Mülakat Nedir? Mülakatın Özellikleri ve Çeşitleri Nelerdir?

Mülakat Nedir? Mülakatın Özellikleri ve Çeşitleri Nelerdir?

Mülakat Nedir?
Arapça bir kelime olan “mülakat” buluşmak, görüşmek gibi anlamlara gelir. Türkçede bunun için “görüşme, söyleşi, konuşma” terimleri önerilmiştir. Kendi uzmanlık alanlarında (edebiyat, müzik, spor, siyaset, sosyoloji, gazetecilik, resim ve benzeri sosyal ve sanatsal alanlarda) tanınmış kişilerle hayatları, çalışmaları, eserleri ya da istenilen herhangi bir konuda sorulu cevaplı olarak karşılıklı konuşmaların yazıya geçirilmesine mülakat denir. Mülakat gazete ve dergilerde sıkça görülen bir türdür.

Mülakatın Özellikleri
Mülakat, alanında ün yapmış ve toplum tarafından tanınmış kişilerle yapılır. Öğretici özellikler taşır.
Mülakatın konusu, görüşme yapılacak kişinin uzmanlık alanına bağlı olarak değişir. Buna göre mülakatta sanat, edebiyat, siyaset, spor, bilim ve toplumla ilgili konular seçilebilir.
Görüşülen kişinin adı, ne iş yaptığı, kendisiyle niçin konuşulduğu, buluşma yeri; sorular ve cevaplar belirtilmelidir.
Kurallarını büyük ölçüde kendisiyle konuşulan kişinin mizacı ve kültürü belir*ler.
Mülakat yapılacak kişiye sorulacak sorular önceden belirlenir. Soruların toplumu ilgilendiren konuları aydınlığa kavuşturacak nitelikte olmasına özen gösterilir.
Mülakatta sorulan sorulara verilen cevapların yorum katılmadan, olduğu gibi aktarılması çok önemlidir. Yazar, kendi görüşlerini metne yansıtırsa metin mülakat olmaktan çıkar ve röportaj türünde yazılmış olur.
Mülakatta gönderici ve alıcı doğrudan iletişim hâlinde olduğu için söyleşmeye bağlı anlatımdan ağırlıklı olarak yararlanılır. Bunun dışında açıklayıcı, öyküleyici, tartışmacı anlatım türlerine de yer verilir.
Mülakatta açık ve yalın bir dil kullanılır.
Mülakatta yüz yüze görüşme koşulu yoktur. Telefon, mektup, faks ve internet (elektronik posta, sosyal siteler vb.) aracılığıyla da mülakat yapılabilir.
Türk edebiyatında Ruşen Eşref’in “Diyorlar ki” adlı eseri mülakat türünün ilk örneğidir.

Mülakat Çeşitleri
Tanınmış Kişilerle Yapılan Mülakatlar
Sanat, edebiyat, bilim, spor, ekonomi gibi alanlarda başarılı olmuş ve ün yapmış kişilerle yapılan mülakatlardır. Bu tür mülakatlarda amaç ünlü kişiyi bilinmeyen yönleriyle birlikte topluma tanıtmak; onun aile yapısı, anıları, zevkleri ve hayat anlayışı hakkında kendi anlatımı yoluyla bilgi vermektir.

Bir Konunun Uzmanı ile Yapılan Mülakatlar
Toplum gündeminde önem taşıyan bir olay ya da gelişmenin aydınlatılması için konunun uzmanları ile yapılan görüşmelerdir. Görüşülecek uzmanın ünlü olması koşulu yoktur. Kendi alanında söz sahibi ve yetkili olması yeterlidir.

Ülkemizde torpille işe sokma işlemi olarak tanımlanabilir. Keşke; liyakat sözcüğüyle arasındaki uyak, uyum ve telaffuz benzerliği uygulama noktasında da birlik bulsa. O günleri de bir gün görmeyi umuyorum.