiyatroya özendirerek sahneye çıkmalarını; Anadolu turnesi sırasında a İzmit’te Huriye ve Hikmet, Trabzon’da ise Ruhat adlı Türk kızlarının da sahneye çıkmasını sağladı. Polis baskısı ve tutuklanma korkusu yaşamaya devam etti. Yaşadığı sıkıntılar nedeniyle şiddetli baş ağrıları çeken Afife Hanım, doktorunun morfinle tedavi yoluna gitmesi üzerine morfin bağımlısı oldu. Kurtuluş Savaşı'nın ardından Fikret Şadi'nin Milli Sahne'siyle çeşitli kentlerde temsiller verdi. 4 Şubat 1924'te Bursa'da sahneye çıkmasına "bazı esbaba binaen” sözüyle, sebebi belirtilmeden izin verilmedi. 1 Haziran 1924'te Bursa'da Milli Sinemada sahneye çıkarak, “Sekizinci” piyesinde oynadı. 1928 yılında gittiği bir Hafız Burhan konserinde ona tamburuyla eşlik eden Selahattin Pınar ile tanıştı ve 1929 yılında evlendi. Selahattin Pınar'ın Nereden Sevdim O Zalim Kadını, Anladım Sevmeyeceksin Beni Sen Nazlı Çiçek gibi birçok şarkıyı onun için bestelediği düşünülür. Evlilikleri süresince Afife Hanım, bir süre sahneden uzak yaşadı. Bu dönemde Türkiye Cumhuriyeti'nde sahne yasağı kalktı ve kadınlar tiyatro sanatını serbestçe icra etmeye başladılar. Selahattin Pınar, eşinin sahneye dönmesini desteklese de morfin bağımlılığı nedeniyle sıkıntılar yaşayan Afife Hanım sahneye dönmedi ve eşinden ayrılmak istedi. Çift, 1935 yılında boşandı. Afife Jale, bir süre, Kastamonu valisinin eşi olan ablası Behiye Hanım’ın yanında yaşadıktan sonra evden kaçarak İstanbul'da çok kötü şartlar altında yalnız yaşadı. Ölümü Uyuşturucu bağımlılığından kurtulamayan Afife Jale, 26 Temmuz - 17 Kasım 1934 tarihleri arasında Afife Selahaddin adıyla, 1939 - 5 Kasım 1940 tarihleri arasında da Afife Utku adıyla Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesinde yattı. Son olarak 1941 tarihinde hastaneye yatan sanatçı, hastanenin morfinmanlar koğuşunda 24 Temmuz 1941'de vefat etti. Mezarı Kazlıçeşme Kabristanı'ndadır. Anısını yaşatan projeler 1997 yılından beri sanatçının anısında Yapı Kredi tarafından Afife Tiyatro Ödülleri düzenlenmektedir. Hayatı Şahin Kaygun'un yönettiği 1987 yapımı Afife Jale ve Ceyda Aslı Kılıçkıran'ın yönettği 2008 yapımı Kilit filmine konu olmuştur. Selahattin Pınar ile ilişkisi Can Dündar tarafından çekilen 2003 yapımı Yüzyılın Aşkları: Afife ve Selahattin adlı belgesele konu oldu. Bestesi Turgay Erdener'e, koreografisi Beyhan Murphy'e ait Afife Jale Bale Süiti (1998) ve Selva Erdener'in Afife adlı müzik albümü sanatçının anısını yaşatan eserlerdendir. Afife Jale'yi bir kez daha onurlandırmak adına 2016 yılında 20. Afife Tiyatro Ödülleri töreninde o güne kadar Muhsin Ertuğrul Özel Ödülü ve Yılın En Başarılı Kadın Oyuncusu ödüllerini almış yirmi oyuncunun Afife Jale olarak poz verdiği fotoğraflardan oluşan Afife Jale'ye Saygı adlı fotoğraf sergisi sergilenmiştir. İstanbul Şehir Tiyatroları'nın 100. yaşını kutladığı 2014-2015 tiyatro sezonunda kurumun özel projesi olarak Afife Jale'nin hayatı ve iç dünyasını Bedia Muvahhit'inki ile birlikte anlatan Hayal-i Temsil adlı oyun sahnelenmiş ve Yiğit Sertdemir'in yönetiminde sergilenen oyun, birçok ödüle değer görülmüştür. Paylaş Share this post on Digg Del.icio.us Technorati Twitter
	Alıntı

22 Ağustos 2022, 01:53	#2
Çevrimdışı konserve kabaktan dönenin kaşığı kırılsın Kullanıcıların profil bilgileri ziyaretçilere gizlidir.	Yanıt: Afife Jale Kimdir? hep çıkardı kpss denemelerinde, öğrenemedim hiç. ya da öğrendim unuttum bilmiyorum. zaten atanamadım da Paylaş Share this post on Digg Del.icio.us Technorati Twitter Zeze bunu beğendi.
	Alıntı

Şu anda bu konuyu görüntüleyen etkin kullanıcılar: 1 (0 üye ve 1 konuk)

Afife Jale Kimdir?

Tiyatro, sinema ve televizyonda yer alan; dizi ve film oyuncuları ile televizyon camiasında ve sosyal medyada tanınmış, sunucu, manken ve fenomen gibi kişilerin yaşamlarının yer aldığı bölüm.